вярзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, верзяце́, -зу́ць; вёрз, вярзла́; вярзі́; незак., што (разм.).

Гаварыць недарэчнасці, бязглуздзіцу.

В. лухту.

|| зак. звярзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, зверзяце́; -зу́ць; звярзла́, -ло́; -зі.

|| наз. вярзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вярзці́

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. вярзу́ вярзё́м
2-я ас. вярзе́ш верзяце́
3-я ас. вярзе́ вярзу́ць
Прошлы час
м. вё́рз вярзлі́
ж. вярзла́
н. вярзло́
Загадны лад
2-я ас. вярзі́ вярзі́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час верзучы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вярзці́ несов., разг. плести́, нести́, городи́ть, бре́дить;

◊ в. лухту́ — нести́ вздор, поро́ть чушь (дичь);

в. глу́пства — городи́ть чепуху́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вярзці́ і ве́рзці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; ‑зём, верзяце; пр. вёрз, вярзла і верзла, ‑ло; незак., што.

Разм. Гаварыць недарэчнасці, бязглуздзіцу.

•••

Вярзці (малоць, плесці) лухту — балбатаць, гаварыць што‑н. неверагоднае, недарэчнае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вярзці́ ’трызніць’ (БРС); ’гаварыць абы-што, блюзніць’ (Бір. Дзярж., Мат. Гом., Касп., Грыг.); ’ілгаць’ (Бяльк.); ’балбатаць, малоць’ (Яруш.); ’невыразна гаварыць’ (КЭС, лаг.), вярзці́ся ’здавацца, блюзніцца, невыразна снавацца (пра думкі), плясціся’ (БРС, Гарэц., КЭС, лаг.). Укр. верзти́ ’гаварыць лухту’, верзти́ся ’блюзніцца’, рус. паўдн. ве́рзить, верзти́ ’бесталкова і доўга рабіць што-небудзь’, пск. верзи́ть ’гарбець над якой-небудзь справай’, паўдн. ве́рзить ’малоць лухту, ілгаць, хлусіць’, смал. верзи́ть ’гаварыць абы-што’, пск., арханг. ве́рзиться ’сніцца, здавацца’. Сучасныя ўсх.-слав. лексемы суадносяцца са ст.-рус. вьрзать ’вязаць’, ц.-слав. отврѣшти, отвръзѧ ’адвязаць’, ст.-слав. оуврѣсти, оуврѣзѫ ’адчыняць’, макед. врзе ’звязаць, завязаць’, врзма ’вузел’, балг. връзам, вържа ’спалучаць у вузел, сцягваць’, серб.-харв. вр́сти се ’круціцца на адным месцы, кружыцца (аб думках)’, вр̏зина ’пляцень’, славен. vŕzniti, vr̂znem ’адчыняць’ (< прасл. verz‑ti ’блытацца, запінацца’); апошняе звязваецца з літ. ver̃žti ’завязваць, зацягваць, ціснуць’, ст.-в.-ням. wurgjan ’давіць, душыць’, ст.-ісл. virgill ’вяроўка’, грэч. έρχατάω ’агароджваю’, ὄρχατος ’агароджа, сад’, мундж. wurž ’нітка’, афг. muža ’жыла’. Прасл. асновы vrz‑/verz‑/vorz‑ узыходзяць да і.-е. *u̯ergʼh‑. Семантычны пераход бел. вярзці́ ’гаварыць абы-што’ і г. д. < ’вязаць’ аналагічны да плесці ’маніць, вярзці, ілгаць’ < ’плесці, сплятаць’. Гл. таксама Міклашыч, 386; Голуб-Копечны, 424; Фасмер, 1, 298–299; Младэнаў, 91; Скок, 3, 629–630; Буазак, 287; Траўтман, 355; Моргеншэрнэ, 95; БЕР, 1, 188–189; Варбот, Этимология, 1963, 202.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

звярзці́ гл. вярзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бяссэ́нсіца, -ы, ж. (разм.).

Тое, што не мае сэнсу; бязглуздзіца, недарэчнасць.

Вярзці бяссэнсіцу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чмуці́ць, чмучу́, чму́ціш, чму́ціць; незак. (разм.).

Баламуціць, дурыць галаву; вярзці бязглуздзіцу.

|| зак. ачмуці́ць, ачмучу́, ачму́ціш, ачму́ціць; ачму́чаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́рзці,

гл. вярзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вярзе́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. вярзці, вярзціся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)