Патакачы ’паплаўкі’ (бых., Мат. АС). З ⁺патакай ’той, хто патакае’, а ў дадзеным выпадку/паплавок хістаецца так, як тузае і хістаецца рыба. Да патакаць! (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пая́рываць ’даіць’ (браг., Мат. Гом.). Да па‑ і яры́ць < прасл. jariti (), з якім разглядаемая лексема звязваецца значэннем ’пеніцца, бурліць’, якое мае славен. jaríti se.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перавары́ны ’частка току’ (Мат. дыял. канф., 71). Узнікла ў выніку кантамінацыі слоў пера‑гародка і паўд.-бел. вары́на, ворʼе ’жэрдкі ў плоце; кол у штакетніку’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перашы́ўка (піряшы́ўка) ’перагародка ў хаце’ (Мат. Маг.). Да пера- і шыць (гл.), адно са значэнняў якога ’прыбіваць’, параўн. абшыць ’абвіць дошкамі’, перабіўка ’тонкая перагародка’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Платкі́ ’ручнік на іконах’ (Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ), платок ’ручнік’ (светлаг., Мат. Гом.), плашкі ’галаўны ўбор’ (ст.-дар., гом., ЛА, 4). Да платі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыту́жнік, пріту́жнік, прытужа́льнік, прітужа́льнік ’кій, які ўтрымлівае кола задняга навоя’ (Інстр. 2; жлоб., Мат. Гом.; ЛА, 4). Дэрыват ад прытужпы < прытужыць < тужыць (гл. тугі́, цягну́ць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прэм ’сапраўды’ (Мат. Гом.). З прам(о) (гл. прамы) ’сапраўды, на самой справе’; параўн. рус. прям ’тс’; э ў корані ў выніку нерэгулярных фанетычных змяненняў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пудо́ўка ’футболка (адзенне)’ (светлаг., Мат. Гом.). З футболка ’тс’, параўн. пудболка ’тс’ (бяроз., Сл. Брэс.) з заменай ф на n і спрашчэннем спалучэння дб > д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раскрэ́сы ’скрыжаванне, перакрыжаванне дарог, развілка’ (Мат. Гом.; чач., Жыв. НС), роскрэ́сны ’перакрыжаваны, скрыжаваны’: роскрэсные дорогі (ТС). Прыставачнае ўтварэнне ад крэст ’крыж’, параўн. перакрэст, перакрэ́сніца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэ́гі1 мн. ’маленькі ручаёк, які сцякае па чым-небудзь’ (Янк. Мат.). Гл. рага.

Рэ́гі2 мн. л. ’рогат’ (Стан.). Бязафікснае ўтварэнне ад рэгаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)