Пугу́таць ’буркаваць (пра галубоў): голуб пугу́ча (калінк., Мат. Гом.). Гукапераймальнае (у аснове “імітатыў” пугу́, гл. Смаль-Стоцкі, Приміт., 165).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пэ́рнуць ’пекануць, стукнуць’: добро пэрнуу (рагач., Мат. Гом.). Імітатыўны дзеяслоў, параўн. пэцнуць, пілікнуць ’тс’ і пад. Параўн. перыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раку́шка ’маленькая ракавіна’ (ТСБМ), ’чарупка, шчарупка’ (Ласт., Мат. Гом.), рэту́шка ’тс’ (Ян.). Магчыма, з рус. ракушка. Гл. ра́кавіна2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́хліска, рахлі́ско ’ручка ў вілах’ (навагр., З нар. сл.; Мат. Гом.). Дэфармаванае ратлі́ско ’тс’ (Сл. рэг. лекс.), гл. ратаўё.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скіпа́ць ‘шчапаць, калоць трэскі, лучыну’ (Шымк. Собр., Бяльк., Юрч. Вытв., Мат. Маг.; бялын., Нар. сл.; ЛА, 1). Гл. скяпаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трамка́ч ’сплеценыя канцы нітак, адрэзаныя з палоскай палатна’ (Мат. Маг. 2). У выніку распадабнення п > м з трапкач (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Турла́й ‘гарлач, збанок’ (Бяльк.), ту́рлік ‘гаршчочак’ (Мат. Гом.), ‘збаночак’: ту́рлік мылыка́ прынесла (Бяльк.). Няясна; магчыма, звязана з турлік, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ты́ндра ‘хітрая жанчына’ (Мат. Маг. 2). Няясна. Экспрэсіўнае ўтварэнне з перастаноўкай зычных ад трындзець (гл.)? Гл. таксама папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Імшэ́ль ’дробны дождж’ (Мат. Гом.). З *імжэ́ль; параўн. зах.-бранск. имже́ль ’тс’. Утварэнне з суф. ‑эль ад імжыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пост ’устрыманне ад скаромнай ежы’, ’перыяд устрымання’ (ТСБМ, Шат., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’сама посная страва’ (Шат.). Параўн. укр. піст, рус. пост, польск. post, н.-луж. spót, в.-луж. póst, чэш. půst, славац. pôst, славен. pòst, серб. по̂ст, макед. пост, балг. пост, ст.-слав. постъ. Сюды ж по́снікаць, по́снікаваць, постува́ць ’тс’ (калін. Мат. Гом., ТС), по́стуваць, по́ставаць ’пасціць, пасціцца’ (Бяльк., Нас., Мат. Гом., Байк. і Некр., Ласт.), по́сціць ’тс’ (светлаг., хойн., Мат. Гом.), постава́нне ’нястачы’ (Юрч. СНЛ), по́стываць ’цярпець нястачы’ (Юрч. Вытв.), по́сны, пасны́ ’без мяса і малака; нятлусты’ (ТСБМ, Шат., Касп., Бяльк., Ян., ТС, Сл. Брэс.; воран., Сл. ПЗБ), ’цвярозы’ (карм., Мат. Гом.), ’худы’ (Ян.), ’неўрадлівы (пра глебу)’ (в.-дзвін., Сл. ПЗБ), по́сніна, по́сніца, пасната́ ’посная ежа’ (Шат., Касп.; брасл., Сл. ПЗБ; добр., Мат. Гом.). Старажытнае агульнаславянскае запазычанне са ст.-в.-ням. fasto ’пост’ (Міклашыч, 260; Фасмер, 3, 340–341; Шустар-Шэўц, 2, 1139), паводле іншых, *postъ < *postiti sę ’пасціцца’ < гоц. fastan або ст.-в.-ням. fasten ’тс’ (Махэк₂, 500–501), параўн. ням. fest ’стойкі, трывалы, трывушчы’. Банькоўскі (2, 716) следам за Ліндэ выводзіў з грэч. άπαστος ’галодны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)