утро́ба ж.
1. (брюхо) чэ́рава, -ва ср.;
2. (внутренности, потроха) вантро́бы, -баў ед. нет;
◊
утро́ба ма́тери уло́нне ма́ці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мнагадзе́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае многа дзяцей. Мнагадзетная маці. Мнагадзетная сям’я.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двайня́ты, ‑нят; адз. няма.
Двое дзяцей, адначасова народжаных адной маці; блізняты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматсяме́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую сям’ю, шмат дзяцей. Шматсямейная маці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадса́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. Пра многае — апдзяліўшы, пасадзіць на новае месца.
П. буракі.
2. што. Пра многае — замест таго, што прапала, згінула, пасадзіць зноў.
П. бульбу.
3. каго. Пра многіх — прымусіць сесці асобна.
П. вучняў за асобныя парты.
4. каго. Пра многіх — адняць ад маці.
П. цялят.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ма, -ы, мн. -ы, мам, ж.
Тое, што і маці (у 1 знач.).
|| ласк. ма́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж., ма́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж., маму́ля, -і, мн. -і, -му́ль, ж. (разм.) і маму́ся, -і, мн. -і, -му́сь, ж. (разм.).
|| прым. ма́мін, -а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
супако́іць, -ко́ю, -ко́іш, -ко́іць; -ко́ены; зак.
1. каго-што. Прывесці каго-, што-н. у стан спакою; прымусіць весці сябе ціха; утаймаваць.
С. вучняў.
С. сабаку.
С. душу маці.
2. што. Змякчыць, зрабіць менш інтэнсіўным, паменшыць.
С. зубны боль.
|| незак. супако́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. супако́йванне, -я, н. і супакае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мамі́ца (груб.) ’маці’ (ушац., Жыв. сл.), рус. смал. мами́ца ’дарослая дзяўчына, жанчына’, ’бесталковая жанчына, дзяўчына’, серб.-харв. mȁmica, ма̏мица ’тс’. Да ма́ма (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 157.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вуй 1 ’дзядзька па маці’ (Янк. БП, 537); ’дзядзька’ (Сцяшк. МГ), ву́йко ’дзядзька, брат маці’ (Бесар.), укр. ву́йко ’дзядзька, брат бацькі’, рус. уй, вуй ’дзядзька, брат маці’, польск. wuj, wujek, чэш. ujec, славац. ujec, ujko, ujo, в.-луж. wuj, н.-луж. hujk, балг. вуйка́, ву́йко, ву́йчо, макед. вујко, серб.-харв. у̏ја̄к, у̏јац, славен. ujěc. Прасл. *ujь — дакладны адпаведнік ст.-прус. awis ’дзядзька’; параўн. таксама літ. avúnas ’дзядзька’, гоц. awō ’баба’, ст.-в.-ням. ô‑heim, ст.-ісл. aue ’пляменнік’, лац. avus ’дзед’, avunculus ’дзядзька’, якія ўзыходзяць да і.-е. *au̯os (au̯i̯os?) (Младэнаў, 74; Фасмер, 4, 155; Махэк₂, 668; Трубачоў, История терм., 81 і наст.; БЕР, 1, 198; Брукнер, 637; Шаур, Etymologie, 47; адносна суфікса ‑jь гл. Слаўскі, SP, 1, 8 і наст.).
Вуй 2 выкл. ’ой’ (Шат.). Гл. уй ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрэнь ‘калена (роднасць)’: чытворты стрэнь (драг., ЖНС). Выабстрагаваны з стрэнні ‘дваюрадны’ (< стрыечны, стрэдні, гл.) назоўнік для абазначэння ступені роднасці па бацьку ці маці, узыходзіць да стрый (гл.). Гл. стрэнуць, стрэча 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)