Патырчака ’ражон’ (б.-каш., Мат. Гом.; ТСБМ). Да патара́чка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пахваці́ць ’зразумець’ (браг., Мат. Гом.). Дыялектная калька з пахапі́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паядзі́нка ’аднаствольная стрэльба’ (хойн., Мат. Гом.). З польск. pojedynka ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Печуры́ца ’шампіньён’ (добр., брагін., Мат. Гом.). Гл. печары́ца, пячу́рка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плі́кнуць ’пстрыкнуць (выключальнікам)’ (жлоб., Мат. Гом.). Гукапераймальнае, параўн. наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́рубка ’палонка’ (Мат. Маг.). Да прарубі́ць. Параўн. пралубка, пролубка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пу́тка ’пяцелька (у адзенні)’ (добр., Мат. Гом.). Гл. путца ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пілі́льшчык ’насякомае пільшчык’ (карм., Мат. Гом.). З рус. пилильщик ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лаху́дра ’неахайны, апушчаны, дрэнна апрануты чалавек’ (Янк. II, Мат. Маг., Янк. БП; докш., Мат. Янк., КЭС, лаг.; жытк., КЭС; стаўб., Нар. сл., Юрч. Вытв.), ’неахайная, непрычасаная жанчына, дзяўчына’ (Шат., Бяльк., Яўс., Мат. Маладз.; драг., Нар. лекс.; трак., беласт., Сл. паўн.-зах.), ’абшарпаны, абадраны’ (міёр., З нар. сл.), ’скамечаная, парваная фуражка ці адзенне’ (Шат.), лаху́дры (мн.) ’валасы’ (б.-каш., глус., Мат. Маг., Мат. Гом.), лаху́тры ’скамечаная пасцель’ (Сл. паўн.-зах.), лахудры ’неахайны, няўклюдны’ (глус., Янк. II; хойн., Мат. Гом.), лахудрысты ’тс’ (Юрч. Вытв.). Рус. валаг., ярасл. лаху́дра ’абадранец’, ’жабрак’, ’хваравіты, слабы’, ’неахайны, непрыглядны’, тул. ’парванае, паношанае адзенне’, польск., малапольск., ц.-польск. łachudra, кацеўск. łachuder ’бедны чалавек у падраным убранні’. Паўн.-слав. словаскладанне łachu‑dьra з laxъ < лах (гл.) і derti > драць (гл.) ’абадранец’ (Слаўскі, 4, 409). Параўн. аналагічнае ўтварэнне лахтадрай (гл.). Менш імаверна ў Абнорскага (РФВ, 72, 380–382; 73, 347–349) і Фасмера (2, 468) — з лахон і кудри, а таксама ў Маркава (РФВ, 73, 103) — з мяркуемага фін. *laahutra ’няшчасны бадзяга’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ві́лачнік1, ві́лашнік, ві́лышнік ’палка; цаўё, шасток, на якія насаджваюць вілы ці вілкі’ (БРС, КТС, Бяльк., Мат. Гом., Янк. I, лаг., КЭС; Касп., Выг.; бых., бялын., Янк. Мат.), палес. вілочнік ’вожаг’, ві́лошнік ’частка калаўрота, на якой трымаюцца «вілкі» (Уладз.). Вытворныя ад прыметніка вілачны і суф. ‑ік. Да ві́лы, ві́лкі (гл.). ‑Ш‑ у гукаспалучэнні ‑шн‑ замест ‑ч‑ з’яўляецца характэрнай рысай усходнебеларускіх гаворак.

Ві́лачнік2 ’вугал ля печы, дзе стаяць вілы, ажогі, качэргі і інш.’ (БРС, КТС; бых., Янк. Мат., Інстр. I, Касп., Мат. Гом.) да вілачнік1; тут маецца семантычны перанос значэння слова з суф. ‑нік (Nomen actionis перайшло ў Nomen loci).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)