Verbum

léisten

vt

1) рабі́ць, выко́нваць

die geléistete Árbeit — вы́кананая рабо́та

2)

éinen Dienst ~ — ака́зваць паслу́гу

j-m Geséllschaft ~ — скла́сці каму́-н. кампа́нію

Ábbitte ~ — прасі́ць прабачэ́ння

Wíderstand ~ — супраціўля́цца

éine Záhlung ~ — зрабі́ць [уне́сці] плацеж

Hílfe ~ — дапамага́ць

éinen Eid ~ — прысяга́ць, кля́сціся

Fólge ~ — (па)слу́хаць, паслу́хацца

Gewähr [Bürgschaft] ~ — руча́цца

3)

sich (D) etw. ~ — дазваля́ць сабе́ што-н.

sich éine Fréchheit ~ — разм. дазво́ліць сабе́ дзёрзкасць

Wétter

n -s, -

1) надво́р’е

beständiges ~ — усто́йлівае надво́р’е

héiteres ~ — я́снае надво́р’е

2) перан. атмасфе́ра, настро́й

gútes ~ — до́бры настро́й

um gút(es) ~ bítten* — прасі́ць чыёй-н. прыхі́льнасці [добразычлі́васці]

3) бу́ра, навальні́ца

das ~ brach los [entlúd sich] — узняла́ся бу́ра

das ~ zieht sich zusámmen [zieht heráuf] — набліжа́ецца навальні́ца [бу́ра]

4) pl горн. pyдні́чнае паве́тра, рудні́чная атмасфе́ра

mátte ~ — уду́шлівая рудні́чная атмасфе́ра

schlágende ~ — рудні́чны газ

◊ álle ~! — вось гэ́та так!

verwénden

*

1.

vt

1) ужыва́ць, скарыста́ць, прымяня́ць, тра́ціць

etw. zu séinem Nútzen ~ — скарыста́ць што-н. на сваю́ кары́сць

viel Fleiß auf éine Árbeit ~ — прыкла́сці мно́га намага́нняў у рабо́це

2) адво́дзіць (убок вочы)

er verwándte kéinen Blick [kein Áuge] vom Kind — ён не спуска́ў вачэ́й з дзія́цці

2.

(sich)

(bei j-m für A) хада́йнічаць (перад кім-н. за каго-н., што-н.), прасі́ць (каго-н., за каго-н.), заступа́цца

sich für éinen Vórschlag ~ — адсто́йваць [абараня́ць] яку́ю-н. прапано́ву

frágen

vt, vi (nach D, über A, um A, wegen G) пыта́ць, пыта́цца (пра каго-н., пра што-н.)

es fragt sich noch… — яшчэ́ трэ́ба спыта́ць…, гэ́та яшчэ́ выкліка́е сумне́нні

um Rat ~ — прасі́ць пара́ды

da ~ Sie noch! — вы яшчэ́ пыта́ецеся!

wenn ich ~ darf — дазво́льце спыта́ць

2)

díese Wáre ist sehr gefrágt — гэ́ты тава́р карыста́ецца вялі́кім по́пытам

3)

j-n als Zéugen ~ — юрыд. дапы́тваць каго́-н. у я́касці све́дкі

◊ er hat mir ein Loch in den Leib gefrágt — ён заму́чыў мяне́ сваі́мі пыта́ннямі

mögen*

1.

мадальны дзеяслоў (звычайна з адмоўем) жада́ць, хаце́ць

ich mag das nicht hören — я не жада́ю гэ́тага слу́хаць

2) у impf conj выражае ветлівую просьбу, пажаданне:

ich möchte Sie bítten — я хаце́ў бы прасі́ць Вас

ich möchte schwímmen lérnen — мне хаце́лася б навучы́цца пла́ваць

3) (без inf) vt каха́ць, любі́ць, упадаба́ць

die béiden ~ sich — яны́ каха́юць [лю́бяць] адзі́н аднаго́

ich mag ihn nicht — ён мне не падаба́ецца

er mag díese Spéise nicht — яму́ не падаба́ецца гэ́тая стра́ва

4) з уступным значэннем і значэннем пажадання, ускоснага загаду, часам пагрозы: (ня)ха́й…

möge kómmen*, was da will — (ня)ха́й бу́дзе, што бу́дзе

möge er kómmen! — няха́й ён пры́йдзе!

5) выражае няўпэўненае меркаванне:

es mag sein — мо́жа быць

er mag bald kómmen — ён, пэўна, ху́тка пры́йдзе

schön

1.

a

1) прыго́жы, цудо́ўны

sie ist ~ von Gestált — у яе́ прыго́жая фігу́ра [по́стаць]

~e Áugen máchen — каке́тнічаць

~e Wórte máchen — ліслі́віць

die ~en Künste — выяўле́нчыя маста́цтва і му́зыка

die ~e Literatúr — маста́цкая літарату́ра

2) до́бры, цудо́ўны

die ~e Natúr — прыго́жая прыро́да

ein ~es Stück Geld verdíenen — разм. зарабі́ць до́брую су́му гро́шай

~sten Dank! — вялі́кае дзя́куй!

manch ~es Mal — не раз

éine ~e Beschérung [Geschíchte]! — іран. ну і гісто́рыя [здарэ́нне]!

das wäre noch ~er! — іран. вось яшчэ́!

~ ist ánders! — не магу́ сказа́ць, каб было́ до́бра!

2.

adv

1) прыго́жа, цудо́ўна

2) до́бра, цудо́ўна

~! — до́бра!, цудо́ўна! зго́дзен!

auf das ~ste — найле́пшым чы́нам

du hast ~ láchen! — табе́ до́бра смяя́цца!; у знач.узмацнення:

~ bítten* — ве́льмі прасі́ць [запраша́ць]

bítte ~! — калі́ ла́ска!; прашу́!

dánke ~! — дзя́куй!

sei ~ brav! — будзь разу́мным

~ máchen — упрыго́жваць, аздабля́ць

~ réden [tun*] — ліслі́віць

Séele

f -, -n

1) душа́

aus tíefster ~ — ад усёй душы́ [глыбіні́ душд]

das brennt mir auf der ~ — гэ́та му́чыць мяне́ [кро́іць душу́]

sich (D) etw. von der ~ herúntersprechen* — вы́сказаць, што ёсць на душы́, аблягчы́ць душу́

sich in die ~ hinéin schämen — саро́мецца да глыбіні́ душы́

die ~ híngeben* [áushauchen] — вы́пусціць дух, паме́рці, адда́ць Бо́гу душу́

er ist mit Leib und ~ bei der Árbeit — ён уве́сь у рабо́це

sie sind ein Herz und éine ~ — яны́ жыву́ць душа́ ў душу́

éine ~ von einem Ménschen — душа́-чалаве́к

2)

kéine ~ war zu séhen — не было́ віда́ць ні адно́й душы́

3) бат. буймі́на

4) тэх. стрджань; жы́ла (кабеля)

5) вайск. кана́л (дула)

◊ sich (D) die ~ aus dem Léibe wárten — бяско́нца до́ўга чака́ць

j-m etw. auf die ~ bínden* — перакана́ўча прасі́ць каго́-н. заня́цца [паціка́віцца] чым-н.

tun

*

1.

vt

1) рабі́ць, выко́нваць

nichts ~ — нічо́га не рабі́ць

sein Möglichstes [sein Béstes] ~ — зрабі́ць усё магчы́мае

geságt – getán! — ска́зана – зро́блена!

2) зрабі́ць, даста́віць, прычыні́ць

j-m Böses ~ — зрабі́ць каму́-н. зло

3) пакла́сці (што-н. куды-н.)

etw. beiséite ~ — адкла́сці што-н. убок

Salz in die Súppe ~ — пасалі́ць суп

4)

Ábbitte ~ — прасі́ць прабачэ́ння

Dienst ~ — дзяжу́рыць

séine Pflicht ~ — выко́нваць свой абавя́зак

j-m, éiner Sáche Ábbruch ~ — шко́дзіць каму́-н., чаму́-н.

éiner Sáche (D) Éinhalt ~ — прыпыні́ць што-н.

Éinblick in etw. (A) ~ — пазнаёміцца з чым-н.

5)

zu ~ háben — быць заня́тым

er hat álle Hände (voll) zu ~ — у яго́ спраў па са́мае го́рла

es mit j-m, mit etw. (D) zu ~ háben — мець спра́ву з кім-н., чым-н.

ich hábe damít nichts zu ~ — я не ма́ю да гэ́тага ніцкага дачыне́ння, гэ́та мяне́ не ты́чыцца

6)

des Gúten zu viel ~ — перабо́льшваць

lésen tut er óhne Brílle — ён чыта́е без акуля́раў

2.vi

1)

es ist ihm sehr darúm zu ~ — ён ве́льмі хо́ча…, яму́ гэ́та ве́льмі ва́жна…

es ist ihm nicht ums Geld zu ~ — гро́шы яго́ не ціка́вяць, для яго́ спра́ва не ў граша́х

2)

böse ~ — прытвары́цца [прыкі́нуцца] сярдзі́тым

tu nicht so! — не прыкі́двайся

tu nicht so beléidigt — не раздгрывай з сябе́ пакрыўджанага

3)

es tut mir Leid — мне шкада́

j-m (nichts) recht ~ — (не) дагадзі́ць каму́-н.; (не) задаво́ліць чые́-н. патрабава́нні