во́лаc м Haar n -(e)s, -e;

◊ ні на во́ла nicht um ein Haar, kein bíss¦chen, nicht im Geríngsten;

рваць на сабе́ валасы́ sich (D) die Háare ráufen;

валасы́ ўстаю́ць ды́бам die Háare stehen éinem zu Bérge;

прыцягну́ць што-н за валасы́ etw. an den Háaren hérbeiziehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

зве́даць, зве́дваць

1. (пазнаць што-н) erfáhren* vt; erkénnen* vt;

2. (перажыць) erlében vt, zu spüren bekómmen*, erdúlden vt;

зве́даць на сабе́ am éigenen Léibe erfáhren*; aus éigener Erfáhrung kénnenlérnen;

◊ хто не зве́даў го́ркага, не пазна́е і сало́дкага wer die Not nicht kennt, weiß nichts vom Glück

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

мы́слить несов.

1. (сопоставлять мысли, делать выводы) мы́сліць; (рассуждать) разважа́ць;

мы́слить о́бразами мы́сліць во́бразамі;

мы́слить логи́чески мы́сліць (разважа́ць) лагі́чна;

2. (представлять) уяўля́ць;

как вы мы́слите себе́ э́то? як вы ўяўля́еце сабе́ гэ́та?;

3. (думать) ду́маць;

об э́том я и не мы́слю аб гэ́тым я і не ду́маю;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

полови́на

1. палаві́на, -ны ж., пало́ва, -вы ж.;

полови́на тре́тьего палаві́на (пало́ва) на трэ́цюю;

2. (часть помещения) уст. палаві́на, -ны ж.;

пара́дная полови́на до́ма пара́дная палаві́на до́ма;

◊

моя́ полови́на мая палаві́на;

середи́нка на полови́ну (на полови́не) а) ні сёе ні то́е; б) (посредственный) сярэ́дні, ніштава́ты, та́к сабе;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

слома́ть сов. злама́ць; палама́ць;

слома́ть стул злама́ць (палама́ць) стул;

слома́ть сопротивле́ние проти́вника злама́ць супраціўле́нне праці́ўніка;

◊

слома́ть себе́ ше́ю (го́лову) скруці́ць (злама́ць) сабе́ ка́рак;

слома́ть зу́бы (на чём) палама́ць зу́бы (на чым);

слома́ть лёд злама́ць лёд;

слома́ть рога́ (кому) злама́ць ро́гі (каму);

чёрт но́гу слома́ет чорт нагу́ зло́міць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

содержа́ть несов.

1. (на иждивении) утры́мліваць, мець на ўтрыма́нні;

содержа́ть семью́ утры́мліваць (мець на ўтрыма́нні) сям’ю́;

2. (держать в определённых условиях, состоянии) трыма́ць;

содержа́ть ве́щи в поря́дке трыма́ць рэ́чы ў пара́дку;

3. (вмещать, заключать) змяшча́ць;

кни́га соде́ржит (в себе́) мно́го интере́сного кні́га змяшча́е (у сабе́) шмат ціка́вага;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цель

1. (мишень) цэль, род. цэ́лі ж., мн. цэ́лі, -ляў;

стрельба́ по закры́тым це́лям стральба́ па закры́тых цэ́лях;

2. перен. мэ́та, -ты ж.;

име́ть це́лью мець на мэ́це;

ста́вить себе́ (задава́ться) це́лью ста́віць сабе́ за мэ́ту;

с це́лью з мэ́тай;

в це́лях у мэ́тах (для таго́, каб).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам

1. мест., в разн. знач., м. сам (ж. сама́, ср. само́); мн. са́мі;

он сам э́то сде́лал ён сам гэ́та зрабі́ў;

ты сказа́л э́то самому́ себе́ ты сказа́ў гэ́та само́му сабе́;

вы са́ми зна́ете вы са́мі ве́даеце;

он сам спра́вился с рабо́той ён сам спра́віўся з рабо́тай;

э́то сама́ жизнь гэ́та само́ жыццё;

2. (хозяин, глава) сущ., уст. сам, род. само́га м.;

сам приказа́л сам загада́ў;

◊

сам не свой сам не свой;

сам по себе́ сам па сабе́, сам праз сябе́;

быть сами́м собо́й быць самі́м сабо́й;

само́ собо́й разуме́ется само́ сабо́й разуме́ецца (зразуме́ла);

сам себе́ хозя́ин (голова́) сам сабе́ гаспада́р (галава́);

э́то говори́т само́ за себя́ гэ́та гаво́рыць само́ за сябе́;

и сам не рад і сам не рад;

он — сама́ доброта́ ён — сама́ дабрыня́;

каки́е са́ми, таки́е и са́ни погов. які́я са́мі, такі́я і са́ні;

са́ми с уса́ми погов. са́мі з вуса́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пусці́ць ’дазволіць рухацца; кінуць; пакінуць у спакоі; адпусціць, адлажыць’ (Сл. ПЗБ, Сержп., ТС, Яруш., Бяльк.), ’даць, вызваліць месца, праход, дарогу’ (кір., Нар. сл.) у спалучэннях: пусці́ць го́лас ’падаць голас’ (Гарэц.), пусці́ць на вецер ’зачараваць, праклясці, выкарыстоўваючы вецер як сродак пераносу пракляцця’ (мін., Жыв. сл.), сюды ж пусці́цца ’пайсці; дазволіць сабе нешта; пачаць расці’ (Сл. ПЗБ), пусці́цца ў абу́зу ’пайсці ў блуд’ (Бяльк.), пусці́цца сарама́ ’згубіць сорам’ (Шат.), параўн. укр. пусти́ти, рус. пусти́ть, польск. puścić, чэш. pustiti, славац. pustiť, в.-луж. pusćić, н.-луж. pušćiś, славен. pústiti, серб.-харв. пу̀стити, балг. пу́сна, макед. пушти, ст.-слав. поустити. Прасл. *pustiti ад *pustъ (гл. пусты), гл. Фасмер, 3, 405; Бязлай, 3, 138; Шустар-Шэўц, 2, 1194; першапачатковае значэнне ’зрабіць вольным, вызваліць’ (Чарных, 2, 84) або ’кінуць, пакінуць без людзей’, што, на думку Сноя (516), адлюстроўвае качавы спосаб жыцця; апошняе можна аднесці і да прымітыўнага (падсечна-агнявога) спосабу апрацоўкі зямлі, якую пакідалі без увагі пасля выкарыстання, бо яна ўжо была пустая, неўраджайная (Махэк₂, 501). Гл. таксама пуска́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́хаць ’рохкаць’ (Нас., Др.-Падб., Юрч., Сцяшк., Сл. ПЗБ, Ян., Гарэц., Скарбы; мядз., Нар. сл.; Мат. Гом.), ро́хкаты ’тс’ (стол. Нар. лекс.), ро́хкаць ’утвараць гукі «рох-рох» (пра парасят, свіней)’ (ТСБМ, Шат., Др.-Падб., Сцяшк., Гарэц., Бес., Клім., ТС, Сл. ПЗБ), ’ціха рохкаць’ (паўн.-, паўд.- і крайні ўсход Беларусі, ЛА, 1), рёхыцца, рёхыць ’рохкаць’ (Юрч.), ро́хнуць ’буркнуць’ (мядз., астрав., Сл. ПЗБ), ро́хканне, рёхыньня ’рохканне’ (Байк. і Некр.; Юрч.), ро́хот ’тс’ (ТС), рёх! — пра рохканне (мсцісл., Нар. лекс.), ро́хля ’свіння’ (ПСл.). Укр. рох! — пра рохканне, ро́ха ’свіння’, ро́хкати ’рохкаць’, рус. зах. і паўд. ро́хать, ро́хкать ’рохкаць’, ’моцна храпець’ (Даль); у заходніх і паўднёваславянскіх мовах — з пачатковым г/х/к: польск. chrząkać ’рохкаць’, ’пакашліваць’, н.-луж. chrjochaś ’рохкаць’, ’храпці’, ’сапці’, в.-луж. chrjachać ’кашляць’, чэш. chrochtat, hrochati ’рохкаць’, славац. krochkať ’тс’, славен. gróhati ’тс’, харв. gróktati, hrȍcati, серб. гро̀кта́ти, ро́ктати, ’рохкаць’, балг. грухтя́ ’тс’. Гукапераймальнае слова. Параўн. таксама ням. grunzen ’рохкаць’, ’бурчэць сабе пад нос’ (Праабражэнскі, 2, 217). Гл. таксама прасл. *groxati (ЭССЯ, 7, 134).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)