Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 8-е выданне (правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

обратно

нареч.

1) (назад) назад

поехал обратно — паехаў назад

2) (наоборот) разг. наадварот

3) (мат. — в сложении) адваротна

обратно пропорциональный мат. — адваротна прапарцыянальны

обратный

адваротны

зваротны

обратный путь — дарога назад, зваротная дарога

обратная сторона — адваротны бок

обратный смысл — адваротны сэнс

обратный билет ж.-д. — зваротны білет, білет для праезду туды і назад

обратная пропорция, обратная величина мат. — адваротная прапорцыя, адваротная велічыня

иметь обратную силу (о законе) — мець зваротную сілу

обращаемость

спец. абарачальнасць, -ці жен.

обращать

несовер.

1) (поворачивать) паварочваць

2) (устремлять, направлять) звяртаць, накіроўваць

обращать внимание — звяртаць увагу

3) (превращать) пераварочваць (у каго-што)

ператвараць (у што)

абарачаць (у каго, у што)

обращать простые дроби в десятичные — ператвараць звычайныя дробы ў дзесятковыя

4) (склонять к чему-либо) пераварочваць (у што)

схіляць (да чаго)

см. обратить

обращаться

несовер.

1) (поворачиваться) паварочвацца

2) перен. (устремляться, направляться) накіроўвацца, кідацца

3) (превращаться) пераварочвацца (у каго)

ператварацца (у што)

абарачацца (у каго, у што, кім, чым)

станавіцца (кім-небудзь, чым-небудзь)

4) (в результате убеждения склоняться к чему-либо) пераварочвацца (у што)

схіляцца (да чаго)

5) (прибегать к чему-либо) зварочвацца (да чаго)

обращаться к первоисточникам — зварочвацца да першакрыніц

6) (адресоваться к кому-либо) звяртацца (да каго)

обращаться с просьбой — звяртацца з просьбай

обращаться с речью — звяртацца з прамовай

обращаться к врачу — звяртацца да ўрача

7) (вращаться) абарачацца

(двигаться) рухацца

кровь обращается по кровеносной системе — кроў абарачаецца (рухаецца) па крывяноснай сістэме

8) (совершать оборот) эк. абарочвацца

(находиться в обращении) быць у абарачэнні

при росте промышленности капиталы обращаются очень быстро — пры росце прамысловасці капіталы абарачаюцца вельмі хутка

9) (обходиться) абыходзіцца (з кім)

(относиться) адносіцца (да каго), ставіцца (да каго)

10) (пользоваться чем-либо) абыходзіцца (з чым), карыстацца (чым)

отлично обращаться с приборами — дасканала (выдатна) абыходзіцца з прыборамі

11) страд. паварочвацца

звяртацца, накіроўвацца

пераварочвацца (у каго-што)

ператварацца (у што)

абарачацца (у каго, у што, кім, чым)

пераварочвацца (у што)

схіляцца (да чаго)

см. обращать

обращение

ср.

1) (действие) пераварочванне, -ння ср. (у каго)

ператварэнне, -ння ср. (у што)

обращение простой дроби в десятичную — ператварэнне простага дробу ў дзесятковы

2) (действие) пераварочванне, -ння ср. (у што)

схіленне, -ння ср. (да чаго)

см. обратить 1, 3, обращать 1, 4

3) пераварочванне, -ння ср. (у каго)

ператварэнне, -ння ср. (у што)

см. обратиться и обращаться 3

4) (процесс оборота) эк. абарачэнне, -ння ср.

(оборот) абарот, -ту муж.

денежное обращение — грашовы абарот (грашовае абарачэнне)

6) (обхождение) абыходжанне, -ння ср.

(поведение) паводзіны, -дзін ед. нет

7) (пользование) абыходжанне, -ння ср. (з чым)

карыстанне, -ння ср. (чым)

неосторожное обращение с огнём — неасцярожнае абыходжанне з агнём

8) (просьба, призыв) зварот, -ту муж.

(документ) адозва, -вы жен.

9) грам. зваротак, -тка муж.

10) филос. абарачэнне, -ння ср.

обращённость

накіраванасць, -ці жен.

обращённость к кому-чему-либо — накіраванасць да каго-чаго-небудзь

обращённый

1) (повёрнутый) павернуты

2) перен. (устремлённый, направленный) звернуты, накіраваны

3) (превращённый) перавернуты (у каго)

ператвораны (у што)

4) перавернуты (у што)

схілены (да чаго)

см. обратить

обревизованный

абрэвізаваны

обревизовать

совер. абрэвізаваць