хлеб м.
1. хлеб, род. хле́ба м.;
2. (зерно) збо́жжа, -жжа ср.;
3. (хлебные злаки) збо́жжа, -жжа ср., збажына́, -ны́ ж.;
4. (каравай) бу́лка, -кі ж. (хле́ба); бо́хан, -на м., буха́нка, -кі ж.;
5. перен. (пропитание) хлеб, род. хле́ба м.;
◊
жить на чужи́х хлеба́х на ласка́вым хле́бе быць; жыць як у Бо́га за дзвяры́ма;
хлеб насу́щный хлеб надзённы;
перебива́ться с хле́ба на квас ты́дзень з але́ем, ты́дзень гале́ем; ча́сам з ква́сам, а паро́ю з вадо́ю; калі́ прасна́к, а калі́ і зусі́м так; адзі́н раз гу́ста, другі́ раз пу́ста;
хлеб-со́ль хлеб-со́ль;
хлеб да соль хлеб ды соль;
хле́бом не корми́ хле́бам не кармі́;
и то хлеб і гэ́та хлеб;
сухи́м хле́бом пита́ться аб адны́м хле́бе жыць;
без хле́ба сиде́ть без хле́ба сядзе́ць;
иска́ть лёгкого хле́ба шука́ць лёгкага хле́ба.
хлеба́ть несов., разг. сёрбаць; хлёбаць; (лакать) хлябта́ць;
◊
несо́лоно хлеба́вши ні з чым; шы́лам па́такі хапі́ўшы; слі́ну каўтну́ўшы; з мі́лым лі́хам.
хле́бец м. бу́лачка, -кі ж. (хле́ба); баха́начка, -кі ж.; буха́начка, -кі ж.
хле́бница хле́бніца, -цы ж.
хлебну́ть сов., однокр., разг.
1. сербану́ць; хлёбнуць;
2. перен. хапі́ць, паспыта́ць, набра́цца, зазна́ць;
хлебну́ть го́ря хапі́ць (зазна́ць, паспыта́ць) го́ра.
хле́бный
1. (относящийся к печёному хлебу) хле́бны;
хле́бный квас хле́бны квас;
хле́бная лопа́та хле́бная лапа́та;
2. (относящийся к зерну) збо́жжавы;
хле́бный э́кспорт э́кспарт збо́жжа;
3. (обильный хлебом) хле́бны; (урожайный) ураджа́йны;
хле́бный год хле́бны (ураджа́йны) год;
4. перен., разг. хле́бны;
хле́бная до́лжность хле́бная паса́да.
хлебобу́лочный хлебабу́лачны.
хлебово́з хлебаво́з, -за м.
хлебозаво́д хлебазаво́д, -да м.
хлебозаготови́тель збожжанарыхто́ўшчык, -ка м.;