ю, нескл., н.
Трыццаць першая літара беларускага алфавіта, якая абазначае: а) пасля зычных — галосны гук «у» і мяккасць папярэдняга зычнага, напрыклад: «людзі — льудзі», «сюжэт — сьужэт»; б) пасля галосных, «ў», раздзяляльнага мяккага знака, апострафа і ў пачатку слова — два гукі: «й» і «у», напрыклад: «спяшаюся — спяшайуся», «саўю — саўйу», «лью — льйу», «праб’ю — прабйу», «юнак — йунак».
юань, ‑я, м.
Грашовая адзінка Кітайскай Народнай Рэспублікі, роўная 100 фыням.
юбея, ‑і, ж.
Дрэва сямейства пальмавых, што дае ядомыя плады, з соку якіх вырабляюць віно; слановая пальма.
юбка, ‑і, ДМ юбцы; Р мн. юбак; ж.
Спец. Бакавыя сценкі (ці ніжняя частка іх) якога‑н. цыліндрычнага вырабу. Юбка поршня.
юбілей, ‑ю, м.
Гадавіна дзейнасці каго‑н. або існавання чаго‑н., якая вылічваецца звычайна дзесяцігоддзямі, стагоддзямі і ўрачыста адзначаецца грамадскасцю. Юбілей вучонага. 900‑гадовы юбілей Мінска. ▪ Мой край юбілей адзначае І славіць здабыткі свае. Астрэйка. // Урачыстасці, прысвечаныя такой гадавіне.
[Ад лац. jubilaeus annus — юбілейны год.]
юбілейны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да юбілею. Юбілейная дата. Юбілейныя дні. // Які ўстанаўліваецца, праводзіцца ў гонар юбілею, з выпадку юбілею. Юбілейны медаль. Юбілейная сесія.
юбіляр, ‑а, м.
Той, чый юбілей адзначаецца, святкуецца. Горад-юбіляр. Віншаванне юбіляра. ▪ Плылі юбіляру кветкі. Ракою лілося віно. І рукі яму націскалі. І гаварылі прамовы. Кірэенка.
юбілярка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Жан. да юбіляр.
ювелір, ‑а, м.
1. Майстар, які вырабляе прадметы мастацтва, упрыгожанні і пад. з каштоўных металаў, з каштоўнымі камянямі. Па звычцы або па традыцыі самай дакладнай лічаць працу ювеліра, гадзіннікавага майстра, аптэкара. Матрунёнак.
2. Прадавец такіх прадметаў, упрыгожанняў.
[Гал. juwelier.]
ювелірны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прадметаў мастацтва і ўпрыгожанняў з каштоўных металаў і камянёў, да іх вырабу, продажу і пад. Ювелірныя вырабы. Ювелірная майстэрня. Ювелірны магазін.
2. перан. Тонкі, дасканалы; такі, як у ювеліра. Ювелірная работа. Ювелірная дасканаласць. // Умела і старанна апрацаваны (пра часткі, дэталі чаго‑н. і пад.).
•••
Ювелірнае мастацтва — від дэкаратыўнага прыкладнога мастацтва, звязанага з вырабам упрыгожанняў, прадметаў быту з каштоўных металаў у спалучэнні з каштоўнымі камянямі.