ха́лепа, -ы, ж. (разм.).

Надвор’е са снегам і дажджом; хлюпота.

|| прым. ха́лепны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ха́лепа

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. ха́лепа
Р. ха́лепы
Д. ха́лепе
В. ха́лепу
Т. ха́лепай
ха́лепаю
М. ха́лепе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ха́лепа ж., обл. сля́коть; снег с дождём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ха́лепа, ‑ы, ж.

Разм. Надвор’е са снегам і дажджом; мокры снег. Мінула восеньская халепа, падшэрхла, пабралася ў груды гразь. Місько. Халепа страшная была, секла, ды яшчэ з ветрам. Дубоўка. [Старая:] — Ды і дарогу пазамятала. Такая ж ноччу халепа была, не дай божа... Кандрусевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хале́па ж разм Mátschwetter n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ха́лепа Вадкая гразь на полі, дарозе ад дажджу, або мокрага снегу; слата (БРС). Тое ж ха́ліпа (Краснап. Бяльк., Мсцісл. Юрч., Нас., Слаўг.), шліхота (Пух. Шат.), слата́, хліхаці́нне, слаццё, хляпоцце, хля́па, хлюпоцце, хлюпі́нь, кля́ча, хлюпота, хліпата́ (Слаўг.), хлюда (Маг. губ. вед., 1854, № 49, 884), хві́ля (Слаўг.), хлюпа́ (Нас.), хля́каць (Рэч.), ша́ліпа (Лёзн. Касп., Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

◎ Падняхве́рывацца ’згаджацца; абяцаць (легкадумна)’ (Юрч.), падняхверываць ’падбухторваць, падахвочваць’ (Юрч.). Няясна. Магчыма, да ахвяра (гл.); першапачаткова паднеахверывацца, потым у выніку рэдукцыі галоснага пад- няхверувацца. Не можа быць паразітнай устаўкай, параўн. маг. ніхаліпа ’халепа, нянасце’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Schmand, Schmant

m -es дыял.

1) вяршкі́, смята́нка

2) разм. гразь, калату́ша, ха́лепа

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сля́коть ж.

1. сло́та, -ты ж., слата́, -ты́ ж., хлюпо́та, -ты ж., хлю́па, -пы ж., хале́па, -пы ж.;

2. перен. кісля́к, -ляка́ м., хлю́пік, -ка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Нехлямя́жы ’неахайны, брудны, апушчаны’ (Сержп. Грам.; навагр., Нар. сл.), ’неакуратны, няскладны, няўдалы, абы-які’ (Сл. ПЗБ), ’непаваротлівы, няздольны’ (Бяльк.), нехлямʼя́жы ’несамавіты, непрывабны’ (ТС). Хутчэй за ўсё балтызм або прыметнік, утвораны ў беларускай мове на базе балтыйскага слова, пра што сведчаць геаграфія і фанетычныя варыянты з чаргаваннем к/х: ніклямяжы, ніклімажы (глыб., брасл., Сл. ПЗБ), параўн. літ. klem̃šinti, klemšióti ’няўклюдны ісці’. Не выключана таксама, што ў аснове народнае ўтварэнне тыпу ⁺хлямяга, параўн. ніклямяга ’няўклюда’ ніхлямяга ’няўдалы чалавек’ (Сл. ПЗБ), ад гукапераймальных хлямаць ’гучна есці’, хлэ́маць ’няўклюдна ісці’ і пад.; у абодвух выпадках не- мае ўзмацняльны характар, параўн. магіл. ха́лепа/неха́лепа ’дрэннае надвор’е’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)