нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.

1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.

Н. сваёй працай.

2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).

Н. рэўматызм.

3. Пражыць нейкі час (разм.).

У гасцях доўга не нажывеш.

|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нажы́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. нажыву́ нажывё́м
2-я ас. нажыве́ш нажывяце́
3-я ас. нажыве́ нажыву́ць
Прошлы час
м. нажы́ў нажылі́
ж. нажыла́
н. нажыло́
Загадны лад
2-я ас. нажыві́ нажыві́це
Дзеепрыслоўе
прош. час нажы́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нажы́ць сов., в разн. знач. нажи́ть;

н. сваёй пра́цай — нажи́ть свои́м трудо́м;

н. рэўматы́зм — нажи́ть ревмати́зм;

до́ўга ён у вас не нажыве́ — до́лго он у вас не наживёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нажы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак.

1. што і чаго. Набыць паступова, назапасіць. — Якая там гаспадарка, — махнуў рукою Тарэнта. — Мусіць, ніколі ўжо яе не нажыву. Галавач. — Мілы браце! У чужой хаце Не нажыць табе багацця. Колас. // Набыць, купіць што‑н. Надзейны я нажыў карэц, Заўсёды п’ю ім квас. Непачаловіч.

2. каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (звычайна што‑н. непрыемнае, непажаданае). Нажыць гора. Нажыць сораму. Нажыць ворага. □ Мы ў зямлянках Чэрствы хлеб жавалі, Рэўматызмы Дружна нажывалі. Панчанка.

3. Разм. Пражыць нейкі час (звычайна нядоўгі). У гасцях доўга не нажывеш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нажыва́ць, нажы́ць

1. (набыць) erwérben* vt; verdíenen vt;

нажыва́ць маёмасць ein Vermögen erwérben*;

2. перан. sich (D) zúziehen*; sich (D) hólen;

нажыва́ць непрые́мнасці sich (D) Únannehmlichkeiten zúziehen*;

нажыва́ць во́рагаў sich (D) Féinde máchen [scháffen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нажыўны́, -а́я, -о́е.

Такі, які можна нажыць, набыць.

Вопыт — справа нажыўная.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., што і чаго.

Нажыць паступова што-н. (пра маёмасць).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нажи́ть сов., в разн. знач. нажы́ць, мног. панажыва́ць; (приобрести) набы́ць, мног. панабыва́ць, прыдба́ць;

нажи́ть свои́м трудо́м нажы́ць сваёй пра́цай;

нажи́ть ревмати́зм нажы́ць рэўматы́зм;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нажыва́ць несов., в разн. знач. нажива́ть; см. нажы́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

не́прыяцель, -я, мн. -і, -яў, м.

Чалавек, які варожа адносіцца да каго-, чаго-н.

Нажыць сабе непрыяцеля.

|| ж. не́прыяцелька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)