надры́ў

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. надры́ў надры́вы
Р. надры́ву надры́ваў
Д. надры́ву надры́вам
В. надры́ў надры́вы
Т. надры́вам надры́вамі
М. надры́ве надры́вах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

надры́ў, -ры́ву, м.

1. гл. надарваць.

2. Надарванае месца.

Вяроўка з надрывам.

3. перан. Празмернае фізічнае напружанне.

З надрывам працуе рухавік.

4. перан. Узбуджанасць, хваравітасць у праяўленні пачуццяў.

Гаварыць з надрывам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надры́ў, -ры́ву м., в разн. знач. надры́в; (напряжение — ещё) надса́да ж.;

н. вяро́ўкі — надры́в верёвки;

ка́шаль з ~ры́вам — ка́шель с надры́вом (надса́дой);

душэ́ўны н. — душе́вный надры́в

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

надры́ў, ‑рыву, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. надарваць (у 1 знач.).

2. Надарванае месца. Надрыў на мяшку.

3. перан. Празмернае фізічнае напружанне. Ганяў за двое ці больш узбоч шашы прыглушана і з надрывам узвываў грузавік. Гроднеў.

4. перан. Узбуджанасць, хваравітасць у праяўленні сваіх пачуццяў. — Даруй, Настуля, — ціха, з балючым надрывам у голасе, сказаў [Грысь]. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надры́ў м

1. (надарванае месца) Éinriss m -es, -e, Riss m;

2. перан (фізічнае напружанне) Überánstrengung f -;

3.:

душэ́ўны надры́ў psýchische Überréizung

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

надарва́ць, -рву́, -рве́ш, -рве́; -рвём, -рвяце́, -рву́ць; -рві́; -рва́ны; зак., што.

1. Крыху, не да канца парваць.

Н. вяроўку.

2. Пашкодзіць здароўе ў выніку якіх-н. празмерных намаганняў.

Н. здароўе.

◊

Надарваць жывот (жываты) (разм.) — вельмі моцна і доўга пасмяяцца.

Надарваць сэрца (разм.) — выклікаць душэўныя пакуты.

|| незак. надрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. надры́ў, -ры́ву, м. (да 1 знач.) і надрыва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ По́рва ’разрыў’, ’разрыў унутранных органаў ад вялікага напружання’, ’надрыў’ (Нас., Байк. і Некр., Юрч. Вытв.), гюрвішча ’цяжар’ (Юрч. Вьггв.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне з прыстаўкай по- з семантыкай выніковасці дзеяння. Да рваць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перарэза ’назольнае дзіцё’ (Шах.). Утворана ад перарэзаць ’знішчыць, загубіць’ < пера- і рэзаць (гл.) пры дапамозе суф. ‑а (як плакса, назола і інш.). Параўн. яшчэ рус. арх., алан., наўг. перерез ’моцная стомленасць, змора’, ’натуга, надрыў’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надры́в м.

1. (действие) наддзіра́нне, -ння ср., надрыва́нне, -ння ср.; см. надрыва́ть​ 1;

2. в др. знач. надры́ў, -ры́ву м.;

верёвка с надры́вом вяро́ўка з надры́вам;

ка́шель с надры́вом ка́шаль з надры́вам;

душе́вный надры́в душэ́ўны надры́ў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хапатлі́васць, ‑і, ж.

Абл. Уласцівасць хапатлівага. Апейку нярэдка штурхалі, але ён не злаваў; яму гэта было нават нібы прыемна, — як і сама працоўная клопатнасць, хапатлівасць, што ўсё больш апаноўвалі вуліцу. Мележ. Такое гарэнне непакоіла Зімчука, якога гэта і цешыла і непакоіла. Непакоіла, бо ў хапатлівасці Васіля Пятровіча адчувалася хваравітасць і надрыў. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)