ла́ска², -і, ДМ ла́сцы, мн. -і, -сак, ж.

Невялікая драпежная жывёліна сямейства куніцавых, а таксама яе футра.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ла́ска¹, -і, ДМ ла́сцы, ж.

1. Выражэнне любові, пяшчоты; цёплыя адносіны да каго-н.

Мацярынская л.

2. Ветлівасць, далікатнае абыходжанне, прыхільнасць, лагоднасць, спагада.

Выхавацелі інтэрната імкнуцца ахінуць ласкай і клопатам кожнае дзіця.

◊

Быць у ласцы (разм.) — карыстацца павагай, давер’ем.

Дзякуй за ласку — шчыра дзякую.

Зрабіць ласку — аказаць паслугу.

Калі ласка — ветлівы зварот, ветлівая просьба або пабуджэнне.

Увайсці (убіцца) у ласку (разм.) — набыць чыю-н. прыхільнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ла́ска​I ла́ска, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ла́ска​II зоол. ла́ска, -кі ж., ла́сіца, -цы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ла́ска I ж.

1. ла́ска; не́жность;

ма́тчына л. — матери́нская ла́ска;

2. любе́зность; ми́лость, снисхожде́ние ср.; одолже́ние ср.; благоволе́ние ср.;

◊ ва́ша л. — ва́ша ми́лость;

зрабі́(це) ~ку — сде́лай(те) одолже́ние; окажи́те любе́зность; сде́лай(те) ми́лость, яви́те ла́ску; потруди́тесь! (бу́дьте добры́);

зрабі́ць ~ку — оказа́ть любе́зность; сде́лать одолже́ние;

калі́ л. — пожа́луйста; добро́ пожа́ловать!; ми́лости про́сим;

~ку стра́ціць — впасть в неми́лость; попа́сть в опа́лу, потеря́ть расположе́ние;

з ~кі — (чыёй) по ми́лости (чьей);

з ~кі на паце́ху — здо́рово живёшь; ни за что ни про что;

быць у ~цы — по́льзоваться благоскло́нностью (дове́рием);

скажы́це, калі л. — скажи́те на ми́лость, скажи́те, пожа́луйста;

ці не ма́еце (не бу́дзеце мець) ~ку — не бу́дете ли так любе́зны;

праз ~ку — (каго, чыю) по ми́лости (кого, чьей);

~каю бо́жай — ми́лостью бо́жьей;

з яко́й ~кі? — с како́й ста́ти?;

увайсці́ (убі́цца) у ~ку — приобрести́ благоволе́ние, расположе́ние;

без чужо́й ~кі — без чужо́й по́мощи;

дзя́куй за ~ку — благодарю́ поко́рно!;

до́брая л. — (чыя) до́брая во́ля (чья);

не ў ~цы — не в ми́лости; не в настрое́нии;

прасі́ць ~кі — проси́ть по́мощи (ми́лости);

як ва́ша (твая́ —, яго́) л. как вы (ты, он) изво́лите;

змяні́ць гнеў на ~ку — положи́ть (смени́ть) гнев на ми́лость;

бо́жая л. (во́ля) — а) во́ля бо́жья; б) ми́лость госпо́дня;

выбача́йце, калі — л.! извини́те (прости́те), пожа́луйста;

з. вялі́кай ~кі — (чыёй) по ми́лости (кого, чьей)

ла́ска II ж., зоол. ла́ска

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

ла́ска ​1, ‑і, ДМ ласцы, ж.

1. Выражэнне любві, пяшчоты. Матчына ласка. □ Асенні вечар ля акон... І твае словы, жэсты, ласка Запамінаюцца бы казка Дзіцячых, бесклапотных дзён. Лойка. // Мяккасць, пяшчота, лагоднасць. — Яшчэ сядзіш, дачушка? — ад слоў бацькі, як і заўсёды, вее стрыманай ласкай і клопатам. Васілевіч. Сонца пракладае Шлях красе маёвай, Атуляе хаты Ласкай і цяплом. Журба.

2. Спачувальныя, прыхільныя адносіны, прыветлівае абыходжанне. Стары не выказаў ніякага здзіўлення з прычыны нечаканай начальніцкай ласкі. Самуйлёнак.

3. Міласць, паблажка, спагада. Не будуць сіроты Ласкі панскай прасіць!.. Танк. Байцы, забыўшы слова — страх, у смерці ласкі не прасілі. Хадыка.

•••

Без чужой ласкі — самастойна, без чужой дапамогі (зрабіць, абысціся і г. д.).

Быць у ласцы гл. быць.

Дзякуй за ласку гл. дзякуй.

Добрая ласка чыя — як пажадае хто‑н. І гэта іх [дзяцей] добрая ласка: захочуць праведаць старую маці — прыедуць... Ракітны.

З вялікай ласкі чыёй — дзякуючы каму‑н.

З ласкі чыёй — па чыйму‑н. дазволу, загаду і пад.

З ласкі на пацеху — так сабе, нізавошта; так уздумалася, так раптоўна захацелася.

Зрабі(це) ласку гл. зрабіць.

З якой (гэта) ласкі? — навошта? чаму?

Калі ласка — ветлівы зварот, ветлівая просьба, ветлівае пабуджэнне. Віця пачырванеў ад няёмкасць і далікатна прапанаваў: — Дык, калі ласка, праходзьце далей... Якімовіч.

Ласку прыняць гл. прыняць.

Мець ласку гл. мець.

На ласку — а) на добрую волю каго‑, чаго‑н.; б) ветлівы зварот. [Салдат:] — Скажы, на ласку, ці з сяла ніхто Не ўратаваўся? Танк.

Не ў ласцы — не ў гуморы, не ў настроі. — Паненка наша нешта не ў ласцы сёння, — укалола сястру Тэкля. Гартны.

Ні гневу ні ласкі гл. гнеў.

Праз ласку чыю — па чыёй‑н. віне, праз каго‑н.

Прасіць ласкі гл. прасіць.

Трапіць у ласку гл. трапіць.

Убіцца ў ласку гл. убіцца.

Як ваша (твая, яго) ласка — як вы (ты, ён) захочаце (захоча), пажадаеце (пажадае).

ла́ска ​2, ‑і, ДМ ласцы; Р мн. ласак; ж.

Невялікая драпежная жывёліна сямейства куніцавых з тонкім гібкім целам. Дзед расказваў пра ласак, маленькіх вёрткіх звяркоў, якія вельмі любяць бегаць па конях, заплятаючы ў каўтуны ім грывы. Рылько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ла́ска​II ж заал Wíesel n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ласка

Том: 16, старонка: 295.

16-295_1486_%D0%9B%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B0.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

ла́ска​I ж Liebkósung f -, -en, Zärtlichkeit f -, -en; Güte f - (дабрата)

зрабі́це ла́ску! tun sie mir den Gefállen!;

калі́ ла́ск ! Bitte!;

прасі́ць ла́скі um éinen Gefállen bítten*;

◊ ла́ска – не каля́ска: на ёй не пае́дзеш ≅ schöne Wórte máchen den Kohl nicht fett

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ла́ска ’любоў, пяшчота, лагоднасць’, ’ласкавасць, добрая воля, паслуга, спачувальныя, прыхільныя адносіны’, ’літасць, міласць, паблажка, спагада’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Мал., Бяльк., Касп., Шат., Яруш., Сл. паўн.-зах.) і іншыя значэнні гэтай лексемы ў фразеалагізмах (гл. ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), ст.-бел. яшчэ ласка — тое ж, што і кграция (XVI ст.). Укр. ласка, рус. ласка, польск. łaska, чэш., славац. láska, славен. láska (паводле БЕР, 3, 316), балг. ласка, ц.-слав. ласка, серб.-харв. ла̏ска, макед. ласка ’ліслівасць’. Прасл. laska ’пяшчота, любоў, лашчанне, міласэрнасць, велікадушнасць, прыхільнасць, спагада, дружба’ (Слаўскі, 5, 20), якому адпавядаюць літ. lokšnùs (*lāsk‑nus) ’уражлівы, адчувальны, пяшчотны, мілы’ (Буга, Rinkt., 1, 451), лац. lascīvus ’гарэза, распуста, юрлівы’, ст.-інд. laṣati ’жадае’, lásati ’ззяе, блішчыць’, lālasas ’прагны’, ст.-ірл. lainn (< *las‑ni‑s) ’тс’, ст.-грэч. (Гесіхій) λάστη ’распусніца’, гоц. lustus, ст.-в.-ням. lust, ням. Lust ’радасць, задавальненне, жаданне, імкненне, юрлівасць’. Да і.-е. *lās‑/*las‑/*l̥s. Агляд версій гл. Фасмер, 2, 461; Слаўскі, 5, 19–21; БЭР, 3, 316–317. Няма падстаў бачыць тут запазычанне з польск. łaska (Пальцаў, Лекс. і грам., 38).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)