крышта́ль, -я́ і -ю́, м.

1. -я́, мн. -і́, -ёў. Цвёрдае цела, якое мае натуральную форму шматгранніка.

Крышталі кварцу.

2. -ю́. Від шкла.

Ваза з крышталю.

|| памянш. крышта́лік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.)

|| прым. крышталі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і крышта́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крышта́ль

‘від шкла’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. крышта́ль
Р. крышталю́
Д. крышталю́
В. крышта́ль
Т. крышталём
М. крышталі́

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крышта́ль

‘цвёрдае цела ў форме мнагагранніка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. крышта́ль крышталі́
Р. крышталя́ крышталёў
Д. крышталю́ крышталя́м
В. крышта́ль крышталі́
Т. крышталём крышталя́мі
М. крышталі́ крышталя́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крышта́ль, -ля́ м. криста́лл

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крышта́ль, ‑я, м.

Цвёрдае цела, якое мае натуральную форму мнагагранніка. Крышталі кварцу. Крышталі солі.

[Грэч. krystallos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крышта́ль м

1. Kristáll m -s, -e;

празры́сты як крышта́ль kristállklar, kristállen;

2. (асаблівае шкло) Kristáll n -(e)s; (посуд) Kristállglas n -es, -gläser;

го́рны крышта́ль Bérgkristall m -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

крышта́ль

(польск. kryształ < лац. cristallus, ад гр. krystallos)

1) цвёрдае цела, якое мае натуральную форму мнагагранніка і часцінкі якога (атамы, іоны і малекулы) маюць упарадкаванае размяшчэнне;

2) тое, што і хрусталь.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Крышта́ль ’цвёрдае цела, якое мае натуральную форму мнагагранніка (ст.-грэч. κρύσταλλος) (ТСБМ, Гарэц.). Ст.-бел. кристалъ, крышталъ. Запазычанне праз польск. kryształ з ням. Kristall (Булыка, Запазыч., 177). Паводле Слаўскага (3, 203), ст.-польск. kryształ з лац. crystallus.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ідэальны крышталь

т. 7, с. 169

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́РНЫ КРЫШТА́ЛЬ,

мінерал, бясколерная празрыстая разнавіднасць нізкатэмпературнай мадыфікацыі кварцу — SiO2. Крышталізуецца ў трыганальнай сінганіі. Трапляецца ў пустотах і «крышталяносных скляпах» у пегматытах, у жылах гідратэрмальных і альпійскага тыпу ў выглядзе адзінкавых крышталёў, іншы раз друзаў. Вядомы крышталі горнага крышталю масай да 1 т і больш. Выкарыстоўваецца ў оптыцы, радыётэхніцы, вытв-сці шкла, ювелірнай справе. Радовішчы ў Расіі, на Украіне, у Кітаі, Бразіліі, М’янме, Шры-Ланцы і інш.

т. 5, с. 364

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)