апраўда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго (што). Прызнаць невінаватым, вынесці апраўдальны прыгавор.

А. падсуднага.

2. што. Даказаць магчымасць чаго-н.

Старацца а. які-н. учынак.

3. што. Паказаць сябе дастойным чаго-н.

А. высокае званне.

А. давер калектыву.

4. што. Акупіць, кампенсаваць.

Расходы апраўдаюць сябе.

|| незак. апра́ўдваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апраўда́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апраўда́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. апраўда́ю апраўда́ем
2-я ас. апраўда́еш апраўда́еце
3-я ас. апраўда́е апраўда́юць
Прошлы час
м. апраўда́ў апраўда́лі
ж. апраўда́ла
н. апраўда́ла
Загадны лад
2-я ас. апраўда́й апраўда́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час апраўда́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апраўда́ць сов., в разн. знач. оправда́ть;

а. падсу́днага — оправда́ть подсуди́мого;

а. неразу́мны ўчы́нак маладо́сцю — оправда́ть неразу́мный посту́пок мо́лодостью;

а. чые́-не́будзь надзе́і — оправда́ть чьи́-л. наде́жды;

а. расхо́ды — оправда́ть расхо́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апраўда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Даказаць чыю‑н. невінаватасць. [Шашы] хацелася апраўдаць Максіма. Шамякін. // Вынесці прыгавор, які заключае прызнанне падсуднага невінаватым.

2. Даказаць магчымасць чаго‑н. [Лабановіч:] — Калі за прыродаю пайсці, то можна апраўдаць рознае глупства, асабліва, калі пры гэтым пачнеш яшчэ патураць сабе. Колас. // Паслужыць асновай для апраўдання чаго‑н. Памог выпадак, які паклаў канец ваганням Веры Антонаўны і крыху апраўдаў яе ў вачах Васіля Пятровіча. Карпаў.

3. Праявіць сябе вартым чаго‑н. Умей адважна, друг, змагацца І ворагаў перамагаць, Каб добры гонар сына працы Жыццём і смерцю апраўдаць. Глебка.

4. Кампенсаваць, акупіць. [Осіпава:] — Больш, хоць забі, не дам. А то і ягад сваіх не апраўдаю. Пятніцкі.

5. Афіцыйна пасведчыць дакументамі зробленым выдаткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апраўда́ць

1. (падсуднага) fréisprechen* аддз. vt;

2. (учынак і г. д.) réchtfertigen неаддз.; entschúldigen vt (прабачыць);

не апраўда́ць чыіх-н. надзе́яў надзе́й j-s Hóffnung enttäuschen;

апраўда́ць чый-н даве́р j-s Vertráuen réchtfertigen;

3. (кампенсаваць, акупіць) réchtfertigen неаддз. vt, décken vt;

4. (пасведчыць выдаткі дакументамі) belégen vt, náchweisen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

апраўда́нне, -я, н.

1. гл. апраўдаць.

2. Довад, якім можна апраўдаць, вытлумачыць што-н.

Для яго ўчынкаў няма апраўдання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

оправда́ть сов., в разн. знач. апраўда́ць;

оправда́ть подсуди́мого апраўда́ць падсу́днага;

оправда́ть чьи-л. наде́жды апраўда́ць чые́-не́будзь надзе́і;

оправда́ть расхо́ды апраўда́ць расхо́ды;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апра́ўдваць несов., в разн. знач. опра́вдывать; см. апраўда́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

acquit [əˈkwɪt] v. law апраўда́ць (у судзе)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

абязві́ніць

‘апраўдаць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абязві́ню абязві́нім
2-я ас. абязві́ніш абязві́ніце
3-я ас. абязві́ніць абязві́няць
Прошлы час
м. абязві́ніў абязві́нілі
ж. абязві́ніла
н. абязві́ніла
Загадны лад
2-я ас. абязві́нь абязві́ньце
Дзеепрыслоўе
прош. час абязві́ніўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)