liberal

[ˈlɪbərəl]

1.

adj.

1) шчо́дры; бага́ты

a liberal donation — шчо́драе ахвярава́ньне

2)

а) талера́нтны; лібэра́льны

a liberal thinker — мысьля́р з шыро́кімі по́глядамі

б) адво́льны

a liberal interpretation of a rule — во́льная інтэрпрэта́цыя пра́віла

3) лібэра́льны

2.

n.

лібэра́л -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

wipe out

а) зьні́шчыць, пазабіва́ць

б) зьні́шчыць, разбуры́ць дашчэ́нту

The disease wiped out the entire population — Хваро́ба вы́нішчыла ўсё насе́льніцтва

в) анулява́ць, скасава́ць

The generous man wiped out all the debts owed him — Шчо́дры чалаве́к дарава́ў усе́ даўгі́ сваі́м даўжніко́м

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

БЯЛЕ́ВІЧ Антон Пятровіч

(27.5.1914, в. Дуброўка Уздзенскага р-на Мінскай вобл. — 11.4.1978),

бел. паэт. Вучыўся ў Магілёўскім педтэхнікуме, у 1933—35 — у Магілёўскім палітасветным ін-це. Друкаваўся з 1937. У першым зб. «Чалавек з Дубровы» (М., 1945, на рус. мове) — творы ваен. часу. У творчасці Бялевіча ўслаўленне подзвігу народа ў Вял. Айч. вайну, жыццё калгаснай вёскі. Яго паэзіі ўласцівыя традыцыйна-фалькл. вобразнасць, нар.-песенны лад, выразнасць маст.-выяўл. сродкаў, даступнасць лексікі, адкрытасць выказвання. Аўтар сатыр. і гумарыстычных твораў (зб-кі «Хлеб і нахлебнікі», 1957; «Маштабны Міканор», 1963), вершаў, казак і паэм для дзяцей. Выступаў як празаік і публіцыст (зб-кі нарысаў «Людзі робяць вясну», 1959; «Споведзь сэрца», 1978; нарыс «Хатынь: боль і гнеў», 1971; аповесць «Малюнкі маленства», 1977; кн. літ. партрэтаў пісьменнікаў «Чарадзеі», 1970). Пераклаў на бел. мову паэму А.Твардоўскага «За даллю — даль» (1962), паасобныя творы А.Пракоф’ева, М.Бажана, А.Малышкі, У.Няходы і інш. На словы Бялевіча напісалі песні М.Аладаў, А.Багатыроў, Я.Цікоцкі і інш.

Тв.:

Выбр. тв. Т. 1—2. Мн., 1969;

Сонечны гадзіннік. Мн., 1978;

Мой шчодры бор. Мн., 1985.

І.У.Саламевіч.

т. 3, с. 396

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АГРЭ́СТ

(Crossularia),

род кустовых раслін сям. агрэставых. Больш за 50 відаў, пашыраных у Паўн. Амерыцы, Еўропе, Азіі і Паўн. Афрыцы. На Беларусі культывуецца агрэст адхілены (G. reclinata). Каля 10 відаў інтрадукаваны Цэнтр. бат. садам АН Беларусі як ягадныя і дэкар. расліны.

Агрэст адхілены вядомы з 11 ст. Родапачынальнік большасці культурных сартоў. Выш. кустоў 60—120 см. Цвіце ў 1-й пал. Мая. Плады — несапраўдныя ягады, голыя або апушаныя, белыя, жоўтыя, зялёныя, чырвоныя, пурпурныя. Маюць цукру 5—12%, арган. к-т 1—2%, пекцінавыя рэчывы, вітамін С, карацін. Пладаносны пачынае на 3-і год. Размнажаецца насеннем, чаранкамі, атожылкамі. Лепш расце на дастаткова вільготных угноеных сугліністых глебах. Ураджайнасць 10—15 т/га. Сарты, пашыраныя на Беларусі: Яравы, Куршу дзінтарс, Беларускі, Малахіт, Шчодры. Ягады спажываюцца свежыя і перапрацаваныя (джэм, варэнне, мармелад, сок). Агрэст мае радыепратэктарныя ўласцівасці (садзейнічае вывядзенню з арганізма радыенуклідаў). Выкарыстоўваецца ў нар. медыцыне. Асн. шкоднікі: пільшчыкі, агрэставы пядзенік: хваробы: сфератэка, іржа, антракноз, септарыёз.

Літ.:

Бурмистров А.Д. Ягодные культуры. 2 изд. Л., 1985;

Сергеева К.Д. Крыжовник. М., 1989.

т. 1, с. 87

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

profuse

[prəˈfju:s]

adj.

1) глыбо́кі, шчы́ры

profuse thanks — шчы́ры дзя́куй

2) шчо́дры; раскі́длівы, неашча́дны

to be profuse in one’s promises — не шкадава́ць абяца́ньняў

He was so profuse with his money that he is now poor — Ён так кіда́ўся грашы́ма, што цяпе́р зрабі́ўся бе́дным

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

dar, ~u

м. кніжн.

1. дар; падарунак;

hojny dar — шчодры падарунак;

złożyć w ~ze — прынесці ў падарунак;

2. дар; здольнасці; талент;

mieć dar do muzyki — мець талент да музыкі;

dar natury — дары прыроды; прыродныя багацці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

plenty

[ˈplenti]

1.

n., pl. -ties

1) мно́ства n.; дастатко́вая ко́лькасьць

There is plenty of time — Ёсьць ку́ча ча́су

2) бага́цьце n., даста́так -ку m.

in plenty — удо́сыць

years of peace and plenty — гады́ мі́ру й даста́тку

2.

adj.

дастатко́вы; бага́ты, шчо́дры

3.

adv., informal

ца́лкам, зусі́м; дастатко́ва, шмат

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

free​1 [fri:] adj.

1. свабо́дны, во́льны;

free time во́льны час;

a free translation во́льны перакла́д;

free speech свабо́да сло́ва;

set free вызваля́ць

2. бяспла́тны, дармавы́, дармо́вы;

free of duty бяспо́шлінны;

Admission is free. Уваход бясплатны.

3. (from/of) пазба́ўлены (чаго-н. непажаданага);

free from care пазба́ўлены турбо́т, бестурбо́тны, бесклапо́тны

4. (with) шчо́дры;

She is free with her money. Яна шчодрая на грошы.

♦

free and easy раскава́ны (у паводзінах), бесцырымо́нны;

have/give a free hand мець/даць по́ўную свабо́ду дзе́янняў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Вы́мя (БРС, Нас., Яруш., Шат., Касп., Бяльк., Грыг.), вымянё (Сцяшк.), вы́мэне (Бес.), вы́мне, вымянё (Шатал.), вы́мʼе (З нар. сл.), йи́ме, і́мʼе (Ліс.). Рус. вы́мя, дыял. вы́ме, укр. ви́мʼе, ст.-рус. вымя, род. скл. вымене, польск. wymię, в.-луж. wumjo, н.-луж. humje, чэш. výmě, славац. vemä, серб.-харв. ви̏ме, славен. víme; балг. ви́ме, макед. ви́ме. Роднаснае ст.-інд. ū́har, род. скл. ū́dhnas, лац. ūber, ‑eris ’шчодры; уродлівы; вымя’, грэч. οὖθαρ, род. скл. οὕθατος ’вымя’, ст.-в.-ням. ûtar ’вымя’, ст.-англ. úder (Траўтман, 334; Вальдэ, 810; Праабражэнскі, 1, 104; Мікала, BB, 22, 243). Іншая ступень чаргавання ў рус. у́деть, у́дить ’набухаць’ (Фасмер, там жа; Геаргіеў, 148), якія Якабсон (IJSLP, 1, 1959, 273) далей супастаўляе з уд (гл. вуды). Фасмер (1, 368 і наст.) прыводзіць таксама супастаўленне Фартунатава (у Когена, ИОРЯС, 17, 4, 402) з лац. sūmen, магчыма, з *sū‑ūdhmen ’свіное вымя’ і і.-е. праформу аднаўляе як *ūd(h)men. Аднак, як пераканаўча паказаў Хэмп (Этимология, 1970, 263 і наст.), трэба адмовіцца ад гэтага параўнання і форму *ūd(h)men лічыць балта-славянскай інавацыяй, як гэта меркавалі яшчэ Траўтман (там жа; з і.-е. *ūdh‑r, ūdh‑n‑), Фрыск (2, 442 і наст.) і Махэк₂ (704 і наст.). Параўн. літ. tešmuõ ’вымя’ ад tė̃šti ’набракаць (аб частцы цела або аб вымеш)’. Такім чынам, *ūd(h)men (< ṓudhr, ūdhnés), відавочна, ’набраканне’ (гл. Хэмп, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

square​2 [skweə] adj.

1. квадра́тны;

The room is 6 metres square. Пакой на 6 квадратных метраў.

2. ро́ўны, пра́мы;

The shelf isn’t square. Паліца вісіць крыва.

3. справядлі́вы, сумле́нны (пра ўчынкі);

play a square ігра́ць у адкры́тую;

give a square deal справядлі́ва дзе́йнічаць

4. ро́ўны (пра лік);

all square з ро́ўным лі́кам (у гульні)

5. infml мяшча́нскі, кансерваты́ўны, дапато́пны; адста́лы;

square audience кансерваты́ўныя гледачы́;

square music традыцы́йная му́зыка

6. сы́тны, шчо́дры, бага́ты

♦

a square meal шчо́драя яда́;

be square with all the world быць на ро́ўных права́х з усі́мі;

be square with smb. расквіта́цца з кім-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)