вы́сека, ‑і, ДМ ‑сецы, ж.
Месца, дзе высеклі лес. На высеках, глухіх палянах, у бары, на чарналессі — усюды густы мядовы пах. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dúrchgängig
1.
a прахадны́; агу́льны, суцэ́льны
2.
adv нао́гул, усю́ды, скрозь
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
скрозь, прысл. і прыназ.
1. прысл. Усюды.
С. лёг снег.
2. прысл. Заўсёды, увесь час (разм.).
Я сябе с. сам правяраю.
3. прыназ. з В. Цераз што-н.
С. шчыліны дзвярэй прабівалася святло.
4. прыназ. з В. Ужыв. пры абазначэнні стану, дзеяння і пад., якое змяняецца, суправаджаецца іншым дзеяннем, станам і пад.
Шаптаць с. слёзы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
панастру́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Настругаць, нагабляваць вялікую колькасць чаго‑н.
2. і без дап. Разм. Стругаючы, насмеціць усюды, у многіх месцах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсту́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Пастукаць усюды, у розных месцах. Абстукаць колы вагонаў. □ Нявада абстукаў хат дзесяць, і ўсюды панавала ціхая пустэча. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лабзе́нь ’хлопец з вялікім ілбом’ (Нас.). Сюды ж формы з перастаноўкай: лазбень ’тс’ (Жд. 2, Нас., Бяльк.), ’поўны, здаровы чалавек’ (Бяльк.). Метатэза адбылася, відаць, паводле асацыяцыі з дзеясловам лазіць і наз. лоб (’лазіць усюды’ > ’свавольнічаць’ ’выдумляць’ > ’быць разумнікам’). Параўн. таксама смал. лабзень, лазбень ’лоб’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прабі́нда экспр. ’дасціпны’ (смаляв., Сл. ПЗБ.). Значэнне, мабыць, вызначана недакладна, параўн.: я прабінда была, усюды залезу, г. зн. ’пралаза, пройда і г. д.’ Дэрыват ад бінда (гл.) з прыст. пра-, якая — з семантычна блізкіх пракуда, пралаза і да т. п., параўн. біпды біць ’гультайнічаць’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
low2 [ləʊ] adv. ні́зка;
She bent low over the child. Яна нізка схілілася над дзіцем;
lie low зато́йвацца
♦
high and low усю́ды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
звечарэ́ць, ‑эе; безас. зак.
Пра надыход вечара, цемнаты. Ужо даўно звечарэла, і ў хатах усюды свяціліся агні. Колас. Звечарэла, сцямнела неба. Сцішылася вёска, нарыхтавалася спачыць. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́жа,
1. Прысл. да гожы.
2. безас. у знач. вык. Прыгожа, прыемна, прыветна. Усюды так гожа і спевы ліюцца. Гурло. // Варта, трэба. Не гожа так рабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)