Лу́міна ’невялікая пожня, залітая вадой’, ’сажалка’ (полац., Нар. лекс.), ’нізіна’, ’яма, паглыбленне на дне рэчкі, возера’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’лужына, упадзіна, яма’, ’нізіна з адным відам расліннасці’ (Касп.), лу́мка ’паглыбленне ў зямлі’, ’палонка’ (чашн., Касп.; шум., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ.lomà ’даліна, яр’, ’лагчына’, ’яма’, а таксама lóbas ’тс’, ’склон’, ’лужа’, ’рэчышча’. Менш верагодна Фасмер (2, 533), які для рус.лу́мка ’ямка, пелька’ дапускаў у якасці крыніцы запазычання ням.Luhme ’палонка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паску́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм.груб.
1. Брыдкі, агідны. — Канвойнікі падганяюць нас, пакрыкваюць ды такімі паскуднымі словамі лаюцца, што і слухаць моташна.Колас.// Дрэнны, гадкі. Дровы былі тады, і паскудныя ж — хоць ты сам заместа іх у топку лажыся.Лынькоў.[Дзед Бадыль:] Лагчына там, ды такая ж паскудная! Што ні ступіш, дык навылёт і навылёт.Крапіва.
2.Лаянк. Несумленны, непрыстойны, благі; які любіць рабіць шкоду, подласць. Паскудны чалавек заўсёды пакажа сябе, тут нечаму асабліва здзіўляцца.Лынькоў.[Саўка:] — Я, Цімох, не буду апраўдвацца: я ўзяўся за гадкую, паскудную справу. Мяне нанялі войт і яго сябры, каб я стаў фальшывым партызанам.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
basin
[ˈbeɪsən]
n.
1) мядні́ца f., таз -а m. (для мыцьця́)
2) басэ́йн -у m.
river basin — вадазбо́р, басэ́йн ракі́
3) бу́хта f.
a yacht basin — бу́хта, дзе стая́ць я́хты
4) упа́дзіна, запа́дзіна f., лог -у m., лагчы́наf.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Лонка2 ’вузкае паглыбленне на градзе для морквы, цыбулі і інш. раслін’ (Жд. 1; акц., Мат. Гом.), лоначка ’радок морквы’ (стаўб., Жд. 2). Балтызм. Параўн. літ.lankà ’даліна, лагчына, нізіна, падножжа гары’, лат.lañka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ля́даж., обл.
1.(низкое сырое место, поросшее лесом или кустарником)лагчы́на, -ны ж.; (небольшое узкое сырое место — ещё) лато́чына, -ны ж.;
2.(место, расчищенное под луг или пашню) ля́да, -да ср., вы́сека, -кі ж.;
3.(овраг) яр, род.я́ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паго́ня
1. Вузкая лагчына, месца сцёку веснавой ці дажджавой вады (Палессе Талст.).
2. Месца прагону жывёлы на пашу (Слаўг.).
□ ур. Пагоня (месца, якое заліваецца вадой) каля в. Кароцічы Стол.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
лоск Плоская нізіна, лагчына (Слаўг.). Тое ж ля́вай (Ваўк.Сцяшк. 56).
□с. Лоск Валож., ур. Лошчань каля в. Віравая Слаўг., паўстанак Лоскі за г. Рославам (Расія, т. 9, стар. 514).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Пель, пе́ля, пе́лка, пе́лька, пе́лячка ’нізіна сярод поля, звычайна круглая або авальная’ (парыц., Янк. Мат.), ’лагчына’ (жытк., Мат. Гом.); ’сажалка; балота’ (брагін., Шатал.), ’лунка’ (лельч., Нар. лекс.), ’палонка’ (Шат., ТС, Сл. ПЗБ; рэчыц., Нар. сл.; петрык., Шатал.; Ян.; Растарг., Янк. 1; Мат.; Яшк.; хойн., Мат. Гом.; З жыцця; маг., гом., ЛА, 1), ’мачулішча’ (добр., ЛА, 4), ’частка ракі, якая зімой не замерзла’ (рэч., ЛА, 2); ’невялікі прыродны вадаём — круглы ў лесе ці на полі, дзе стаіць вада’ (петрык., Шатал.; калінк., ЛА, 2). Балтызм, параўн. літ.pélkė ’балота’, ст.-прус.pelky ’багна, твань’, лат.pelce ’лужа’. Больш падрабязна гл. Талстой, Геогр., 167–169; яго ж, Этимология–1967, 145–157.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухадо́л ’бязводная лагчына, схіл, луг, якія атрымліваюць вільгаць толькі ад дажджавой або снегавой вады’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Гарэц., Ласт., Яруш., Бяльк., Касп.), ’сенажаць на нізкім, але сухім месцы’ (БРС), ’роў з крутымі берагамі, які ўтварыўся ад веснавых вод’ (слаўг., шчуч., Яшк.), ’нізкае месца, якое заліваецца вясной; у іншую пару года звычайна сухое’ (усх.-палес., Талстой, Геогр.), ст.-бел.суходо́лъ ’сухая даліна, сухое нізкае месца’ (Ст.-бел. лексікон). Укр.суходо́л, суході́л, рус.суходо́л ’тс’. Да сухі і дол (гл.). Талстой (там жа, 129) адзначае нехарактэрнасць складаных слоў з першым элементам сух‑ для сучасных заходніх і паўднёвых славянскіх моў, параўн. славен.suhi dol, suha struga, але дадзеныя тапанімікі сведчаць аб існаванні аналагічнай словаўтваральнай мадэлі, параўн. славен.Suhodol, Suhodolnik.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сця́га ’нізіна са сцёкам’ (ТС), сця́гліна ’дол, упадзіна, лагчына’ (паст., Сл. ПЗБ); да сцягнуць < цягнуць, г. зн. месца, якое сцягвае ваду або якое цягнецца на пэўную адлегласць.
Сцяга́ ’сцежка’ (Ласт., Рам. 8–9, Касп.; рас., Шатал.), ’дарога, шлях’ (Сл. ПЗБ), сціга́ ’тс’: за гумном ідзець сціга, вы той сцягой ідзіці (рас., ЛА, 4), ’троп’: сцегі́ ваўчыныя (брасл., Сл. ПЗБ). Параўн. рус.дыял.стега́ ’сцежка’. Прасл.*stьga, звязанае чаргаваннем галосных са сцігаць (гл.), параўн. роднасныя лат.stiga ’сцежка, пешаходная дарожка’, ст.-в.-ням.stëg ’тс’, з іншай ступенню вакалізма гоц.staiga ’дарога’, ст.-в.-ням.steiga, алб.shtek ’сцежка, праход’, што да і.-е.*steigh‑ ’крочыць, падымацца’ (Фасмер, 3, 752; Скок, 3, 331; Глухак, 583). Гл. таксама сцежка.