Той, хто займаецца парубкай, высечкай лесу. [Турава:] — Гэта ж каб мне ножкі маладыя, хіба не пабегла б я ў лес, да тых парубшчыкаў?Савіцкі.// Той, хто займаецца незаконнай парубкай. Але ляснік мог спяшацца і на засаду супроць парубшчыкаў.Паслядовіч.Шэраг апавяданняў Коласа прысвечаны жыццю леснікоў, людзей, у службовы абавязак якіх якраз і ўваходзіць лавіць парубшчыкаў, зладзеяў.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
haste[heɪst]n. спе́шка;
in haste спе́хам, паспе́шліва;
make hasteспяша́цца
♦
more haste, less speed ≅ паво́лі е́дзеш – далёка ста́неш; пама́лу е́дучы – дале́й зае́дзеш;
haste makes waste ≅ паспе́х – людзя́м на смех
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
spúten
(sich)спяша́цца, ляце́ць
spúte dich, áber háste nicht! — (па)спяша́йся, але́ не мітусі́ся
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Ку́рстацца2 ’корпацца, церабіцца’ (Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ.kurstytis ’спяшацца’. Розніца ў семантыцы, магчыма, тлумачыцца ўплывам корпацца (Лаўчутэ, Балтизмы. 47).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талаго́ніць ’лапатаць, балбатаць’, талогу́ніцца, тологу́ніцца ’марудзіць, валаводзіцца, не спяшацца’ (ТС). Імітатыў ад гукапераймальнай асновы тала‑х (гл. талахкаць) з экспрэсіўным ‑оні‑, параўн. галаго́н ’балабон’, галаго́ніць ’балабоніць’ (ТС); да словаўтварэння гл. Борысь, Leksyka słow., 30–31. Дапускаецца азванчэнне х > г у інтэрвакальным становішчы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адмаха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. Прамахаць пэўны час чым‑н. Хлопцы адмахалі.. косамі цэлы тыдзень.Машара.
2.што. Разм. Прайсці, праехаць вялікую адлегласць. П[е]рад ім [аграномам] ізноў шляхі ляжаць, І мусіць ён спяшацца — Яшчэ патрэбна адмахаць, Напэўна, вёрст дванаццаць.Броўка.
3.Разм. Хутка, спрытна зрабіць, выканаць што‑н. [Шпулькевіч] чакаў, пакуль Стафанковіч [увайшоўшы ў сабор] адмахае сваю норму крыжоў і стане на сваё месца.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Турта́ць ‘прыспешваць, падганяць’ (Ласт.). Пацюпа (Arche, 2007, 3, 195) узводзіць да туры́ць ‘гнаць’, відаць, з узмацняльным ‑т‑. Параўн. чэш.trtati ‘спяшацца дробнымі крокамі’, якое Махэк₂ (654) параўноўвае з балг.тъ́ртя ‘кінуцца бегчы’ і лічыць паралельнымі ўтварэннямі з чэш.drdati (< *dьr‑ta‑ti ‘драць’), параўн. дырда (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мудо́хацца, драг.мудохатысь ’важдацца, поркацца’, укр.мудо́хатиси, мудо́ситиси, мото́хатись, ст.-рус.мудити ’пазніцца’, польск.mudzić ’марудзіць’, в.-луж.komudzić. Да прасл.muditi/mǫditi ’не спяшацца, быць разважлівым, памяркоўным’. Генетычна звязана з літ.maùsti, maudžiù ’ныць, жадаць’ (Брукнер, 327 і 347; Фасмер, 2, 269; Шустар-Шэўц, 604; ЕСУМ, 3, 529). Параўн. таксама му́дры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
nácheilen
vi(s) (D) спяша́цца, бе́гчы, імча́цца (за кім-н.); гна́цца (за кім-н., за чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)