Verbum

анлайнавы слоўнік

усадзі́ць, усаджу, усадзіш, усадзіць; зак.

1. што. З сілай уваткнуць вострым канцом, краем у што‑н. Усадзіць рыдлёўку ў зямлю. □ Дзядзька ўсадзіў сякеру ў бервяно, выпрастаўся і раптам глуха і хрыпла пачаў выгаворваць пляменніку. Мікуліч. У лесе было вядома, што Саўка ўсадзіў нож у бок войта, што Саўку аддалі ў рукі польскай улады. Колас. // Выстраліўшы, трапіць куды‑н. Дзік ходу, а паляўнічыя яшчэ па набою ў бакі ўсадзілі яму. Пальчэўскі. Народны мсцівец параўняўся з ім, зазірнуў у твар, каб не памыліцца, а потым павярнуўся і ўсадзіў кулю ў спіну здрадніку. Няхай.

2. што. Усунуць унутр чаго‑н., у што‑н. Люба ўжо не замыкала і шчыльна не зачыняла дзвярэй, каб.. [Стафанковіч], вярнуўшыся, не стукаў, а проста сам усадзіў галаву і сказаў бы сабе, што яму спатрэбіцца. Чорны. Потым усадзіў [Анупрэй] руку ў кішэню, пачаў шукаць люлькі. Пестрак. Усадзіла [Ніна] ногі ў шлёпанцы і вярнулася к тэлефону — пазваніць Васілю Кузьмічу. Лобан. // перан. Уставіць сваю заўвагу, сваё слова і пад. у чыю‑н. размову. Ірма хацела, відаць, паддобрыцца, а можа і тут убачыла штосьці смешнае, бо ўсадзіла сваё: — Фрау Грубэр, і я ўжо бачыла.. [палонных]. Брыль.

3. каго-што. Прапанаваць, прымусіць або памагчы сесці; пасадзіць. Сынклета Лукінічна правяла.. [Шашу] ў пярэдні пакой, усадзіла на канапе каля стала. Шамякін. Гаспадыня зноў усадзіла гасцей за стол. Гурскі. Кастусь усадзіў Ліпу ў кабіну, а сам палез у кузаў. Гаўрылкін. [Раненых] ўсадзілі і ўлажылі на пярэднія падводы, дапамаглі ямчэй умасціцца. Жычка.

4. каго. Прымусіць займацца чым‑н. (звычайна седзячы). [Вера Антонаўка] без дай прычыны, проста па звычцы, абышла пакоі, усадзіла за піяніна Леначку і села побач. Карпаў. Прывучаць мяне сталі да працы, За шавецкі ўсадзілі варштат. А. Александровіч.

5. што. Разм. Пасадзіць пячыся. Усадзіць хлеб у печ.

6. што. Заняць раслінамі які‑н. участак зямлі; засадзіць. Усадзіць градку кветкамі.

7. перан.; што і чаго. Разм. Расходаваць, патраціць вялікую колькасць чаго‑н. Зіна паехала .. у зімовым паліто без таліі, бо вясковы кравец, калі яго шыў, кіраваўся толькі адным прынцыпам: пастарацца як найбольш усадзіць у яго ваты. Карпюк. — Чакай, — кажа Усевалад. — От гэта правільна, якраз ты [Барыс] мне і думку падаў. Гэта ж таксама тыя лішнія запасы, у якія мы бог ведае колькі грошай усадзілі. Скрыган.

•••

Усадзіць свой нос (язык) — тое, што і уткнуць свой нос (язык) (гл. уткнуць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

let [let] v. (let)

1. дазваля́ць;

Let me help you. Дазвольце мне дапамагчы вам;

He won’t let me work. Ён не дае мне працаваць;

Let go (of) my hand. Адпусціце маю руку.

2. : let smb. know паведамля́ць каму́-н.

3. : (дапаможны дзеясл. у загадным ладзе);

let’s go! хадзе́мце!;

let’s hope бу́дзем спадзява́цца

4. здава́ць уна́ймы/унаём;

They let a room. Яны здаюць пакой.

♦

let alone пакіда́ць у спако́і;

let fall/slip прагавары́цца;

let me see пачака́йце, да́йце паду́маць

let down [ˌletˈdaʊn] phr. v.

1. падво́дзіць;

I was badly let down. Мяне здорава падвялі.

2. спуска́ць;

let down tyres спуска́ць шы́ны

♦

let the side down infml падво́дзіць сваі́х

let in [ˌletˈɪn] phr. v. упуска́ць; прапуска́ць;

He let himself in. Ён сам адчыніў дзверы і ўвайшоў;

These old shoes let the water in. Гэтыя старыя туфлі працякаюць.

let off [ˌletˈɒf] phr. v.

1. выпуска́ць;

Let me off at the next stop. Cсадзіце/высадзіце мяне на наступным прыпынку.

2. дарава́ць, не кара́ць;

They left him off his debt. Яны даравалі яму доўг.

let out [ˌletˈaʊt] phr. v. выпуска́ць;

let the water out of the bath выпуска́ць ваду́ з ва́нны;

let out the sleeves выпуска́ць рукавы́;

let out a secret прагавары́цца

let up [ˌletˈʌp] phr. v.

1. слабе́ць

2. прыпыня́цца

3. перадыха́ць;

He never lets up in his work. Ён працуе без перадышкі.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

hold

[hoʊld]

held, held

v.t.

1) трыма́ць

2) стры́мваць

to hold one’s breath — стаі́ць ды́ханьне

3) затры́мваць

4) право́дзіць, ла́дзіць

to hold a meeting — право́дзіць пасе́джаньне

5) мець, улада́ць, вало́даць, быць ула́сьнікам

to hold much property — мець шмат ула́снасьці, мець вялі́кую маёмасьць

6) займа́ць

to hold office — займа́ць паса́ду

7) зьмяшча́ць у сабе́

This room holds a hundred persons — Гэ́ты пако́й умяшча́е сто людзе́й

8) ду́маць, лічы́ць

I hold it good — Я ду́маю, што гэ́та до́бра

9) стры́мваць (абяца́ньне)

10) быць дзе́йным або́ ў сі́ле (пра пра́віла, зако́н)

The weather held warm — Надво́р’е трыма́лася цёплае

1) трыма́ньне ў руцэ́

to release one’s hold — пераста́ць трыма́ць, вы́пусьціць з рук

2) хва́тка f., спо́саб, прыём, які́м хапа́юць або́ трыма́юць

3) пункт апо́ры

4) уплы́ў -ву m.; ула́да f.

5) астро́жная ка́мэра

6) затры́мка f., адкла́д -у m.

7) Mus. па́ўза f.

8) жытло́ n.; гняздо́ n., нара́ f., ло́гава n.

•

- hold back

- hold down

- hold out

- hold up

- hold with

[hoʊld]

трум -а m. (у вадапла́ве)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

one

[wʌn]

1) адзі́н -наго́ m., адна́ f., адно́ n.

one by one — адзі́н па адны́м

at one — як адзі́н, у зго́дзе

2) (замяня́е ране́й ужы́ты назо́ўнік)

I gave him the one he wanted — Я даў яму́ то́е, што ён хаце́ў

3) адно́ цэ́лае

to make one —

а) быць адны́м (з гру́пы, па́ртыі)

б) злучы́цца з кім; ажані́цца з кім

one and all — усе́

adj.

1) адзі́н

а) one apple — адзі́н я́блык

б) I saw him one day last week — Я ба́чыў яго́ аднаго́ дня на міну́лым ты́дні

2) такі́ са́мы

They held one opinion — Яны́ былі тае́ са́мае ду́мкі

3) не́йкі, адзі́н

One John Brown was elected — Вы́бралі не́йкага Джона Браўна

4) няшма́т

one or two — не́калькі

5) пе́ршы

а) room one — пако́й ну́мар адзі́н

б) volume one — пе́ршы том

pron.

(ужыва́ецца безасабо́ва)

One never knows what may happen — Ніко́лі ня ве́даеш, што мо́жа зда́рыцца

One must observe the rules — Трэ́ба трыма́цца пра́вілаў

one another — адзі́н аднаго́

They were in one another’s way — Яны́ заміна́лі адзі́н аднаму́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

увайсці́ сов.

1. в разн. знач. войти́;

у. ў пако́й — войти́ в ко́мнату;

лапа́та лёгка ўвайшла́ ў зямлю́ — лопа́та легко́ вошла́ в зе́млю;

во́йскі ўвайшлі́ ў го́рад — войска́ вошли́ в го́род;

у. ў саста́ў дэлега́цыі — войти́ в соста́в делега́ции;

у. ў рэпертуа́р — войти́ в репертуа́р;

у. ў дзе́янне — войти́ в де́йствие;

у. ў но́рму — войти́ в но́рму;

у. ў прывы́чку (звы́чай) — войти́ в привы́чку (обы́чай);

у. ў трады́цыю — войти́ в тради́цию;

у. ў канта́кт — войти́ в конта́кт;

у. ў курс спра́вы — войти́ в курс де́ла;

у бо́чку ўвайшло́ яшчэ́ вядро́ вады́ — в бо́чку вошло́ ещё ведро́ воды́;

2. разг. пройти́;

у. за дзень тры́ццаць кіламе́траў — пройти́ за́ день три́дцать киломе́тров;

◊ у. ў гісто́рыю — войти́ в исто́рию;

у. ў мо́ду — войти́ в мо́ду;

у. ў каляі́ну — войти́ в колею́;

у. ў гады́ — стать взро́слым;

у. ў сі́лу — войти́ в си́лу;

у. ў ро́лю — войти́ в роль;

у. ў жыццё — войти́ в жизнь;

увайсці́ ў даве́р — войти́ в дове́рие;

увайсці́ ў ла́ску — приобрести́ благоволе́ние, расположе́ние;

у. ў смак — войти́ во вкус

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крок, ‑у, м.

1. Адзін рух нагой уперад, назад або ўбок, а таксама рух адной нагой уперад пры хадзьбе, бегу. Ступіць крок уперад. □ Байкоў усхапіўся з месца, зрабіў крок да дзвярэй. Шамякін. // толькі мн. (кро́кі, ‑аў). Гукі, якія ўтвараюцца пры такіх рухах. Лабановіч пастукаў. У глыбі кватэры зараз жа грукнула крэслаў і пачуліся крокі. Колас.

2. толькі адз. Тэмп руху пры хадзьбе (звычайна ў спалучэннях: «паскорыць крок», «суцешыць крок», «прыпыніць крок» і пад.). Праваднік прыкметна прыбавіў кроку, мы ледзь паспявалі за ім. Анісаў. // Пэўны від хадзьбы, руху. Спартыўны крок. Страявы крок.

3. перан.; з азначэннем. Дзеянне, учынак. Рашучы крок. □ [Лютынскі:] Кожны няправільна зроблены намі крок сурова асудзіць гісторыя. Крапіва.

4. перан. Этап у развіцці чаго‑н. Новы крок у асваенні космасу. □ Вялікія крокі гісторыі складаюцца з асобных чалавечых намаганняў. «Звязда».

5. Адлегласць паміж ступнямі ног пры хадзьбе як мера даўжыні. Змераць крокамі пакой. □ У двух кроках ад сябе нічога нельга было ўбачыць. Лынькоў.

•••

Гіганцкія крокі — прыстасаванне для гімнастычнай гульні ў выглядзе слупа з круцёлкай наверсе, да якой прымацаваны доўгія вяроўкі з лямкамі; седзячы ў лямках, гуляючыя разбягаюцца і, узлятаючы, кружацца вакол слупа.

Адзін крок ад чаго — зусім блізка.

За два (тры і пад.) крокі ад каго-чаго — паблізу, побач.

Крок за крокам — а) паступова, няўхільна. Так крок за крокам упарта і настойліва ішоў.. [Серакоўскі] да сваёй запаветнай мэты — панесці сакрушальны ўдар па шпіцрутэну. Якімовіч; б) паслядоўна, адно за другім. Спасылаючыся на запісы ў дзённіку, Максім Лужанін крок за крокам узнавіў гісторыю стварэння «Адплаты». Казека.

Крок наперад — пра тое, што з’явілася дасягненнем, прагрэсам у якой‑н. справе.

Крок у крок — тое, што і нага ў нагу (гл. нага).

Кроку не ступіць без каго-чаго гл. ступіць.

На кожным кроку — усюды і пастаянна.

Не даваць кроку ступіць гл. даваць.

Ні на крок — а) ад каго-чаго нават на самую кароткую адлегласць (не адыходзіць, не адставаць). Антон не адставаў ад.. Амілі ні на крок. Чорны; б) ад каго-чаго нават на самы кароткі час, на маленькі тэрмін (не адпускаць, не адлучацца). — Толькі цяпер цябе ні на крок ад сябе не адпусцім. «Звязда»; в) ніколькі не пасунуцца, не зрушыцца; не пасунуць, не зрушыць і пад. Справа не пасунулася ні на крок.

Першы крок — самы пачатак пачатковы перыяд якіх‑н. дзеянняў або якой‑н. дзейнасці.

Сямімільнымі крокамі — вельмі хутка (развівацца, пасоўвацца і пад.). Сівецкі сельсавет ішоў сямімільнымі крокамі да суцэльнай калектывізацыі. Зарэцкі.

Што ні крок — скрозь, усюды.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плы́сці і плыць, плыву, плывеш, плыве; плывём, плывяце; пр. плыў, плыла, плыло; заг. плыві; незак.

1. Перамяшчацца па паверхні вады або ў вадзе, робячы адпаведныя рухі рукамі і нагамі (лапамі, плаўнікамі і пад.). Расстраляўшы ўсе патроны, Старобінскі кінуўся плысці цераз Нёман. Гурскі. // Перамяшчацца па вадзе (пра карабель, лодку, плыт і пад.). Насустрач... [людзям] з другога берага плыла лодка. Якімовіч.

2. Ехаць на караблі, лодцы і пад. Плысці на параходзе. Плысці на пароме.

3. перан. Плаўна рухаючыся, перамяшчацца ў паветры. Над вёскай плыве ў небе ястраб. В. Вольскі. Угары эскадрыллямі плылі самалёты. Мележ. У небе, пераганяючы адна адну, плылі шэрыя хмары. Гурскі. І зноў на палі і на травы сівыя плывуць туманы. Кляшторны. / Пра месяц, сонца. Месяц ціха плыве Залатым чаўнаком. Бядуля. / Пра гукі, пахі. Над рэчкай плыла мелодыя нейкай вельмі знаёмай песні. Асіпенка. Праз запацелыя шыбы плылі гукі піяніна. Грахоўскі. Акно было расчынена насцеж, і ў пакой шырока плыў духмяны водар асенняга саду. Краўчанка. Пахла спелай збажыной — пах гэты плыў з палёў. Шамякін.

4. перан. Плаўна рухацца, ісці. На высокай роўнядзі ляжалі жоўтыя кучы саломы, а на хвалістай нізіне за сцяною жыта плыў камбайн. Дуброўскі. Бесперарыўны паток войск плыве і плыве па галоўнай вуліцы. Пестрак. // Прабягаць перад вачыма (тых, хто едзе на чым‑н.). І вось плывуць міма акна знаёмыя саснякі-пасадкі, шэрыя з лапінамі прозелені лугавіны, асеннія палі. Навуменка. // Аб чым‑н., што здаецца рухомым чалавеку ў паўпрытомным стане. А ў таго [Гарыка] ногі дрыжалі, у вачах плылі кругі. Скрыпка. Плывуць зялёныя кругі Ў яго [вязня] вачах. Колас. // Праходзіць у памяці (пра думкі, вобразы і пад.). Але зусім не туды плылі думкі Казіміра. Пестрак. // Ісці няспынным патокам (пра пісьмы, паперы і пад.). З ваяводства плылі загады за загадамі — узмацніць варты над банкамі, над маёнткамі, над касцёламі, пашырыць і узмацніць разведку. Пестрак.

5. перан. Праходзіць, мінаць. Праходзіў час, плылі нядзелі, Далёка бежанства, шпіталь, І дні дзяцінства адляцелі Кудысь у выцвіўшую даль. Колас. Над Старыцай, далёкім ад Мінска паселішчам, над палямі і ляснымі нетрамі, гэтак жа, як і над Мінскам, плыла позняя вераснёвая ноч. Хадкевіч.

6. перан. Высыпацца (аб пераспеўшым збожжы). Па сонцы жыта, як вада, плыве. Чуць дакранешся — усе зярняткі так і сыплюцца. Грахоўскі.

7. Разм. Тое, што і цячы (у 1 знач.). Вада ў рэчцы плыве, здаецца, цішэй. Чорны. У Мішкі з вуха плыве кроў, а з вачэй — слёзы. Лупсякоў.

•••

Плысці па цячэнню — прыстасоўвацца да абставін, дзейнічаць згодна з абставінамі, не выказваючы супраціўлення.

У рукі плыве — пра тое, што лёгка, без намаганняў дастаецца каму‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zéigen

1) пака́зваць

der Freund zéigte mir die Stadt — ся́бар паказа́ў мне го́рад

er ließ sich sein Zímmer ~ — ён папрасі́ў паказа́ць яму́ яго́ пако́й

2) пака́зваць, праяўля́ць, выяўля́ць

Fréude an etw. (D) ~ — праяўля́ць, пака́зваць ра́дасць у су́вязі з чым-н.

sie hat mir gezéigt, dass sie mich gern hat — яна́ дала́ мне зразуме́ць, што я ёй падаба́юся

2.vi (auf A) пака́зваць, ука́зваць (на каго-н., што-н.)

er zéigte mit dem Fínger auf ein Haus — ён паказа́ў па́льцам на дом

(sich)

1) пака́звацца, з’яўля́цца

so kann ich mich auf der Stráße nicht ~ — у такі́м вы́глядзе я не магу́ паказа́цца на ву́ліцы

2) пака́зваць [праяўля́ць] сябе́ (якім-н.)

sie zéigte sich uns gegenü- ber von íhrer bésten Séite — яна́ паказа́ла сябе́ ў адно́сінах да нас са свайго́ ле́пшага бо́ку

es wird sich ja ~, wer Recht hat — яшчэ́ вы́явіцца [ста́не я́сным], хто ма́е ра́цыю [чыц пра́ўда]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

air

[er]

1) паве́тра n.; атмасфэ́ра f.; не́ба n.

Birds fly in the air — Пту́шкі лётаюць у паве́тры

2) рух паве́тра, ве́трык -а m.

a hot day without a breath of air — гара́чы дзень без найме́ншага паве́ву ве́трыку

3) этэ́р -у m.

to be/go on the air — быць у этэ́ры

4) Figur. публі́чнае выка́званьне

He gave air to his opinions — Ён публі́чна вы́казаў сваю́ свае́ пагля́ды

5) вы́гляд -у m.; мі́на, по́за; мане́ра f.

to assume solemn air — прыня́ць урачы́сты вы́гляд

6) мэлёдыя f.

a traditional air — стара́я мэлёдыя

v.t.

1) праве́трываць, прасу́шваць

to air a room — праве́трыць пако́й

2) выка́зваць, абвяшча́ць

Do not air your troubles — Не агало́швай сваі́х бе́даў

3) ве́сьці на прагуля́нку

4) informal перадава́ць у ра́дыё або́ тэлеві́зіі

v.i.

праве́трыцца; прайсьці́ся, прае́хацца

adj.

1) авіяцы́йны; з самалёту

air photography — аэрафотазды́мка f.

2) паве́траны, у паве́тры

air dominance — перава́га ў паве́тры

air alert — паве́траная трыво́га

•

- airs

- by air

- clear the air

- get the air

- give the air

- in the air

- off the air

- on the air

- take the air

- up in the air

- walk on air

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

рэ́заць, рэжу, рэжаш, рэжа; незак., каго-што.

1. Чым‑н. вострым раздзяляць на часткі. Рэзаць нажом хлеб. Рэзаць шкло. Рэзаць паперу. □ [Аміля] рэзала вялікім нажом буракі і кідала карове. Чорны. // без дап. Дзейнічаць пры выкарыстанні (пра вострыя прылады). Нажніцы добра рэжуць. Нож тупы, не рэжа. // Пілаваць. Асабліва любіў .. [Віктар Сяргеевіч] займацца хатняй гаспадаркай: рэзаў і калоў дровы, насіў ваду. Якімовіч. // Раніць, пашкоджваць чым‑н. вострым. Сухая асака, купіны да крыві рэзалі рукі, драпалі твар. Шамякін. // Імклівым рухам рассякаць, раздзяляць (паветра, ваду і пад.). Параход мой будзе грозна Рэзаць хваляў грудзі. Купала. Леўкін задзірае галаву. Моўчкі глядзіць на кранаўшчыка, потым прыпадымае крыху руку і імклівым рухам рэжа паветра. Дадзіёмаў. // перан. Праходзячы, пралягаючы, раздзяляць (пра дарогу, рэчку і пад.). У два рады між палёў Роўна рэйкі ляглі, Рэжуць нетры лясоў, Точаць грудзі зямлі. Колас. Перад тым берагам рэзала балота рэчка, цераз якую трэба было перабірацца ўброд. Мележ.

2. Разм. Рабіць аперацыю, разразаць. На твары ў хірурга кроплі поту. Адна з сясцёр узяла марлевы тампон, выцерла твар хірурга. «Спакойна рэжа», — падумаў веставы і выйшаў. Асіпенка.

3. Забіваць чым‑н. вострым. Рэзаць курэй. Рэзаць авечку. □ Гэтых людзей ніхто не біў, не рэзаў, не страляў. Яны перамёрзлі.. у тую завейную ноч. Лынькоў. Усю ноч .. [Койферу] трызнілася, што хтосьці паўзе да дома, рэжа вартавых і лезе праз акно да яго. Шамякін. // Разм. Загрызаць. Воўк рэзаў авечак.

4. Рабіць балюча, непрыемна. То на камень ён [Мікіта] сядзе пры лесе У новай турбоце І рукой у халяву палезе — Рэжа цвік яму ў боце. Куляшоў. Плашч настываў, карабаціўся на холадзе і рэзаў .. голыя рукі. Пташнікаў. Гаркаваты дым поўніў паветра, лез у нос, рэзаў вочы. Васілевіч. / у безас. ужыв. Пакой зноў наліўся яркім святлом, аж пачало рэзаць у вачах. Асіпенка.

5. Разм. Ставіць дрэнную адзнаку на экзамене. З таго часу наш «святы айцец», як пачуе, што [семінарыст] з Мінскай губерні, робіцца вар’ятам, усіх рэжа на экзаменах. Сяргейчык.

6. і без дап. Разм. Гаварыць проста, адкрыта, без хітрыкаў. — А па-другое, я не люблю, калі ў дзяўчыны вось тут вецер. Галя паказвае на Ірын лоб. — У цябе самой вецер! — рэжа Іра. Гарбук. [Алаіза] глядзела, як Піліп распранаўся, прычэсваў на прабор свае валасы, і думала, што сапраўды адчувае прыязнасць да гэтага чалавека, што ёй падабаюцца яго неспакой, шчырасць, з якой ён заўсёды рэжа ўсё, што думае. Арабей.

7. Разм. Рабіць што‑н. з азартам. Азартна рэжуць туз на туз, Чырвоны туз на туз віновы. Аўрамчык. — А помніце яшчэ, як Давыд Агафонаў рэзаў. От ужо граў! І ўсё вальс любіў. Ракітны. Ля машыны ўжо .. скокі, рэжуць гармонікі. Кірэйчык.

•••

Вуха (вушы) рэжа (дзярэ) — рэзка, непрыемна гучыць, раздражняе.

Рэзаць без нажа — губіць, ставіць у безвыходнае становішча.

Рэзаць праўду (у вочы) — гаварыць смела, адкрыта праўду. [Вусаты:] — Тарашкевіч доўга расказваў, праўду рэзаў. Янкоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)