Ве́траны ’які прыводзіцца ў рух ветрам, адносіцца да ветру, пашыраецца з ветрам’, (перан.) ’легкадумны’ (КТС, БРС, Сцяшк.), укр. вітряни́й, рус. ве́тряный, ветряно́й, ве́треный, ст.-рус. вѣтреный, вѣтряный, польск. wietrzny, н.-луж. wětšnu, в.-луж. wětrny, чэш. větrný, větrní, славац. veterný, славен. vétrn, vetrén, макед. ветрен, балг. ветрен, ст.-слав. вѣтренъ, вѣтрьнь. Прасл. větrьnъ. Прыметнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ьn‑ ад асновы імені větr‑ (гл. ве́цер).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ве́траніцы, ві́траныці ’дзве дошкі, якія прыбіваюцца да лат з боку франтона і, скрыжоўваючыся, утвараюць вільчак’ (палес., Нар. сл., Шатал.), рус. валаг., уладз. ве́треница ’тс’, паўн.- і с.-рус., урал. ве́треница, ве́треницы ’козлы на страсе, апоўзіны на капе, стозе’, польск. каш. zawietrznica ’дзве дошкі на франтоне’, славен. vétrnice ’саламяная пляцёнка, якая закрывае ў вільчыку адтуліны паміж схіламі страхі’. Да ве́цер (гл.). Гл. таксама ветранікі 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ветраць ’прасушвацца, праветрывацца, знаходзіцца на ветры’ (КТС), вятрэ́ець (безасаб.) ’знаходзіцца, сушыцца на ветры’ (Нас.), рус. кастр. ве́трять ’сохнуць на ветры’; ’засыхаць, чарствець (аб хлебе)’; ’віцца на ветры’, чэш. větrati распадацца, выветрывацца (аб скале)’. Непераходны дзеяслоў стану, утвораны ад назоўніка větrь (гл. вецер) і суфікса ‑a‑ti, які пасля быў выцеснены прадуктыўным суф. ‑i‑ti (< ‑ě‑tі), гл. ветрыць 1. Да яго семантычна блізка стаіць бел. пятрэ́ць ’сохнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нагна́ть сов.

1. в разн. знач. нагна́ць, мног. панаганя́ць;

ве́тер нагна́л туч ве́цер нагна́ў хмар;

нагна́ть ску́ку нагна́ць нуду́;

нагна́ть смолы́ спец. нагна́ць смалы́;

2. (догнать) дагна́ць, нагна́ць; (наверстать) нагна́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

boisterous

[ˈbɔɪstərəs]

adj.

1) шу́мна вясёлы

boisterous laughter — гу́чны вясёлы сьмех

2) гвалто́ўны, бу́рны; неспако́йны

a boisterous wind — гвалто́ўны ве́цер

a boisterous child — неспако́йнае дзіця́, распу́сьнік

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

спаць, сплю, спіш, спіць; спім, спіце́, спяць; спаў, спа́ла; спі; незак.

1. Знаходзіцца ў стане сну.

Пара класціся с.

2. перан. Заціхнуць, быць бязлюдным; быць у стане спакою, нерухомасці.

Горад спіць.

Цёмнае возера спіць.

Вецер спіць.

3. перан. Быць пасіўным; бяздзейнічаць.

Трэба было не спаць, а рашуча дзейнічаць.

4. з кім. Знаходзіцца ў палавой сувязі з кім-н. (разм.).

С. з чужой жонкай — грэх.

◊

Спаць вечным сном — пра памёршага.

Спаць мёртвым сном — моцна спаць.

|| наз. спаннё, -я́, н. (да 1 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сці́хнуць, -ну, -неш, -не; сціх, -хла; -ні; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра гукі, шумы: перастаць гучаць, стаць нячутным.

Крокі сціхлі.

Гул аўтобуса сціх.

2. Перастаць гаварыць, спяваць, крычаць; замоўкнуць.

Гутарка пад акном сціхла.

Дзяўчаты сціхлі.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра з’явы прыроды: паменшыцца ў сіле; спыніцца.

К вечару вецер сціх.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Суняцца (пра боль і пад.).

Зубны боль сціх.

|| незак. сціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўднёвы südlich, Süd-; sǘdländisch;

паўднёвы ве́цер Südwind m -(e)s, -e;

паўднёвая шырата́ геагр südliche Bréite;

паўднёвы по́люс геагр Südpol m -s;

паўднёвы фрукт Südfrucht f -, -früchte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зме́сці, змяту, змяцеш, змяце; змяцём, змецяце; пр. змёў, змяла, ‑ло; заг. змяці; зак., каго-што.

1. Метучы, зняць, сцерці з якой‑н. паверхні. І рухам ветлай гаспадыні Марына з лавы пыл змяла. Колас. // Знесці, падхапіўшы сваім рухам (пра вецер, буру, завіруху). Ледзяною роўнай сцежкай Вецер венікам прабег, Ён на радасць канькабежцам Мігам змёў са сцежак снег. А. Александровіч.

2. перан. Знішчыць, ліквідаваць. Сваёй магутнай дыктатурай Змяцём буржуяў і паноў! Бялевіч.

3. Метучы, сабраць у адно месца. Змесці збожжа ў кучу.

•••

Змесці з твару зямлі — тое, што і сцерці з твару зямлі (гл. сцерці).

Як ветрам змяло — пра нечаканае знікненне каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паласка́ць, палашчу, палошчаш, палошча; незак., што.

1. Прамываць, абмываць, апускаючы ў ваду. Пад мостам, стоячы па калені ў вадзе, жанчына паласкала бялізну. Лобан. І маці стол ужо прыбрала, Пасуду, лыжкі паласкала. Колас. // Заліваючы або паліваючы, абмываць. Шыбы паласкаў дождж, але праз іх яшчэ добра былі відаць апошнія ружы. Федасеенка.

2. Прамываць рот, горла, зубы з мэтай дэзінфекцыі, лячэння. Назаўтра раніцаю доктар Пфэрдсан абматаў .. [Гендарсану] твар бінтам, даў нейкую вадкасць паласкаць рот. Чарнышэвіч.

3. Развяваць што‑н., хлопаць чым‑н. (пераважна пра вецер). А побач гмах на люднай плошчы Асветлен сонцам веснавым, І вецер горды сцяг палошча Над родным горадам маім. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)