Ашамёлак ’нерухавае дзіця, адзетае ў рыззё не свайго памеру’ (КЭС, лаг.). Утворана па прадуктыўнай мадэлі ад дзеяслова з коранем шам‑ (шамял‑), параўн. выкл. шамялях!, шамяля́хнуць ’перакуліць, паваліць’. Гл. ашамётак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Нагадава́ць, нагодова́ць ’накарміць’: нагодуй дзіця (лельч., Нар. лекс.). Ад гадаваць, што мае шырокую семантыку, у тым ліку і ’карміць’: ходзем свінья годоваць (ТС), параўн. чэш. hodovati ’піраваць’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Салду́к ’салдат’ (Касп.). З салдат (гл.) з заменай канцавога складу суф. ‑ук, як у прыму́к ’прымак’, знайду́к ’пазашлюбнае дзіця’ і г. д.; аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 74.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грудны́ в разн. знач. грудно́й;
~но́е дзіця́ — грудно́й ребёнок;
г. го́лас — грудно́й го́лос;
~на́я кле́тка — грудна́я кле́тка;
○ ~на́я жа́ба — грудна́я жа́ба
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
распрану́ць сов.
1. (кого-л.) разде́ть;
р. дзіця́ — разде́ть ребёнка;
2. (одежду) снять;
р. кажу́х — снять тулу́п;
3. перен. разде́ть; огра́бить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
odłączyć
зак. аддзяліць, адлучыць, раз’яднаць;
odłączyć dziecko od piersi — адняць дзіця ад грудзей
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pogrobowiec
м.
1. дзіця, якое нарадзілася пасля смерці бацькі;
2. перан. эпігон; наступнік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Абля́к ’дробная плотка’ (Крыв.). Абляк (антрапонім). Параўн. рус. обляк ’тоўстае дзіця’, польск. oblak ’кавалак дрэва, калода, кругляк’. Тады ўсе гэтыя словы паходзяць ад. прасл. obьlъ, гл. Бірыла БА, 2, 15.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бу́бны ’дзеці’ (Клім.). Укр. дыял. (зах.) бу́бен ’непаслухмяны хлопчык’. Запазычанне з польск. bęben хлопчык, бутуз’ (ад bęben ’бубен’, можа, пад уплывам італ. bambino ’дзіця’). Брукнер, PF, 7, 171; Рудніцкі, 230.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пхі́мкаць ’румзаць, хныкаць’: тімкае дзіця (ТС; слонім., Нар. словатв.), тынькаты ’тс’ (пін., Нар. лекс.), параўн. укр. тикати, тенькати, тикати ’тс’. Паводле Смаль–Стоцкага (Приміт., 170), дзеясловы ўтвораны ад “прыродных выгукаў”.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)