По́тарч, по́тырч ’старчаком, тарчма, тварам уніз’ (ТСБМ, Янк. БП, Шат.), ’імгненна ўпасці тварам уніз’ (Гарэц., Др.-Падб.), ’кулём, дагары нагамі’ (Сцяшк. Сл.), ’стрымгалоў’ (Байк. і Некр.). Вытв. ад *‑trk‑ > *torč‑ > *tyrč‑, гл. патарчака, потырч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
underneath2 [ˌʌndəˈni:θ] adv. уні́зе; уні́з, до́лу;
The summary is given underneath. Высновы прыводзяцца ніжэй.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
асклі́злы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Аслізлы. Пастаяў [Макоўчык] хвіліну панура, павольна пайшоў уніз, упіраючыся абцасамі ботаў у асклівлы грунт. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазвіса́ць, ‑ае; зак.
Апусціцца, звіснуць уніз — пра ўсё, многае. Рукі пазвісалі. □ Над усімі платамі пазвісала зелень дрэў. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удо́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Птушка сямейства ўдодавых са стракатым апярэннем, веерападобным чубам і доўгай загнутай уніз дзюбай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
като́д
(гр. kathodos = шлях уніз)
фіз. электрод з адмоўным зарадам (проціл. анод).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ніц, прысл.
Тварам уніз. [Казік] ляжаў ніц, схаваўшы тварык у падушку. Чарнышэвіч. — Кладзіся!.. Цяжкі снарад. І мы ўпалі ніц. Сяргейчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саслізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.
1. Слізгаючы, спусціцца ўніз; з’ехаць.
С. з берага ў раку.
2. Не ўтрымаўшыся на чым-н., зваліцца.
Нага саслізнула з драбіны, і ён паляцеў уніз.
|| незак. саслі́згваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. саслі́згванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увагну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.
1. Сагнуць, уціснуць унутр чаго-н., зрабіць паглыбленне ў чым-н.
2. Апусціць уніз, схіліць (галаву, плечы і пад.).
3. З цяжкасцю сагнуць.
Дрот цвёрды, насілу ўвагнуў.
|| незак. угіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
То́рчма ’стрымгалоў, як мага’ (Нас.), ’уніз галавой’ (Шымк. Собр.), ’старчма’ (Мат. Маг.), то́ршма ’тарчма’ (Бяльк.): торшма галавою (Гарэц.), тарчмако́м ’уніз галавой’ (Нас.) — прыслоўі ад дзеяслова тарчаць, тырчаць (гл.), без ‑ма параўн.: валасы на галаве сталі торч (Сержп. Казкі). Гл. таксама тарчма, старчма, старчак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)