уні́з

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
уні́з - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

уні́з, прысл.

1. У напрамку да нізу, да зямлі.

Спускацца ў.

2. У напрамку да вусця ракі.

У. па Дзвіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уні́з нареч. вниз;

◊ глядзе́ць (на каго) зве́рху ўніз — смотре́ть (на кого) све́рху вниз

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уні́з, прысл.

1. У напрамку да нізу, да чаго‑н., што знаходзіцца ў ніжняй частцы, у глыбіні чаго‑н.; проціл. уверх. І балота здалося б нейкім незнаёмым, не сваім, каб наперадзе не адкрывалася вачам высокая града, з якой збягалі ўніз канцавыя хаты Гусараўкі. Ракітны. Леў Раманавіч, чапляючыся за кусты, пачаў спускацца ўніз. Асіпенка. Жанчына падышла к ганку, ступіла на аполачак, пакладзены сукамі ўніз. Кулакоўскі. З пагорка ўніз, у бок даліны, Збягае сцежка між кустоў. Колас. / у перан. ужыв. [Жэня:] Мы коцімся, коцімся ўніз. Дакаціліся ўжо да таго, што жонка друга не верыць нам. Брыль.

2. У напрамку да вусця ракі. Праплываюць белыя пялёсткі [чаромхі], якія ападаюць дзесьці ў вярхоўі ракі. Некаторыя з іх заплываюць у маю завоінку, павольна круцяцца вакол паплаўкоў, потым трапляюць на струмень і таропка ўносяцца плынню ўніз. Ігнаценка. / З прыназ. «па» ўтварае спалучэнне з М. Уніз па Дняпры перапраўляліся войскі польска-літоўскага гетмана Радзівіла. «Маладосць».

•••

Зверху ўніз глядзець (пазіраць) на каго гл. глядзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уні́з прысл nach únten; hinúnter, hináb (у напрамку ад таго, хто гаворыць); herúnter, heráb (у напрамку да таго, хто гаворыць);

спуска́цца уні́з hinúntersteigen* vi (s), hinúntergehen* vi (s);

уні́з па схо́дах treppáb;

плы́сці уні́з па цячэ́нні flussáb(wärts) stromáb(wärts) schwímmen* (пра плыўца); mit dem Strom schwímmen* (пра бярвенні, плыўца і г. д.); flussáb(wärts) [stromáb(wärts)] fahren* (пра судна ці чалавека на судне);

уні́з па Дняпры́ den Dnepr ábwärts;

зве́рху уні́з von óben nach únten; von óben heráb

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уніз, дадолу, долу, долкі, далоў

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ніц, прысл.

Тварам уніз.

Упасці н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ні́цма, прысл.

Тварам уніз.

Стары ляжаў на зямлі н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дані́зу, прысл. (разм.).

Уніз, к долу, да самага нізу.

Зверху д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

до́лу, прысл. (разм.).

Уніз, наніз, да зямлі.

Галлё лазняку хіліцца д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)