Макрэц 1 ’мокры лішай на нагах у коней і буйной рагатай жывёлы’ (ТСБМ, ТС, Янк. 2, Мат. Гом.). Да мокры (гл.). Параўн. таксама маклі́цы (гл.). Аб суф. ‑эц гл. Сцяцко (Афікс. наз., 100–102). Сюды ж макры́ца ’тс’ (Крыў., Са сл. Дзіс.).

Макрэц, мокрэц ’гладун, Herniaria glabra L.’ (пін., петрык., стол., Бейл.), ’макрыца Stellaria media’ (ТС). Да мокры (гл.). Матывацыя: расліна расце на нізкіх мокрых месцах.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

макрава́ты, ‑ая, ‑ае.

Крыху мокры. Дрэва шпалаў макраватае ад туману, кропелькі вады праступалі на гладка вылізанай паверхні рэек — як бы пакрапаў невялікі дожджык. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мокрышча ’скошаная трава’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). Семантычна няясна. Да мокры (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́грацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Добра прагрэцца. Выграцца на печы. □ [Платон:] — Выпі ды выграйся добра, каб і ад поту быў такі мокры, як з ракі вылезшы. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Моклы ’мокры’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Аддзеепрыметнікавае ўтварэнне з суфіксам ‑л‑. Да мокнуць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

но́ччу, прысл.

У начны час. Вылецелі з Масквы ноччу. Кулакоўскі. Ноччу ляпіў мокры снег, раскісалі дарогі, .. а ўвесь дзень імжэў не то дождж, не то снег. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Крупе́ц ’незамярзаючы кароткі прыток у басейне Дняпра’ (Яшк.). Параўн. крупа ’град, мокры снег (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Макрэць ’станавіцца мокрым, вільготным’ (ТСБМ, Нас.). Адпрыметнікавае ўтварэнне з суф. ‑ěti. Да мокры (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сыры́ ’вільготны’, ’невараны; недавараны, недасмажаны, недапечаны’, ’неканчаткова выраблены’, ’нязвараны, няспеламу’: сырое яйцо (Федар. 4, Сержп. Прымхі), ’сыры, мокры’, ’згатаваны’: сырэ молоко не пʼе (ТС), ’нябелены (пра ніткі, палатно)’ (Уладз.), сыры́й ’сыры, мокры, згатаваны’ (Бяльк.), сырэ́й ’тс’ (драг., Ск. нар. мовы). Укр. сирі́й, рус. сыро́й, стараж.-рус. сыръ ’сыры, вільготны’; ’малады, зялёны, няспелы’: ꙗблъко сыро, каш. sëri ’вільготны, мокры, падмоклы’, в.-луж., н.-луж. syrý, ’мокры, негатаваны, неапрацаваны, вільготны’, чэш. syrý ’вільготны, халодны’, ст.-слав. сыръ ’мокры, вільготны’. Прасл. *syrъ(jь) ’сыры, вільготны; звараны’, роднаснае літ. sū́ras ’салёны’, лат. sũrs ’салёны, горкі, даўкі’, ст.-дац. súrr ’сыры, напаўгнілы’, швед. sur ved ’сырое дрэва’, ст.-в.-ням. sûr ’кіслы’; да і.-е. *sū‑ro/*sou‑ro ’кіслы, даўкі’, гл. Траўтман, 293–294; Фрэнкель, 944; Фасмер, 3, 819; Махэк₂, 600; Шустар-Шэўц, 1402–1403; SEK, 4, 265; Бязлай, 3, 343; ЕСУМ, 5, 241–242. Гл. таксама сыравы, сыровы, суровы, сыр.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

mokry

mokr|y

мокры;

~a jesień — мокрая восень;

~a robota — мокрая справа; забойства

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)