Зубы́1карункі, звязаныя зубцамі’ (навагр., Нар. сл.), зубэкарункі’ (дзятл., Сл. паўн.-зах.). Рус. разан. зубья, ніжнегар. зубцы́ ’тс’, н.-луж. zubkiкарункі на жаночых сукнях’. Перанос па падобнасці знешняга выгляду на карункі ад зуб1 з афармленнем па мн. л.

Зубы́2 ’спарыння’ (пухав., Жыв. сл.), зуб ’буйное чорнае зерне ў жыце’ (чэрв., Нар. лекс.). Слова зуб1 уваходзіць у шэраг назваў раслін у слав. мовах, напр. у чэш., славен., верагодна, па падобнасці лісця ці насення. Бел. зубы паводле формы ражкоў, што ўзнікаюць на жыце і ў іншых каласах замест зярнят (хвароба злакаў Claviceps purpurea). Лекс. Палесся, 71.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́твакарункі’ (Сл. Брэс.). Няясна. Памылкова расшыфраваны запіс ро́шва ’тс’ (гл.)?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крашэ́

(фр. crochet = кручок)

моцныя кручаныя ніткі, а таксама карункі з такіх нітак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ро́шшыўкакарункі ў навалачках’ (навагр., Нар. сл.). Ад расшываць (гл.) як вышыўка < вышываць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рошвакарункі, якія ўшываюцца ў навалачкі ці ў настольнікі’ (лях., Янк. Мат.; шкл., КЭС; Жд. 1; капыл., Жыв. сл.; Бяльк., Мат. Маг.). Праславянскі (?) рэгіяналізм *orz‑šьva, утвораны, як *podъ‑šьva ’тое, што падшыта’. Да шыць (гл.). Першапачаткова абазначала ’распоратае ўздоўж шва’, параўн. серб. ра̀шити, харв. ràšiti ’распароць, расшыць уздоўж шва’, укр. розшивати ’распорваць’, польск. rozszywać ’ушываць уставу’. Сюды ж ро́шаўка ’расшэўка, карункі, ушытыя ў сярэдзіну абруса, ручніка, прасціны’ (Жд. 1, Сл. ПЗБ), ро́шшыўкакарункі ў навалачках’ (навагр., Нар. сл.), якія больш позняга ўтварэння.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

wben

*

1.

vt

1) ткаць

2) пле́сці кару́нкі [павуці́ну]

Sptzen ~ — пле́сці кару́нкі

2.

(sich):

sich ~ und wrken — паэт. быць по́ўным жыцця́ і эне́ргіі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Бры́зы. Відавочна, тое ж самае, што і брыжы́1карункі і да т. п.’ (гл.): «Oj zahrájcie, muzýki, U minié brýzy wielíki! Bo mnie tátko kupíu̯, Kab dwarák palubíu̯» (Федар. VI). Запазычанне з польск. bryzy, bryz (а гэта паралельная форма да bryżeкарункі і г. д.’ < ням., гл. Варш. сл., 1, 216).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́стаўкі ’устаўныя карункі ў навалачках’ (ашм., Сл. рэг. лекс.). У выніку кантамінацыі лексем расшыўка і ўстаўка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

макрамэ́

(ар. makrame = тасьма, карункі, махры)

вырабы, створаныя ў тэхніцы вузялковага ручнога пляцення; від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Klöppeli

f -, -en

1) пляце́нне кару́нкаў (без pl)

2) пле́ценыя кару́нкі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)