zaatakować

зак. kogo/co 1. атакаваць каго/што; пайсці ў атаку на каго/што;

2. напасці на каго/што;

zaatakować serce (nerki) — пашкодзіць сэрца (ныркі)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

далёка, прысл.

1. На вялікай адлегласці ад чаго-н.

Школа знаходзіцца д.

2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго-, чаго-н.

Д. пайсці (таксама перан.: дабіцца поспехаў у жыцці). Д. зайсці (таксама перан.: выйсці за межы дапушчальнага). Д. завесці (таксама перан.: мець сур’ёзныя вынікі). Далей у лес — больш дроў (прыказка). Да вёскі яшчэ д.

3. у знач. вык. Пра няскоры надыход чаго-н.

Да зімы д.

4. безас., у знач. вык. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім-, чым-н.

Мне да цябе д.

◊

Далёка хадзіць не трэба за чым (разм.) — лёгка прывесці прыклад, доказ для пацвярджэння чаго-н.

За прыкладамі далёка хадзіць не трэба.

Далёка не заедзеш чым або на чым (разм.) — многага не даб’ешся, не будзе толку.

На хлусні далёка не заедзеш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Rísiko

n -s, -s i -ken рдзыка;

ein ~ éingehen* пайсці́ на рдзыку, рызыкава́ць;

ein ~ trágen* падвярга́цца рдзыцы, рызыкава́ць;

etw. auf éigenes ~ tun* рабі́ць што-н. на свой страх і рдзыку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

дым (род. ды́му) м., в разн. знач. дым;

◊ з ды́мам пайсці́ — сгоре́ть;

д. каро́мыслам — дым коромы́слом;

пусці́ць з ды́мам — сжечь, спали́ть;

у д. — в дым;

няма́ ды́му без агню́ — погов. нет ды́ма без огня́;

со́рам не д., вачэ́й не вы́есць — посл. стыд не дым, глаза́ не вы́ест

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прапанава́ць I сов., в разн. знач. предложи́ть;

п. но́вы прае́кт — предложи́ть но́вый прое́кт;

п. дапамо́гу — предложи́ть по́мощь;

п. но́вую зада́чу — предложи́ть но́вую зада́чу;

п. пайсці́ ў адпачы́нак — предложи́ть пойти́ в о́тпуск;

◊ п. руку́ (і сэ́рца) — (каму) предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому)

прапанава́ць II несов., см. прапано́ўваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

саступа́ць, саступі́ць

1. (адысці ў бок) beiséite tréten*;

2. разм. (адмовіцца ад каго-н, чаго-н на карысць каму-н, чаму-н.) ábtreten* vt, überlássen* vt;

3. разм. (пайсці на саступкі) náchgeben* vi;

саступа́ць у цане́ den Preis herábsetzen [reduzíeren]; im Preis náchlassen*;

саступа́ць даро́гу den Weg frei gében* [frei máchen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перехо́д в разн. знач. перахо́д, -ду м.;

перехо́д че́рез го́ры перахо́д це́раз го́ры;

перехо́д в наступле́ние перахо́д у наступле́нне;

в двух перехо́дах от кре́пости у дву́х перахо́дах ад крэ́пасці;

пойти́ по перехо́дам пайсці́ па перахо́дах;

перехо́д коли́чества в ка́чество перахо́д ко́лькасці ў я́касць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

manowce

мн.

1. бездарожжа; бездараж;

2. кружны шлях;

sprowadzić kogo na manowce перан. наставіць каго на дрэнную дарогу;

zejść na manowce — пайсці па дрэннай дарозе (дарожцы)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ры́пацца ’рухацца’ (Янк. Мат.), ’ёрзаць, рухацца’ (Гарэц.), ры́пнуць ’хутка пайсці’ (рэч.), рус. рыпаться ’безпаспяхова спрабаваць зрабіць што-небудзь’, дыял. рыпать, рыпе́ть ’рыпець’, укр. ри́пати ’рыпець’, ри́патися ’часта адчыняць дзверы’, польск. rypać ’шыбаваць’, ’уцякаць’, саст. ’біць нагой’, ’рыпець’, чэш. rýpati ’калупаць што-небудзь’, ’тыкаць’, ’піхаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, ’крыўдзіць’, rypati se ’калупацца’, славац. rýpať ’капаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, чэш. rypati ’капаць, рыць’, vyrypovat ’ісці пружыністым, спешным крокам’, в.-луж. rypać ’калупаць’, н.-луж. rypaś, балг. рѝпам ’падкідваю ўверх’, ’падскокваю, скачу’. Прасл. *rypati ’рыць, рваць, капаць’. І.‑е. база *reup‑ ’ламаць’, ’вырываць’, ’рваць’, ’раздзіраць’, з расшыральнікам ‑s‑: *reups‑: *rups‑: *ryps‑; корань *reu‑ (: *rw‑) ’рыць’, ’капаць’ (Покарны, 1, 868–870; Куркіна, ОЛА, 135; БЕР, 6, 261–263 з літ-рай). Параўн. літ. ruõpti ’капаць’, raūpti ’выдзёўбваць’, ’раскалупваць’, rupěti ’клапаціцца’, ст.-в.-ням. roubon (ням. rauben) ’рабаваць’, лац. rumpo ’рву’, ’разрываю’, ст.-інд. ropayati ’абламвае’ (Чарных, 2, 130–131).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дрэ́нны, ‑ая, ‑ае.

1. З адмоўнымі якасцямі або ўласцівасцямі; не такі, як трэба, нездавальняючы; проціл. добры. Дрэнная дарога. Дрэнная папера. Дрэннае вымаўленне. Дрэннае здароўе. Дрэнны конь. □ Вынікі вучобы ў Андрэя за год былі зусім дрэнныя: некалькі чацвёрак, а астатнія тройкі і двойкі. Гурскі. // Нявопытны, няўмелы; няздольны. Дрэнны гаспадар. Дрэнны памочнік. □ — Артыст я дрэнны. Баюся, сам правалюся і людзей правалю. Шамякін.

2. Кепскі, заганны ў маральных адносінах; амаральны. Дрэнны чалавек. Дрэнны ўчынак. Дрэнная рэпутацыя. □ Дрэнны ён хлопец: навошта было так крыўдзіць матку, казаць ёй такія дзёрзкія словы? Колас. // Непрыемны для другіх; грубы (пра манеры, густ і пад.). Дрэнны характар. Дрэнная прывычка. / у знач. наз. дрэ́ннае, ‑ага, н. [Гаспадары] доўга шукалі ўсяго дрэннага ў былога парабка, а разам стараліся выказаць як найбольш чорных слоў і на цяперашні свет. Чорны. Як ні кажы, дрэннага за Варварай ніхто не заўважаў. Васілевіч.

3. Невясёлы, пануры; які не прадвяшчае добрага. Дрэнны настрой. Дрэннае прадчуванне. □ Сёння быў такі дзень у Ладымера, што дрэнныя думкі не мучылі яго. Чорны. / у знач. наз. дрэ́ннае, ‑ага, н. [Зося:] Не трэба думаць шмат пра тое, што .. не вернецца ніколі. Калі добрае, дык можна ўспомніць і пацешыцца, а калі дрэннае, дык забыцца на яго трэба. Чорны.

•••

Дрэнныя жарты гл. жарт.

Пайсці па дрэннай дарозе гл. пайсці.

Рабіць вясёлую міну пры дрэннай гульні гл. рабіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)