Ко́смы ’пасмы валасоў’ (ТСБМ, Нік. Напаў., Яруш., Мат. Гом.). Укр. косм, рус. космы ’тс’, ст.-рус. космъ ’пасма валасоў’, балг. косъм ’волас’, макед. косма, славен. kósma ’тс’, польск. kosm ’пасма валасоў’, чэш. kosm ’тс’, в.-луж. kosm ’волас’. Прасл. kosmъ было ў апошні час супастаўлена (Кноблах і Трубачоў, Эт. сл., 11, 147) са ст.-грэч. κόσμος ’парадак, аздабленне’. У сувязі з гэтым паўстае пытанне аб ідэнтычным паходжанні ст.-грэч. κόμη ’валасы’ (*kosma > *komā там жа). Менш надзейная сувязь з прасл. kosa з далучэннем функцыянальна няяснага фарманта ‑m‑. Гл. SP, 2, 13.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зада́ць
1. áufgeben* vt;
зада́ць уро́к éine Aufgabe stéllen [áufgeben*];
2. (корму) (vór)schütten vt;
3. разм (адлупцаваць) verprügeln vt, verdréschen* vt;
зада́ць пыта́нне éine Fráge stéllen;
зада́ць стра́ху каму-н j-m Angst [éinen Schreck] éinjagen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ка́к-нибудь нареч.
1. як-не́будзь, не́як, нейк;
ка́к-нибудь на́до разреши́ть вопро́с як-не́будзь (не́як) трэ́ба вы́рашыць пыта́нне;
2. (кое-как) абы-я́к;
он всё де́лает ка́к-нибудь ён усё ро́біць абы-я́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
неуме́стный недарэ́чны; (неподобающий) непатрэ́бны;
неуме́стный вопро́с недарэ́чнае пыта́нне;
неуме́стное любопы́тство непатрэ́бная ціка́ўнасць; безл., в знач. сказ. чаще переводится словами не да ме́сца, недарэ́чы;
ва́ше прису́тствие здесь неуме́стно ва́ша прысу́тнасць тут недарэ́чы (не да ме́сца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
сма́зать сов.
1. пама́заць, зма́заць; (колёса — ещё) падма́заць;
2. перен., разг. (дать взятку) падма́заць (каго); даць подма́зку (каму);
3. перен. (сделать нечётким) зма́заць;
сма́зать вопро́с зма́заць пыта́нне;
4. (ударить) прост. ба́цнуць, хво́снуць, пля́снуць, пэ́цнуць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
нацыяна́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да нацыі, нацыянальнасці, звязаны з іх грамадскім жыццём. Нацыянальны рух. Нацыянальнае пытанне. □ Пасля Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі беларускі народ атрымаў магчымасць авалодваць невычарпальнымі скарбніцамі агульначалавечай культуры і адкрыў шлях да развіцця сваёй творчасці, нацыянальнай па форме і сацыялістычнай па зместу. «Беларусь».
2. Які ўласцівы данай нацыі, які выражае яе характар. Нацыянальная культура. Нацыянальная мова.
3. Які належыць данай краіне; дзяржаўны. Нацыянальны рынак. Нацыянальны даход. Нацыянальны гімн.
•••
Нацыянальная меншасць гл. меншасць.
Нацыянальны канвент гл. канвент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пло́скасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць плоскага.
2. Роўная, гладкая паверхня. // У геаметрыі — паверхня, якая мае толькі два вымярэнні і характарызуецца тым, што прамая лінія, праведзеная паміж любымі дзвюма кропкамі яе, поўнасцю сальецца з гэтай паверхняй.
3. перан. Пэўны погляд на рэчы, адносіны; пункт погляду, падыходу. Пытанне, па сутнасці, магло ставіцца ў дзвюх розных плоскасцях: ёсць ці няма наогул пралетарскай літаратуры. Перкін.
4. Спец. Крыло самалёта. [Ярохін] залез пад самалёт і, хаваючыся ад дажджу пад яго плоскасцямі, пачаў капаць нажом зямлю. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рамантава́цца 1, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.
1. Знаходзіцца ў рамонце. Прыбыткоўскаму штосьці не падабалася ў тым, што каля яго хаты бадай штодзень рамантуецца аўтобус. Чорны. // Разм. Займацца рамонтам свайго жылля, машыны, гаспадарчых прылад і пад. [Леаніда Пятроўна:] — А чаму б гэтае пытанне не абмеркаваць нам на агульным сходзе? Пагаварыць пра тое, што нашы трактарысты працуюць якіх шэсць-сем месяцаў, а ўвесь астатні час рамантуюцца альбо прастойваюць пад навесам? Паслядовіч.
2. Зал. да рамантаваць 1.
рамантава́цца 2, ‑туецца; незак.
Зал. да рамантаваць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́плысці I сов., в разн. знач. вы́плыть;
в. ў мо́ра — вы́плыть в мо́ре;
ме́сяц ~лыў з-за хмар — луна́ вы́плыла из-за туч;
~лыла но́вае пыта́нне — вы́плыл но́вый вопро́с
вы́плысці II сов. вы́колоситься;
ячме́нь ~лыў — ячме́нь вы́колосился
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
beg [beg] v.
1. прасі́ць, упро́шваць, малі́ць;
She begged me for help. Яна прасіла мяне да памагчы;
beg permission прасі́ць дазво́лу
2. жабрава́ць;
beg one’s bread жыць на пада́чках
♦
beg the question
1) напро́шваецца пыта́нне
2) галасло́ўна сцвярджа́ць (што-н.);
I beg your pardon! fml Выбачайце!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)