Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Qualia quisque geret, talia quisque feret
Як хто будзе сябе паводзіць, так да яго будуць і адносіцца.
Как кто будет себя вести, так к нему будут относиться.
бел. Як баба да дзеда, так і дзед да бабы. Які «здароў будзь», такі і «на здароўе». На добрае пытанне добрае і адпавяданне.
рус. Каков до людей, таковы и люди до тебя. Как сам станешь потчевать, так и люди тебя отпотчуют. Какову чашу другу нальёшь, такову и сам выпьешь. Как аукнется, так и откликнется. Каков привет, таков ответ. Кто сам ко всем лицом, к тому и добрые люди не спиной. Спроси громом, ливнем ответят.
фр. Tel bruit, tel écho (Каков шум, такое и эхо).
англ. Do by others as you would be done by (Поступай с людьми так, как хочешь, чтобы поступали с тобой).
нем. Ein finsterer Blick kommt finster zurück (Мрачный взгляд возвращается мрачным обратно). Wie der Hall, so der Schall (Как аукнется, так и звучит).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
złożony
złożon|y
складаны;
zdanie ~e грам. складаны сказ;
liczby ~е мат. складаныя лікі;
~е zagadnienie — складанае пытанне;
~y chorobą — прыкаваны да ложка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кватэ́рны
1. Wóhnungs-, Míet(s)-;
кватэ́рнае пыта́нне Wóhnungsfrage f -, -n;
кватэ́рная пла́та Míete f -, -n, Míetpreis m -es, -e; Míetzins m -es, -e (аўстр.);
2.вайск:
кватэ́рнае размяшчэ́нне во́йскаўÉinquartierung f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ВА́АЛЬС
(Waals) Ян Дыдэрык ван дэр (23.11.1837, г. Лейдэн, Нідэрланды — 9.3.1923),
нідэрландскі фізік. Чл. Нідэрландскай, Парыжскай, Берлінскай АН, Нацыянальнай АН ЗША. У 1862—65 вольны слухач Лейдэнскага ун-та. Праф. Амстэрдамскага ун-та (1877—1907). Навук. працы па малекулярнай фізіцы і нізкатэмпературных з’явах. Вывеў Ван-дэр-Ваальса ўраўненне і ўстанавіў неперарыўнасць газападобнага і вадкага станаў рэчыва. Разгледзеў пытанне пра малекулярныя сілы ў газападобным і вадкім станах у сувязі з будовай рэчываў. Распрацаваў тэорыю бінарных сумесяў і тэрмадынамічную тэорыю капілярнасці. Нобелеўская прэмія 1910.
1.каму, на што і без дап. Сказаць, паведаміць што-н. у адказ на зварот ці запытанне, на пытанне, ліст.
А. на пісьмо.
2.што. Расказаць настаўніку ўрок.
3.чым. Павесці сябе пэўным чынам у адказ на што-н.
А. жартам.
А. вершам.
4. Адазвацца, адклікнуцца на голас, покліч і пад.
5.за каго-што і без дап. Быць пакараным, панесці адказнасць за каго-, што-н.
А. за свой учынак.
6.што. Завяшчаць што-н. каму-н.
Ён адказаў сыну частку гаспадаркі.
7.без дап., разм. Выйсці са строю, сапсавацца.
У трактара адказалі тармазы.
|| незак.адка́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ба́чнасць, ‑і, ж.
1. Магчымасць бачыць; магчымасць бачыць ўдалечыню. Вылучаюцца паласатыя пары пагранічных слупоў.. Направа і налева ад кожнай пары, не выходзячы з межаў бачнасці, віднеецца другая, ад другой — трэцяя і г. д.Брыль.
2.Разм. Знешняе падабенства, якое робіць падманлівае ўражанне. Бачнасць высакародства. □ Жыжка пусціўся на хітрыкі. Ён пачаў з таго,.. як быў утвораны ўвосень гурток па вывучэнню агранома — і пайшоў, і пайшоў, абводзячы пытанне вялікім кругам непатрэбшчыны, ствараючы бачнасць нейкай дужа вялікай працы ў гэтым напрамку.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знячэ́ўку, прысл.
Разм.
1. Знянацку, нечакана, неспадзявана. Пытанне застала Віцю знячэўку. Ён схамянуўся і зірнуў у вочы Мікалаю Пятровічу.Нядзведскі.Каханне прыйшло ціха і знячэўку.Марціновіч.// Раптоўна. Рашэнне прыйшло знячэўку, і я паскорыла хаду.Савіцкі.
2. Выпадкова, мімаволі, незнарок. Аднойчы, будучы ў вельмі добрым настроі, Ігнась скакаў, абапіраючыся на парты рукамі, і знячэўку выліў чарніла Лазоўскай Анелі.Чарнышэвіч.А неяк выйшла аднаго разу, што Наташа, вылазячы з машыны, быццам бы зусім знячэўку, прыхінулася да шафёра.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незразуме́лы, ‑ая, ‑ае.
Такі, які цяжка, немагчыма зразумець. Незразумелае пытанне. Незразумелая мова. □ Я прагна прыслухоўваўся да гутарак, да незразумелых мне слоў.Бядуля.Уперадзе коннікаў ціха пасоўваўся вялізны аўтобус. Яшчэ не выцвіў лак на ім, не пасц[іра]ліся незразумелыя жоўтыя літары і знакі.Лынькоў.// Такі, які цяжка дакладна вызначыць, ахарактарызаваць; загадкавы, дзіўны. Лемяшэвіч падымаўся па лесвіцы з нейкім незразумелым хваляваннем.Шамякін.Я ўсё часцей лаўлю ў цішы Даўно забытай песні водгук, Што сее дзесь на дне душы Незразумелую трывогу.Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)