Ду́па ’pars posterior, anus’, укр.ду́па ’тс’. Кюнэ (Poln., 52) прыводзіць бел. слова з Дабравольскага і мяркуе, што, зыходзячы з гукавых і лінгвагеаграфічных момантаў, трэба лічыць гэту лексему запазычаннем з польск.dupa ’тс’. Параўн. ду́пка (гл.). Падрабязны агляд форм і семантыкі прасл.*dupa ’дзюрка, яма, дупло, anus і г. д.’ гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 157–158 (тут наогул не ставіцца пытанне аб магчымым запазычанні некаторых усх.-слав. слоў гэтай групы з польск. мовы; няпэўна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Verständigung
f -, -en
1) паведамле́нне, абве́стка; апавяшчэ́нне
2) пагадне́нне, дамо́ўленасць, узаемаразуме́нне
éine Fráge auf dem Wége der ~ lösen — вы́рашыць пыта́нне шэ́цхам перамо́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
не рассмотре́л впотьма́х не разгле́дзеў (не разглядзе́ў) упо́цемку;
рассмотре́ть лист в микроско́п разглядзе́ць ліст у мікраско́п;
2.(разобрать, обсудить) разгле́дзець;
рассмотре́ть вопро́с разгле́дзець пыта́нне.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гада́ць ’гаварыць, расказваць’ (Нас.), га́даць ’пляткарыць’ (КЭС). Рус.дыял. (смал.) гада́ть ’гаварыць’, укр.дыял. (лем.) гада́ти ’гаварыць, размаўляць’ (гл. Рудніцкі, 522, 781). Запазычанне з польск.gadać ’тс’ (а гэта да прасл.*gadati, гл. Слаўскі, 247–248). Толькі ў польск. мове, калі не лічыць славен.дыял.gadati ’балбатаць, плявузгае’, слав.*gadati атрымала значэнне ’размаўляць, гаварыць’ (з XV ст.). Можна ставіць пытанне: ці бел.гада́ны ’гавораны, казаны’ (Нас.), якое Насовіч (там жа) выводзіць ад гада́ць, не адлюстроўвае непасрэдна польск.gadany (ад gadać)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галі́ць ’брыць’, галі́цца ’брыцца’ (БРС, Касп., Нас., Сцяшк. МГ). Укр.голи́ти, голи́тися. У рус. мове голи́ть ’брыць’, голи́ться ’брыцца’ вядома толькі з паўднёвых гаворак у Даля (гл. СРНГ, 6, 294). Можна ставіць пытанне: ці не запазычаны бел. і ўкр. словы з польск.golić, golić się ’тс’? Вырашальным тут павінна з’явіцца адносная храналогія адпаведных слоў. Тэарэтычна мяркуючы, значэнне ’брыць’ магло развіцца ва ўсх.-слав. мовах самастойна. Але адсутнасць яго ў рус. (акрамя паўднёвых дыялектаў) наводзіць на думку, што гэта ўсё ж такі запазычанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Даклярава́ць ’абяцаць’ (БРС), дэкляро́ўка ’абяцаная рэч’ (Нас.). Ужо ў ст.-бел. мове декляровати ’аб’яўляць, абяцаць’ (гл. Булыка, Запазыч., 90). Запазычанне з польск.deklarować ’тс’ (а гэта з лац.declarare; так Булыка, там жа). Кюнэ (Poln., 50) крыніцай польск. слова лічыць ням.deklarieren (< лац.). Параўн. дакляра́цыя, дэкларава́ць. У рус. мове XVII ст. існавала лексема декляровать, якая таксама з’яўляецца запазычаннем з польск. мовы. Пытанне, аднак, досыць складанае (аб магчымых трактоўках гісторыі гэтай групы слоў гл. падрабязна ў Шанскага, 1, Д, Е, Ж, 56).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запыта́нне, ‑я, н.
1.Пытанне, зварот да каго‑н., які патрабуе адказу, тлумачэння. Андрэй безнадзейна махнуў рукой і, не чакаючы адказу на сваё запытанне, пайшоў з хаты.Зарэцкі.Бацька быў негаваркі чалавек і на запытанні Антона адказваў з неахвотаю.Васілёнак.
2. Афіцыйны дакумент з просьбай або патрабаванням даць пэўныя звесткі, тлумачэнне і пад.; запыт. Паслаць запытанне. □ Гэта быў адказ па пісьмовае запытанне старшыні калгаса Сушкевіча, калі будзе складзены праект асушэння балот.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)