пыта́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Зварот, які патрабуе адказу.
Адказаць на п.
Прамое п.
2. Тое ці іншае становішча, акалічнасць як прадмет вывучэння і меркавання, задача, якая патрабуе вырашэння, праблема.
Аграрнае п.
Нацыянальнае п.
3. чаго. Справа, акалічнасць, якая датычыцца чаго-н., залежыць ад чаго-н.
П. жыцця і смерці (надзвычай важная справа).
○
Адкрытае пытанне — нявырашанае пытанне.
Рытарычнае пытанне — стылістычны прыём у мове: сцверджанне ў форме пытання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пыта́нне ср., в разн. знач. вопро́с м.;
адказа́ць на п. — отве́тить на вопро́с;
нацыяна́льнае п. — национа́льный вопро́с;
паста́віць п. на абмеркава́нне — поста́вить вопро́с на обсужде́ние;
пакі́нуць п. адкры́тым — оста́вить вопро́с откры́тым;
п. го́нару — вопро́с че́сти;
рытары́чнае п. — ритори́ческий вопро́с;
○ жано́чае п. — же́нский вопро́с;
◊ балю́чае п. — больно́й вопро́с;
п. жыцця́ і (або́) сме́рці — вопро́с жи́зни и (и́ли) сме́рти;
паста́віць п. ру́бам — поста́вить вопро́с ребро́м;
пракля́тае п. — прокля́тый вопро́с;
во́страе п. — жгу́чий вопро́с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пыта́нне, ‑я, н.
1. Зварот да каго‑н., які патрабуе адказу, тлумачэння і пад. Адказаць на пытанне. □ Маці закідала сына пытаннямі, плакала і смяялася. Колас. Жанчына падышла бліжэй І ўважліва паглядзела на Мішу. — А ты хто такі? На гэтае простае пытанне Міша чамусьці не змог адказаць адразу. Жычка.
2. Практычная або тэарэтычная задача, якая патрабуе вырашэння; праблема. Аграрнае пытанне. Нацыянальнае пытанне. Абмеркаваць надзённае пытанне. □ Сялянскае пытанне, вучылі М. Г. Чарнышэўскі і М. А. Дабралюбаў, можа быць вырашана толькі рэвалюцыйным шляхам, шляхам узброенага паўстання. Ларчанка. // Справа, аб’ект абмеркавання, увагі. Наташа ведала, гэта памочнік Паўла Пятровіча і што ён пачне абавязкова распытваць, па якому пытанню яна хоча бачыць сакратара. Шамякін.
3. толькі мн. (пыта́нні, ‑яў). Як састаўная частка назваў некаторых часопісаў, зборнікаў, артыкулаў, прысвечаных пэўнай галіне ведаў. «Пытанні мовазнаўства». «Пытанні перакладу».
•••
Адкрытае пытанне — нявырашанае пытанне.
Жаночае пытанне — пытанне аб становішчы жанчыны, жаночай працы, роўнасці жанчын у грамадзянскіх правах з мужчынамі.
Рытарычнае пытанне — стылістычны прыём у мове: сцверджанне ў форме пытання.
Балючае пытанне — надзённая, неабходная, але цяжкая для вырашэння задача.
Пытанне жыцця або смерці — пра што‑н. вельмі важнае.
Ставіць пытанне рубам гл. ставіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пыта́нне н
1. Fráge f -, -n;
звярну́цца з пыта́ннем éine Fráge stéllen (да каго-н D), éine Fráge ríchten (да каго-н an A), sich mit éiner Fráge wénden* (да каго-н an A);
2. (справа, акалічнасць) Fráge f, Ángelegenheit f -, -en; Sáche f -, -n;
па прыва́тным пыта́нні in éiner persönlichen Ángelegenheit, in éigener Sáche;
3. (праблема) Fráge f, Problém n -(e)s, -e;
паста́віць пад пыта́нне infráge stéllen; bezwéifeln vt;
пыта́нне жыцця́ і сме́рці éine entschéidende Fráge; éine lébenswichtige Fráge; éine Fráge, bei der es um Lében und Tod geht
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пыта́нне ’запытанне, дапытванне’: безъ пытання прызнався (Нас.). Ад пытаць, пытацца (гл.), у сучасным абстрактным значэнні ’задача, праблема’ (ТСБМ), відаць, еўрапеізм, утвораны на роднай глебе, параўн. Векслер, Hist., 149.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пытанне,
1. пытанне, запытанне, роспыт, «чаму»
2. пытанне, праблема
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
дарэ́чны, -ая, -ае.
Зроблены дарэчы, адпаведны абставінам.
Дарэчнае пытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
закавы́рысты, -ая, -ае (разм.).
Замыславаты, мудрагелісты.
Закавырыстае пытанне.
|| наз. закавы́рыстасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
злабадзённы, -ая, -ае.
Істотны для дадзенага моманту; надзённы.
Злабадзённае пытанне.
|| наз. злабадзённасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
неадсту́пны, -ая, -ае.
Настойлівы, неадчэпны.
Неадступнае пытанне: «Як жыць далей?»
|| наз. неадсту́пнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)