пратаргава́цца, ‑гуюся, ‑гуешся, ‑гуецца; зак.
1. Панесці страты, займаючыся гандлем, продажам чаго‑н. — Я, Волечка, і сама не раз так думала, з людзьмі гаварыла: ён жа ў магазіне працуе, пратаргуецца, прап’е ўсё. Ваданосаў.
2. Таргавацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брэш, ‑ы, ж.
1. Пралом, адтуліна, прабітая ў сцяне, у корпусе карабля і пад. артылерыйскім снарадам, мінай і пад. // Разрыў, парушэнне цэласнасці чаго‑н. Брэш у абароне праціўніка.
2. перан. Страта. Брэш у бюджэце.
•••
Прабіць брэш — панесці сур’ёзны ўдар, урон.
[Фр. brèche.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патараба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Разм. Панесці, пацягнуць. Дома рыбу перабралі. Драбнейшую пакінулі сабе, адборную ж Андрэй і Янка патарабанілі ў Панямонь. Колас. Зрэзалі .. [сасну] з пня, ацерабілі, адшмулялі ад камля, колькі каму трэба было, і патарабанілі ў вёску. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
траўмі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.
Панесці (наносіць) каму‑, чаму‑н. траўму. Траўміраваць нагу. // Вывесці (выводзіць) з раўнавагі, парушыць (парушаць) чый‑н. спакой. — А .. [дачка] абураецца: «Падумай толькі! Гэта ж каб і праўда з кім такое гора было, то хіба можна казаць, чалавека траўміраваць!» Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
понести́ сов.
1. пане́сці;
2. (о лошадях) памча́ць;
ло́шади понесли́ нас с горы́ ко́ні памча́лі нас з гары́;
3. перен. (потерпеть) пане́сці, пацярпе́ць, перажы́ць;
понести́ утра́ту пане́сці (пацярпе́ць) стра́ту;
понести́ наказа́ние быць пакара́ным;
4. (начать говорить вздор) пача́ць вярзці́; пача́ць пляву́згаць;
понести́ ахине́ю пача́ць вярзці́ глу́пства;
5. (повеять, потянуть) безл. паве́яць, пацягну́ць;
к ве́черу понесло́ хо́лодом пад ве́чар паве́яла (пацягну́ла) хо́ладам; (о запахе) безл. пацягну́ць, запа́хнуць;
из столо́вой понесло́ жа́реным са стало́вай запа́хла сма́жаным;
6. (в сочетании со словами «чёрт», «нелёгкая», а также безл.) пане́сці;
куда́ вас чёрт понёс куды́ вас чорт панёс, куды́ вас лі́ха пане́сла;
7. (забеременеть) уст., обл. зацяжа́раць, загрубе́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
укле́іць, уклею, уклеіш, уклеіць; зак., што.
1. Уставіўшы, прыклеіць да чаго‑н. Уклеіць карту ў кнігу.
2. перан.; і чым. Разм. Панесці ўдар, моцна выцяць, ударыць; адлупцаваць. [Тамаш:] — Дагані, дагані, сынку, ды цуглямі па хвасце ўклей! Чорны. [Апацей Еўдаксеевіч:] — Я яго, гада печанага, каб уладу меў, разлажыў бы .. ды ўклеіў, ды ўсыпаў... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́лас, ‑а і ‑у; мн. валасы, ‑оў; м.
1. ‑а. Рагавое ніткападобнае валакно на скуры чалавека і жывёл. Сівы волас. // толькі мн. Расліннасць на галаве чалавека; шавялюра. Селянін без шапкі з ускудлачанымі валасамі віхрам імчаўся на шпаркім кані. Колас.
2. ‑у, зб. Такое валакно з конскага хваста або грывы, якое ўжываецца для розных тэхнічных патрэб. Конскі волас.
•••
Валасы (сталі) дыбарам — пра пачуццё жаху, вялікага страху, зведанага кім‑н.
Волас з галавы не ўпаў — застацца некранутым, не панесці страты; не панесці ніякага пакарання.
Волас у волас — такія падобныя адзін на аднаго, што цяжка адрозніць.
Дажыць да сівых валасоў гл. дажыць.
І на волас не заснуў — зусім, ніколькі не заснуў.
Ірваць на сабе валасы гл. ірваць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бярэ́ма, ‑а, і бярэ́мя, ‑я, н.
Такая колькасць чаго‑н. (дроў, саломы, бульбоўніку і інш.), што можна абхапіць абедзвюма рукамі і панесці; ахапак. У хаце было цёпла: спалохаўшыся марозу, бабуля спаліла ў грубцы вялізнае бярэма бярозавых дроў. Брыль. Забразгала клямка ў сенцах, і цётка ўвайшла ў хату, несучы перад сабою бярэмя дроў. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Налажы́ць, у выразе: налажы́ць галаво́ю ’панесці смерць, памерці’, параўн.: Баба варажыла, пакуль галавою налажыла (Янк. БП); И коникоў потрацишь, и сам голоўкой наложышь (Шн.), укр. наложи́ти голово́ю, душе́ю ’ахвяраваць жыццём, загубіць жыццё, душу; скласці галаву’, польск. nałożyć głową, zdrowiem, życiem ’заплаціць галавой, здароўем, жыццём’. Развіццё значэння дзеяслова налажы́ць ’накласці’, гл. лажы́ць, праз стадыю ’накласці плату, ахвяру на што-небудзь’, параўн. рус. налог ’падатак’, да ’заплаціць (галавою)’, параўн. тураўск. накла́сці (наложы́ць) голово́ю ’загінуць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пострада́ть сов.
1. (от чего; и без доп.) папаку́таваць;
2. (за каго, што) пацярпе́ць, папаку́таваць;
3. (потерпеть ущерб) пане́сці стра́ту, пацярпе́ць; (подвергнуть порче) папсава́цца, сапсава́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)