Разм. Дрыжаць, трэсціся, калаціцца. Глуха калацілася паветра ад стрэлаў гармат, і з ім калаціліся-дрыжалі вокны-шыбы, і хатка дрыгацела, як калыска.Нікановіч.// Мігцець, трапятаць. На ясным небе загараліся зоркі, дрыгацелі, свяціліся рознакаляровымі агеньчыкамі, пераліваліся.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Калы́бка ’калыска’ (Нік., Оч.; ЭШ), калыпка (Сл. паўн.-зах.). Адносна рэаліі Нікіфароўскі (Оч., 324) удакладняе, што калыбка гушкаецца з аднаго боку ў другі, а зыбка хістаецца ў вертыкальным напрамку; відаць, пры аналізе лексемы неабходна мець на ўвазе гэты культурны аспект, паколькі zybъka, безумоўна, праславянская лексема з больш шырокім арэалам, як і kolěbъka. Апрача бел., адзначаюць рус.дыял.колыбка; што датычыць фактаў укр. мовы, апрача ст.-укр.колыбка (з XVII ст.) і палес.колибка ’калодка ў коле’ (спецыфічнае значэнне, параўн. яшчэ бел.калыска ’паглыбленне ў бервяне’, гл. ніжэй) надзейных фактаў як быццам няма. Гэта, аднак, можна тлумачыць як натуральную страту больш архаічнага, параўнальна з калыска, утварэння. Слова ведаюць яшчэ ў кашубскім рэгіёне: славін.kolipkă, памор.ku̯ólibka, kuólïbka з больш новых запісаў Сыхты kolibka ’калыска’, што вельмі цікава ў арэальным аспекце. Паводле Трубачова, Эт. сл., 10, 165, вытворнае з суф. ‑ka ад дзеяслова *kolybati (гл. калываць); статус слова (паўн.-слав.? дыял.прасл.?) акрэсліць цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
счарне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў чорным, пачарнелы. На счарнелай ад часу жэрдцы вісела на такім жа счарнелыя драўляным круку калыска.Пестрак.На дарогах вайны бачыла я счарнелых, бяздомных дзяцей.Агняцвет.Кідаецца ў вочы старая счарнелая крапіва ля рэчкі ў голым альшэўніку.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́рвы мн. л. ’вяроўка, на якой вісіць калыска’ (КЭС). Рус.вервь, ст.-рус.вьрвь ’вяроўка’, ст.-чэш.vrv, ст.-слав.връвь, славен.vȓv. Прасл.*vьrvь. Роднаснае: літ.virvė̃ (падрабязней гл. пад вяро́ўка) (Фасмер, 1, 294–295). Параўн. яшчэ вэ́рвэ́чка ’аборка ад лапця’ (Бесар.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тырмазы́ ‘калыска, якую бралі ў час жніва’ (шкл., ЛА, 3). Параўн. тормозова́ць ‘тузаць’ (ТС), укр.дыял.тормоси́ти ‘цягаць, тузаць, трасці’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне з дыялектнай фанетыкай (пераход а > ы; с > з) ад тармасі́ць (гл.), канчатак, як у тычаны ‘трыножнік для падвешвання калыскі ў полі’ (Касп.), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Калыбе́ль ’калыска’ (чырв., ваўк., Бір., Працы IM, 6; Бяльк., ДАБМ, Шэйн), калбель, кальбель (Бір. Там жа; Жд. 3; Сл. паўн.-зах.), калюбель (кір., Нар. сл.). ТС адзначае формы кольбель, колбель, калыбель і колыбель. Формы з у прадстаўлены ў дастаткова абмежаваным арэале: калубель (чырв.З нар. сл.; Мал., Сл. паўн.-зах.; Сцяц.; дзятл., слон., Сцяшк.; в.-дзвін., Шатал.), калубень (Жд. 2). У іншых слав. мовах: укр.палес.колибелька ’калыска’, якая стаіць на падлозе’, колыбель у рус.літар. мове і гаворках; у шэрагу гаворак таксама адзначаюцца формы колубель і колубень. Паводле Трубачова, Эт. сл., 10, 165, вытворнае з суф. ‑el ад kolybati (гл. калываць), аднак лінгвагеаграфія за ўсх.-слав. паходжанне, калі не за бел.-рус. інавацыю. Параўн. яшчэ калы́бка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зняме́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць (ад здзіўлення, страху, нечаканай радасці і пад.); анямелы. [Тамара] стаяла сярод пакоя белая, як сцяна, знямелая.Арабей.
2. Які страціў адчувальнасць, гібкасць; здранцвелы. [Вісарыён] не мог павярнуць галавы, так балела знямелая шыя.Самуйлёнак.
3.перан. Застылы, пануры, маўклівы. Сярод цішы начной знямелай Калыска скрыпнула — раз, два.Колас.Трынаццаты дзень у дарозе. Трынаццаты дзень сярод знямелых гор.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kolebka
kolebk|a
ж.калыска; люлька;
Gniezno było ~ą polskiej państwowosci — Гнезна быў калыскай польскай дзяржаўнасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Wíege
f -, -n калы́ска
von der ~ an — з мале́нства
von der ~ bis zur Báhre [bis zum Grábe] — ад калы́скі да магі́лы, на праця́гу ўсяго́ жыцця́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
cradle
[ˈkreɪdəl]1.
n.
1) калы́скаf.
2) Figur. мале́нства n.
3) выто́кі pl., асно́ва f.
4) Tech. ра́ма, апо́ра f.
2.
v.t.
1) калыха́ць
2) узгадо́ўваць з мале́нства
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)