Verbum

◎ Пу́тнік ’баравік, які расце пры дарозе’ (ельск., Жыв. сл.), рус. дыял. путник ’ядомы грыб’. Да пуць ’дарога’, параўн. трыпутнік ’расліна Plantago L.’ (< *прыпутнік), рус. подорожник ’тс’. Магчыма, ад путны! ’каштоўны, сапраўдны’, параўн. праўдзівы ’баравік’ (гл.).

◎ *Лебядні́цы, лебэдшцы ’летнія раі пчол’ (ельск., Анох.). Да лебяда^ 2 (гл.). Названы так таму, што ў другой палавіне лета ў асноўным меданосныя краскі ужо адцвітаюць, і меншая колькасць нектару асацыіруецца з беднасцю харчавання (з «хлебам з лебяды»).

Тарэ́лачка ’астра’ (б.-каш., ельск., лоеў., Расл. св.). Параўн. укр. дыял. тарі́лка ’тс’, тарі́лочка ’хрызантэма’. З-за знешняга падабенства суквецця да талерачкі параўн. н.-луж. talariki ’астры’ ад talarik ’талерачка’ (ЕСУМ, 5, 523). Да наступнага слова, гл.

◎ Пухля́к (puchläk) ’тоўсты, пухлы чалавек’ (Варл.), ’той, хто мае наліты ад нездароўя твар’ (Нас.), ’азызлы чалавек’ (ТС, ельск., рэч., Мат. Гом.), ’падасінавік’ (дзятл., Сцяшк. Сл.), ’падбярозавік’ (шчуч., Нар. лекс.). Да пухлы ’надуты’, што характарызуе знешні выгляд асобы або прадмета.

Пасю́ль ’дасюль’ (Шпіл., Нас.), посю́ль ’тс’ (ТС), по́сюль ’тс’ (ельск., Мат. Гом.; Янк. 2, Ян.). Утвораны з прыстаўкі па‑ (по-) < прасл. po‑ і прыслоўя selě/seli тут з карэнным ‑ʼu‑, якое пад уплывам вакалізму сіноніма s(j)ud‑ < sǫdě (ESSJ SG, 2, 576).

◎ Пе́чка ’прадуха ў прызбе’ (віл., Нар. сл.). У выніку семантычнага пераносу паводле падабенства з печка ’пячурка з боку печы, кучка’ (бяроз., мазыр., ельск., ЛА, 4). Да печ (гл.). Мядз. печка ’грубка’ (Жыв. сл.) — новае, з рус. печка ’тс’. Сюды ж печачка (Юрч. СНЛ).

*Таўмы́га, тоўму́га ’бязрогая карова’, ’неахайны чалавек’ (ТС). Аналагічнае да ўкр. товпи́га ’тоўстая асоба’, рус. толпы́га (гл. таўпека), назоўнік з суф. ‑ыг‑а (з дыялектнай зменай ы > у) ад незахаванага дзеяслова, што ўзыходзіць да *tъlmiti ’сціскаць, душыць’. Да семантыкі параўн. таўка́ч ’бязрогая карова’ (ельск., Жыв. сл.).

Перава́лкі, перэва́лкі ’канаплянае валакно, непрыгоднае на прадзіва’ (ельск., Уладз.: в.-дзв., Шатал.). Да пера- і вал ₅ ’тоўстая пража’ (гл.). Слова незвычайнае тым, што дзеяслоўная прыстаўка пера- далучаецца да назоўніка вал ’адыходы пры трапанні льну: грубае пачассе, ільнавалакно, куча кастрыцы’ і ’тоўстае палатно з гэтага валакна, грубая пража’ (Сцяшк. МГ; Шн. 3; Янк. 2; гродз., ваўкав., беласт., Сл. ПЗБ).

Пе́трык, пэ́трік ’божая кароўка сямікрапінкавая, Coccinella’ (З жыцця; Нікан.; асіп., Сл. ПЗБ; ельск., Мат. Гом.; ТС; палес., ЛА, 1). Сюды ж петрачок ’тс’ (докш., ЛА, 1; Шатал., З жыцця, 170). Другасна асэнсаванае ў сувязі з імем апостала Пятра зыходнае бе́дрык ’тс’ (гл.); адпаведнае літ. petrẽlė ’тс’ калькуе мадэль ’маленькі Пётр’ > ’божая кароўка’ (Трубачоў, Этимология–1975, 12).