Verbum

анлайнавы слоўнік

Gesícht

1) -(e)s, -er твар; аблі́чча

~er schnéiden* — рабі́ць грыма́сы, крыўля́цца

das steht dir (nicht) zu ~ — гэ́та табе́ (не) ідзе́ да тва́ру [(не)пасу́е]

er ist séinem Váter wie aus dem ~ geschnítten — ён вы́літы ба́цька

das ~ wáhren — захо́ўваць прэстдж

2) -(e)s зрок

etw., j-n zu ~ bekómmen* — уба́чыць што-н., каго́-н.

etw. ins ~ fássen — звярну́ць ува́гу на што-н.

zu ~ kómmen* — папада́цца на во́чы

n -(e)s, -e пры́від, здань

~e háben — мець пры́віды, галюцыні́раваць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

half¹ [hɑ:f] n. (pl. halves)

1. пало́ва, палаві́на;

in half напала́м

2. семе́стр, паўго́ддзе; тайм (у спартыўнай гульні)

3. infml пало́ва пі́нты (піва ці іншага напою)

♦

and a half бо́льшы, ле́пшы, больш ва́жны і да т.п., чым звыча́йна;

do nothing/not do anything by halves рабі́ць што-н. по́ўнасцю і стара́нна;

go half and half/go halves (with smb.) увайсці́ ў до́лю (з кім-н.), падзялі́ць выда́ткі паро́ўну на дваі́х;

how the other half lives спо́саб жыцця́ і́ншай сацыя́льнай гру́пы, асаблі́ва багаце́йшай, чым вы;

one’s better half « найдаражэ́йшая пало́ва», жо́нка;

see smth. with half an eye лёгка, адра́зу зразуме́ць што-н.;

too clever by half зана́дта разу́мны (іранічна, раздражнёна, з падазронасцю);

the half of it (у адм. ск.) горш або́ больш склада́на, чым хто-н. лі́чыць;

You don’t know the half of it. Ты нават не ўяўляеш, наколькі гэта дрэнна (складана).

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

расчёт м.

1. в разн. знач. разлі́к, -ку м.;

хозя́йственный расчёт гаспада́рчы разлі́к;

за нали́чный расчёт за ная́ўны разлі́к;

взять расчёт узяць разлі́к;

у меня́ с ним бу́дет осо́бый расчёт у мяне́ з ім бу́дзе асо́бны разлі́к;

я сказа́л э́то с расчётом я сказа́ў гэ́та з разлі́кам (наўмы́сна);

жить с расчётом жыць ашча́дна;

пулемётный расчёт воен. кулямётны разлі́к;

расчёт парово́го котла́ техн. разлі́к параво́га катла́;

2. (предположение) разлі́к, -ку м., меркава́нне, -ння ср.;

по мои́м расчётам он до́лжен ско́ро прие́хать па маі́х разлі́ках (меркава́ннях) ён паві́нен ху́тка прые́хаць;

3. (выгода) вы́гада, -ды ж.; (смысл) сэнс, род. сэ́нсу м.;

мне нет расчёта е́хать туда́ мне няма́ сэ́нсу е́хаць туды́;

а како́й мне расчёт э́то де́лать а яка́я мне вы́гада гэ́та рабі́ць;

◊

взять в расчёт прыня́ць пад ува́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

talk² [tɔ:k] v. (to/with) (about/of) 1. гавары́ць, размаўля́ць, гу́тарыць;

talk of one thing and another пагамані́ць пра сёе-то́е;

talk to oneself гавары́ць сам з сабо́ю;

talk in riddles гавары́ць зага́дкамі;

talk on a subject гавары́ць на яку́ю-н. тэ́му;

talk to the point гавары́ць па су́тнасці (пытання);

talk nonsense не́сці лухту́;

talk politics гавары́ць пра палі́тыку;

talk scandal распуска́ць плёткі

2. гавары́ць, вымаўля́ць;

talk fluently гавары́ць бе́гла;

learn to talk вучы́цца гавары́ць;

talk Spanish гавары́ць па-іспа́нску

3. (on/about) чыта́ць ле́кцыю; раска́зваць пра што-н.;

talk on the radio выступа́ць па ра́дыё

♦

talk against time гавары́ць для таго́, каб вы́йграць час;

talk big хвалі́цца, выхваля́цца; ва́жнічаць;

talk double-Dutch гавары́ць незразуме́ла;

talk through one’s hat infml, dated не́сці лухту́;

talk smb.’s head off;

talk smb. to death зму́чыць каго́-н. размо́вамі; Look who’s talking! infml Хто б гаварыў!;

talk (to smb.) like a Dutch uncle рабі́ць (каму́-н.) стро́гую, але́ даліка́тную вымо́ву;

talk smb. into/out of doing smth. угаво́рваць/адгаво́рваць каго́-н. зрабі́ць/не зрабі́ць што-н.

talk away [ˌtɔ:kəˈweɪ] phr. v. загавары́цца, забалбата́цца;

talk away an evening гамані́ць, балбата́ць уве́сь ве́чар

talk back [ˌtɔ:kˈbæk] phr. v. пярэ́чыць;

talk back to one’s parents спрача́цца з бацька́мі

talk down [ˌtɔ:kˈdaʊn] phr. v. перакрыча́ць (каго-н.), прыму́сіць (каго-н.) замаўча́ць;

I won’t allow myself to be talked down. Вы не прымусіце мяне замаўчаць.

talk out [ˌtɔ:kˈaʊt] phr. v.

1. вы́чарпаць тэ́му; дайсці́ да су́тнасці;

Let’s talk this out before we leave. Давайце разбяромся ў гэтым да канца, перш чым разыдземся.

2. заця́гваць дэба́ты, каб адтэрмінава́ць галасава́нне (у парламенце)

talk over [ˌtɔ:kˈəʊvə] phr. v.

1. угаво́рваць, перако́нваць;

We finally talked them over to our way of thinking. Мы нарэшце схілілі іх на свой бок.

2. абмярко́ўваць; дыскутава́ць;

Ha ve you talked the problem over? Вы абмеркавалі праблему?

talk up [ˌtɔ:kˈʌp] phr. v. хвалі́ць, расхва́льваць;

talk up a book рабі́ць рэкла́му кні́зе

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

balance

[ˈbæləns]

1) вага́ f. (прыла́да)

quick or Roman balance — бязьме́н -а m., спружы́нная вага́

2) раўнава́га f., ураўнава́жваньне n.

balance of forces — раўнава́га сі́лаў

to lose one’s balance — стра́ціць раўнава́гу

а) упа́сьці

б) раззлава́цца

3) духо́ўная раўнава́га, супако́й -ю m.

to keep one’s balance —

а) захава́ць раўнава́гу

б) захава́ць супако́й, быць спако́йным

4) супрацьва́га f.

5) баля́нс -у m., ро́зьніца паміж крэ́дытам і дэ́бэтам

6) informal рэ́шта; аста́ча f.; кане́ц -ца́ m.

for the balance of the week — да канца́ ты́дня, на праця́гу рэ́шты ты́дня

v.t.

1) захо́ўваць раўнава́гу

2) ураўнава́жваць, рабі́ць ро́ўным, адно́лькавым

3) падво́дзіць баля́нс

•

- balance due

- balance of payments

- balance on hand

- in the balance

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

fast

[fæst]

adj.

1) шпа́ркі, бо́рзды, ху́ткі

my watch is fast — мой гадзі́ньнік сьпяша́ецца

2) мо́цны

to take a fast hold of something — мо́цна ўхапі́цца за што-н.

3) які́ мо́цна трыма́ецца, ня бля́кне (пра ко́лер)

4) легкаду́мны, фрыво́льны; шалапу́тны

He led a fast life — Ён вёў шалапу́тнае жыцьцё

5) ве́рны

fast friend — ве́рны пры́яцель

adv.

1) шпа́рка, бо́рзда, ху́тка

2) мо́цна; шчы́льна; пэ́ўна

The baby is fast asleep — Дзіця́тка мо́цна сьпіць

3) пасьпе́шна, безразду́мна

to live fast — марнатра́віць жыцьцё

play fast and loose — каза́ць адно́, а рабі́ць друго́е; быць няшчы́рым або́ ненадзе́йным

[fæst]

v.i.

пасьці́ць, по́сьнікаваць

пост -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

shot

[ʃɑ:t]

n., pl. shots

1) стрэл -у m.; страля́ньне n., стральба́ f.

2) шраці́на f., шрот -у m., coll.; ку́ля f., снара́д -а m.

3) страло́к -ка́ m.

He is a good shot — Ён до́бры страло́к

4) зды́мак -ку m.; кадр -у m. (сцэ́на з кінафі́льму)

5) Sl. ча́рка ві́скі

6) уко́л -у m., ін’е́кцыя f.

v.t.

1) зараджа́ць (стрэ́льбу, гарма́ту)

2) спрабава́ць, рабі́ць спро́бу

•

- big shot

- call the shots

- like a shot

- not by a long shot

- shot in the arm

[ʃɑ:t]

p.t. and p.p. of shoot

adj.

затка́ны

blue silk shot with gold — сі́ні шоўк затка́ны залато́й ні́ткай

•

- shot through with

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

thin

[Өɪn]

adj.

1) то́нкі, це́нкі

thin paper — то́нкая папе́ра

thin wire — то́нкі дрот

2) худы́, шчу́плы

a thin person — худа́я асо́ба

3) рэ́дкі

He has thin hair — У яго́ рэ́дкія валасы́

4) невялі́кі

a thin audience — мала́я ко́лькасьць гледачо́ў або́ слухачо́ў

5) рэ́дкі, разба́ўлены

thin milk — рэ́дкае малако́

6) то́нкі, це́нкі, слабы́

thin voice — то́нкі го́лас

7) Figur. слабы́, неперакана́ўчы

a thin excuse — неперакана́ўчая адгаво́рка

adv.

то́нка, це́нка; рэ́дка; шчу́пла

v.t.

рабіць танчэ́йшым, радзе́йшым

а) разрэ́джваць

б) прарэ́джваць

to thin a row of beets — прарэ́дзіць радо́к бурако́ў

v.i.

1) тане́ць, танчэ́ць

2) радзе́ць

3) пусьце́ць (пра ме́сца); ме́ншаць (пра нато́ўп)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Галу́за ₁ ’неабцярэбленая галінка’ (Жд. 1), галу́ска ’галінка’ (Сцяшк. МГ). Адносіцца да вялікай групы роднасных слоў. Пароўн. укр. га́лузь, галу́за, голу́за, галу́ззя, рус. дыял. га́лызь ’дрэва для пракладкі дарогі’, польск. gałąź, gałęzie (зборн.), чэш. haluz, ст.-чэш. haluže і г. д. Прасл. *galǫzь вядома толькі ў зах.- і ўсх.-слав. мовах (дыялектнае праславянскае). Мяркуюць, што этымалагічна яно адносіцца да *golъ ’голы’ (з апафоніяй о : а) Першапачаткова ’голая галінка і да т. п.’; параўн. яшчэ для абазначэння галінак і да т. п.: *golь ’галінка’, *golьje ’галінкі’ (зборны назоўнік). Гл. Слаўскі, 1, 252 (там і іншая літ-ра). Булыка (Запазыч., 77) мяркуе, што ст.-бел. галонзка, галузка, голузка ’галінка’ запазычана з польск. gałązka. Наўрад ці гэта так. Запазычаннем можна лічыць толькі галонзка, якое мае прыкметы запазычання (захоўвае ‑он, якое адпавядае польск. насавому гуку).

Галу́за ₂ ’свавольнік, гарэза’ (Касп.), ’надзвычайны свавольнік; дурны, бесталковы’ (Нас.), ’бедны, але фарсісты’ (Шат.), ’жэўжык’ (Бяльк.), галузава́ць ’займацца пустымі размовамі; сваволіць’ (Касп.), ’сваволіць, рабіць глупства’ (Нас.). Рус. дыял. галу́за ’тс’. Карскі, як здаецца, няўдала выводзіў з літ. galvóžis (РФВ, 49, 13). Сам Фасмер (1, 390) вылучыў даволі фантастычнае тлумачэнне: галу́за ’гарэза’, магчыма, спачатку мела значэнне ’галіна, сук’ і звязана са слав. *galǫzь ’галінка’ (якое быццам роднаснае з *golъ ’голы’). Хутчэй за ўсё гэта група слоў звязана з укр. глузува́ти ’насміхацца’, рус. дыял. галу́здать ’гарэзаваць’.

Галу́за ₃ ’астрыжаны хлопец або дзяўчынка з кароткімі валасамі’ (Сцяц. Словаўтв.). Магчыма, да галуза ₂ ’свавольнік, гарэза’ (гл.): ’гарэза’ — ’астрыжаны гарэза’ — ’астрыжаны наогул’. Можна яшчэ згадаць неверагодную этымалогію Фасмера (гл. пад галуза ₂): галу́за ’свавольнік, гарэза’ звязана з *galǫzь ’галінка’ (а гэта да *golъ ’голы’, першапачаткова ’голая галінка’). Можа, Фасмер усё ж такі меў рацыю, калі дапусціць, што дзесьці ў дыялектах захавалася значэнне менавіта ’голая галінка’ для галу́за (’галінка’). Тады магчымы перанос значэння (метафарызацыя): ’голая галінка’ — ’астрыжаны хлопец’ (< ’голы, з голай галавой’), далей ’гарэза’ (< ’астрыжаны’). Меркаванні гэтыя вельмі праблематычныя, таму што няма дадатковых даных для гісторыі ўсёй гэтай вялікай групы слоў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пры́кры, пры́крый, прі́крый, пры́клы ’непрыемны, брыдкі; крыўдны; надакучлівы, нязносны; прытарны, агідны; нясмачны’ (Нас., Нік. Очерки, Бес., Ласт., Байк. і Некр., Яруш., ТСБМ; смарг., шальч., баран., чэрв., Сл. ПЗБ; ТС, ЛА, 3), пры́кра ’непрыемна, брыдка; крыўдна; надакучліва, нязносна; прытарна, агідна’ (ТСБМ, Мядзв., Нас., Нік. Очерки, Гарэц., Байк. і Некр., Шат., Бяльк., ТС), ’горка’ (Байк. і Некр.), прі́кра ’прыкра; горка’ (Бяльк.). Сюды ж з іншымі архаічнымі значэннямі: пры́кры ’стромы (бераг)’ (Мат. Гродз., Сцяшк.), пры́кры, пры́крый ’абрывісты, круты (бераг)’ (лід., іван., пін., Сл. ПЗБ; ЛА, 2, ТС), прэ́кры, прэ́крый ’круты, стромкі (пра бераг)’, прэ́кро ’крута, стромка’ (Сіг., ЛА, 2). Таксама сюды ж вытворныя назоўнікі і дзеясловы, якія захоўваюць семантыку прыметнікаў: пры́красць, прікрысь, прікрысць ’непрыемнае пачуццё, непрыемнасць’ (Нік. Очерки, Ласт., Байк. і Некр., Яруш., ТСБМ), пры́кросць ’прыкрасць, непрыемнасць’, ’круцізна, абрывістасць’, прыкрэ́ц ’круты бераг’ (ТС), са стратай каранёвага ‑р‑ пры́кун ’круты бераг’ (Мат. Гродз.); пры́крыць ’надакучваць; назаляць; рабіцца прытарным, агідным’ (Нас., Нік. Очерки, Байк. і Некр.), прыкрэ́ць ’рабіцца прытарным, больш салодкім’ (Нас.), прі́кріцца ’апрыкрыць, надакучыць’ (Бяльк.), пры́крыць ’рабіць непрыемнасці’ (ашм., Сл. ПЗБ); ст.-бел. прикрии, прыкрыи ’круты’, прыкрыи ’непрыемны’, прикритство ’строгасць, жорстскасць’ (Сл. Скарыны). Параўн. укр. при́крий ’непрыемны; моцны, надзвычайны; рэзкі (пра колер); злы; круты; стромы’, рус. дыял. при́крый ’прытарны’, ’цяжкі, недаступны, недасягальны (пра шлях, работу і пад.)’, польск. przykry ’прыкры, аскомісты’, чэш. příkrý, славац. príkry ’прыкры, брыдкі, непрыемны, аскомісты, востры’. Узыходзіць да прасл. *prikrъ(jь) ’круты; востры, горкі; непрыемны; рэзкі і г. д.’, якое калі не спрадвеку было полісемічным, то набыло шэраг значэнняў (аб якіх падрабязна гл. Пятлёва, Этимология–1983, 43–45; тут таксама крытычны агляд папярэдніх версій і аналіз семантыкі) даволі рана, што, безумоўна, можа быць звязана з патэнцыяльна невычэрпнай семантыкай і.-е. *qer‑ ’рэзаць’, да якога (з прэфіксам pri‑) праславянскае слова ўзводзіў яшчэ Петарсан (гл. Фасмер, 3, 364; Пятлёва, там жа). Іншыя версіі (Міклашыч, 264; Голуб-Копечны, 301; Махэк₂, 493) падаюцца пэўнымі ў значна меншай ступені. Кюнэ (Poln., 89) па лінгвагеаграфічных прычынах лічыў польскім запазычаннем у беларускай мове, што не мае падстаў у сувязі з народным характарам слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)