зата́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Змясціць у тару. Затарыць яблыкі. / у перан. ужыв. Пясочку ў лёгкіх мала, яшчэ не ўсё затарыў, Папыласось з запалам Кілімы тратуараў. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашны́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Разм. Тое, што і пашнарыць. [Бацька] устаў, пайшоў у каморку, пашнырыў там і вярнуўся назад з поўнай місай марынаваных грыбоў і кавалкам сала. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удачары́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго.
Прыняць у сваю сям’ю дзяўчынку на правах роднай дачкі. [Кулік:] — Сваіх дзяцей .. [Абрамава] не мела, дык удачарыла дзяўчынку, Тамару, але лёс малой незавідны... Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́йка 1 (ру͡ойка) ’мядзведка, Gryllotalpa gryllotalpa’ (Сержп., Грам.). Да рыць ’капаць’ (гл.). Гэтае насякомае рые ў глебе норы да падземных частак раслін.
Ро́йка 2 ’рамонак, Matricaria L.’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). Відаць, узыходзіць да польск. rojnik ’багун, Ledum palustre’, або да rojownik ’меліса, Melissa’. Названа паводле падабенства прыемнага паху, які прываблівае пчол.
Ро́йка 3 асудж. ’жанчына з непрыбранымі, распушчанымі валасамі, проставалосая’ (міёр., З нар. сл.). Генетычна звязана з смал., зах.-бранск. ро́йда ’непарадак у хаце, з адзеннем’, ’бязладны, неахайны чалавек’, якое, відаць, узыходзіць да уграфінскай крыніцы, параўн. вепс. roida ’капаць, рыць, раскопваць’, ’зносіць (будынак)’, ’раскідваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пахоўрыць, полбу рыць ’абыякава папрасці’ (ТС). Да рус. пск., цвяр. χάβρα ’разява’, ’неахайны’, пск. ’непаваротлівая жанчына’, якое Фасмер (3, 252) звязвае з ховря, хавронья ’свіння’ < ад імя ўласнага Хавронья, Февронья, якія з с.-грэч. Φεβρωνία.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абхітры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
Перамагчы каго‑н. хітрасцю, перахітрыць. [Рыбак] усё думаў, прыкідваў: і так і гэтак, каб як абхітрыць паліцыю, выкруціцца або хоць адцягнуць кару. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
1. Парачы, згатаваць, давесці да патрэбнага стану. Упарыць рэпу.
2. Увагнаць у пот цяжкай, напружанай працай; стаміць. // Узмыліць. Упарыць каня хуткай яздой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закупо́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1. што. Заткнуць шчыльна (адтуліну ў чым-н.).
З. бочку.
Тромб закупорыў вену.
2. каго (што). Прымусіць сядзець у памяшканні (разм.).
З. у чатырох сценах.
|| незак. закупо́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. закупо́рванне, -я, н. і закупо́рка, -і, ДМ -рцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыгарэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́ць; зак.
1. Пра печанае, смажанае: трохі абгарэць, абвугліцца.
Бульба прыгарэла.
2. Пра вадкую страву, кашу: пры варцы, кіпячэнні пачаць пахнуць дымам, гарам або прыстаць, прыліпнуць да пасудзіны.
Малако прыгарэла.
Каша прыгарэла да гаршка.
|| незак. прыгара́ць, -а́е і прыга́рваць, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
расшы́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.
1. Зрабіць больш шырокім. пашырыць.
Р. дарогу.
2. Павялічыць колькасна, у аб’ёме; пашырыць.
Р. вытворчасць.
3. Зрабіць больш шырокім па змесце, узмацніць; пашырыць.
Р. кругагляд.
Р. правы дэпутатаў.
Р. кола інтарэсаў.
|| незак. расшыра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. расшырэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)