мы́ло ср.
1. мы́ла, -ла ср.;
2. (пена) пе́на, -ны ж.;
ло́шадь вся в мы́ле конь уве́сь у пе́не.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ме́рин конь, род. каня́ м.;
◊
врёт, как си́вый ме́рин хлу́сіць, як наня́ты;
глуп, как си́вый ме́рин дурны́, як бот.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
pociągowy
pociągow|y
запражны;
koń ~y — запражны конь;
zwierzę ~e — цяглыя жывёлы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Аргама́ка ’гультай, п’яніца’, аргама́чыць ’буяніць, п’янстваваць’ (Нас.). Рус. аргамак ’няўклюда’. Пераноснае ўжыванне — ад аргамак ’конь’ (гл.) падобнае да пераноснага огір, вогір, жарабец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
затапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.
1. што. Топчучы, зараўняць або ўціснуць што-н., прыціснуць.
З. сляды.
З. сцізорык у зямлю.
З. каго-н. у гразь (перан.: зняславіць, ачарніць; разм.).
2. каго (што). Топчучы, задушыць, забіць.
Конь затаптаў шчаня.
3. што. Забрудзіць слядамі (разм.).
З. падлогу.
|| незак. зато́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ублы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. у што. Заблытацца ў чым-н.
Конь ублытаўся ў пастронкі.
2. чым. Абвязацца, абматацца чым-н.
У. рознымі лахманамі, каб машкара не кусала.
3. перан., у што і без дап. Умяшацца, увязацца ў што-н. (разм., неадабр.).
У. ў чужую справу.
|| незак. ублы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
koń
м.
1. конь;
koń pod wierzch — верхавы конь;
koń pociągowy — запражны конь;
2. шахм. конь;
koń parowy (mechaniczny) — конская сіла;
na koń! вайск. на коні!;
pędzić co koń wyskoczy — імчацца на ўсю моц, імчацца стрымгалоў;
znają się jak łyse konie жарт. ведаюць адзін аднаго навылёт (навылет);
łaska pańska na pstrym koniu jeździ — панская ласка да парога;
zdrów jak koń — здаровы як конь (вол, бык);
zrobić kogo w konia разм. падмануць, абдурыць каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
замыля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чым.
Заварушыць губамі. Малое паварушылася і старанна замыляла ружовымі вусначкамі. Кулакоўскі. Конь выцягнуў шыю, замыляў губамі і пачаў чухаць старому [гаспадару] спіну. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наўгало́п, прысл.
Наўскач, галопам; вельмі хутка. Конь узвіўся на дыбы, пераскочыў лужыну і памчаў наўгалоп. Сіняўскі. Невялікі дарашаваты конік стараўся з усіх сіл і імчаў наўгалоп. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацяро́б, ‑у, м.
Дзялянка выкарчаванага лесу. Лепей за ўсё прабірацца дарогай паўз лес, праз старыя пацяробы. Лынькоў. На пацяробе за ракою бразгае спутаны конь бляшаным званком. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)