Расці́ ’станавіцца большым, павялічвацца, развівацца’ (ТСБМ), росці́ ’тс’ (ТС), росць ’тс’ (Бяльк.). Параўн. укр. рости́, рус. расти́, ст.-польск. róść ’тс’, чэш. růsti, славац. rásť, в.-луж., н.-луж. rosć, палаб. rüst, серб.-харв. ра́сти, славен. rasti ’тс’, балг. раста́, макед. расте ’тс’. Прасл. *orsti выводзіцца з прасл. *red‑/*rod‑ > *rodt‑, параўн. славен. rediti ’карміць, рабіць тоўстым, расціць, расці’, redivo ’сілкуючы элемент’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Агуро́к, укр. огурок, рус. огурок, огурец, польск. ogórek, славен. ogurek < ст.-грэч. άγουρος, Фасмер, ИОРЯ, 12, 2, 260; Фасмер, 3, 120.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перагало́ссе (пірігалосься) ’адгалосак, водгалас’ (Юрч. СНЛ), рус. дыял. переголо́сье ’абгаворы, плёткі’, славен. preglâsje ’перагаласоўка галосных гукаў’. Да пера- і голас (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Разбу́таны, розбу́таны ’растрапаны’ (ТС), параўн. балг. розбу́тан ’расхістаны’, славен. razbutati ’растаўчы, разбіць’, што да прасл. *butati ’піхаць, біць’ (ЭССЯ, 3, 102).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ашчэ́пак ’асколак’ (КТС), рус. ощепок ’рэшткі палена для лучыны’, харв. oštepak ’стружка’, славен. ščépək ’асколак’. Да прасл. ščepъ, параўн. шчапаць ’калоць, расшчапляць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́зак ’вузкі’ (Шат.), рус. у́зок, дыял. ву́зак (Растаргуеў, Бранск.), серб.-харв. у̏зак, славен. ózek. Прасл. ǫzъkъ — кароткая форма прым. (гл. вузкі ’тс’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вісельніца ’вісельня’ (Бяльк.), рус. арханг., смал. висельница, славац. viselnica, славен. visẹ̑łnice, балг. виселица. Утворана ад назоўніка ві́сельня (гл.) і суф. ‑n‑ica.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Насупор ’насуперак, напроціў’ (Шуба, Прысл., 138), балг. насупор ’напроціў, наадварот, наперакор’. Звязана з пе́рці, пру (гл.), параўн. славен. sôpər ’насустрач’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

І́вянь ’белая намаразь, якой пакрываюцца дрэвы зімой’ (навагр., Жыв. сл., 11). Рус. цвяр., наўг., калуж., пецярб. и́вень, калуж. ивеньё, славен. ȋvje, параўн. рус. индеве́ть, иневе́ть < *ивенеть. Гл. іней, віня. Славен.-усх.-слав. формы даюць магчымасць Трубачову (Эт. сл., 8, 236) рэканструяваць ранняе прасл. *jьvьnь. Слаўскі (1, 458), наадварот, лічыць формы з iv‑ пазнейшымі, прычым не выключае магчымасць кантамінацыі з *iva. Гл. Безлай, 1, 211.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гламяну́ць ’адкусіць вялікі кусок’ (Нар. сл., 29). Паводле Трубачова (Эт. сл., 6, 137: пад *gloměti) > роднаснае са славен. glométi ’быць жадным, настойліва вымагаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)