кат, ка́та, М ка́це, мн. ка́ты, -аў, м.
1. Асоба, якая прыводзіць у выкананне смяротны прыгавор, учыняе кару, катуе.
2. перан. Жорсткі мучыцель, прыгнятальнік.
|| прым. ка́таўскі, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пригово́р м.
1. (судебный) прыгаво́р, -ру м.; прысу́д, -ду м.;
вы́нести пригово́р вы́несці прыгаво́р;
оправда́тельный пригово́р апраўда́льны прыгаво́р;
сме́ртный пригово́р смяро́тны прыгаво́р (прысу́д);
привести́ пригово́р в исполне́ние прыве́сці прыгаво́р (прысу́д) у выкана́нне;
2. (постановление) пастано́ва, -вы ж.; (решение) рашэ́нне, -ння ср.;
3. перен. прысу́д, -ду м., прыгаво́р, -ру м., вы́рак, -ку м.;
что ни сло́во — пригово́р што ні сло́ва — прысу́д (вы́рак);
4. (прибаутка) обл. пры́маўка, -кі ж., прыгаво́рка, -кі ж.;
◊
голова́ с покло́ном, язы́к с пригово́ром погов. галава́ з пакло́нам, язы́к з прыгаво́ркай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абска́рдзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што.
Падаць афіцыйную скаргу ў вышэйшую інстанцыю наконт чаго-н., што прызнаецца незаконным, няправільным.
А. судовы прыгавор.
|| незак. абска́рджваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абска́рджанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
adjudicate [əˈdʒu:dɪkeɪt] v. fml судзі́ць, разгляда́ць у арбітра́жным судзе́; выно́сіць рашэ́нне/прыгаво́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
convict2 [kənˈvɪkt] v. law прызнава́ць вінава́тым, выно́сіць прысу́д/прыгаво́р, прыгаво́рваць, асуджа́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Вы́рак ’адрачэнне; прыгавор’ (БРС, Байк.), выро́к ’лёс, доля; судовы прыгавор’ (Нас.). Запазычанне з польск. wyrok (Кюне, Poln., 115; Жураўскі, SlOr, 10, 40; Булыка, Запазыч., 74). Націск на другім складзе Кюне (там жа) тлумачыць уплывам ускосных склонаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
судзі́масць, ‑і, ж.
Судовы прыгавор за крымінальнае злачынства, а таксама прававы вынік асуджэння. Зняць судзімасць. Мець дзве судзімасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыгавары́ць ’назначыць пакаранне; рашыць, вырашыць; угаварыць, прываражыць, прывярнуць’ (ТСБМ), прыговоры́цца ’падлашчыцца, паддобрыцца ў размовах’ (ТС), прыгаво́рны ’хвароба, якую прыгаворваюць’ (Нар. Гом.). Да гавары́ць (гл.). Сюды ж аддзеяслоўныя бяссуфіксныя назоўнікі з працягам і развіццём семантыкі: прыгаво́р ’рашэнне суда, пастанова, рашэнне, меркаванне па якому-небудзь пытанню’ (ТСБМ, Др.-Падб.), пры́гавар ’ухвала (на вясковым сходзе)’ (Др.-Падб.), прігаво́р ’прыгавор’ (Бяльк.); прыгаво́р, звыч. мн. л. прыгаво́ры ’словы, якімі суправаджаюць якое-небудзь дзеянне; урокі’ (ТСБМ; маг., ЛА, 3), прыгаво́рны ’сурочаны’ (Байк. і Некр.), прыгаво́р ’прымаўка’ (брасл., даўг., в.-дзв., красл., лях., Сл. ПЗБ), прі́гывыр ’тс’ (Бяльк.); сюды ж памянш. прыгаво́рка, пры́гово́рка ’вострыя, забаўныя словы, словазлучэнні, якія ўжываюцца для ажыўлення гаворкі, прымаўка’ (Растарг., ТСБМ; гродз., в.-дзв., карэліц., Сл. ПЗБ; ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
канфірмава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак. і незак., што.
1. Зацвердзіць (зацвярджаць) пастанову, судовы прыгавор і пад.
2. Справіць (спраўляць) абрад канфірмацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канфірмава́ць
(лац. confirmare)
1) зацвярджаць пастанову, судовы прыгавор;
2) спраўляць абрад канфірмацыі 3.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)