Verbum

Лю́дства ’чалавецтва, народ’ (Гарэц., Нас., Др.-Падб., Яруш.). Укр. людство, рус. людство, польск. ludztwo, в.-луж. ludstwo, чэш. lidstvo, славац. ľudstvo, славен. ljȗdstvo, серб.-харв. љу̀дство. Прасл. lʼudьstvo. Да люд, лю́дзі (гл.). Аб суфіксе ‑ьstvo гл. Мее (Общеслав., 296).

Мазу́н ’пястун’ (драг., З нар. сл.), ’спешчанае дзіця’ (драг., Нар. лекс.; ТС, укр. мазу́н, мазуне́ць, мазу́нчик, мазунча́ ’пястун’, рус. мазу́н, чэш. mazánek, mazlíček, mazal, славац. maznák, серб.-харв. ма́за, ма̀зан ’тс’, балг. мазник ’ліслівец’. Да ма́заць, ма́за ₂ (гл.).

*Макрадэча, стол. мокрадэ́ча, кобр., драг. мокротэ́ча ’мокрае (знізу) надвор’е, макрата’ (Нар. лекс.). Звонкае ‑д‑ (замест ‑Т‑) абумоўлена ўплывам макрадзь (гл.). Утварэнне (ад макрата) пры дапамозе суф. ‑эча < ‑otja характэрна для бел.-укр.-серб.-харв.-славен. арэалу (Трубачоў, Проспект, 60).

Мя́ккасць, тураў. мʼякосць ’уласцівасць мяккага’, ’мякаць’, ’вялікая мяккасць’ (ТСБМ, ТС). Укр. мʼякість, рус. мягкость, польск. miękkość, н.-луж. měkosć, в.-луж. mjechkość, чэш. měkkost, славац. mäkkosť, ст.-славен. mehkust, серб.-харв. ме̏кост, балг. мѐкост. Прасл. mękostь. Да мя́ккі (гл.).

Нача́так ’пачатак’ (Сл. ПЗБ), нача́ткі мн. (ТСБМ): нача́ткі робі́ць ’пачынаць якую-небудзь справу’ (ТС), рус. нача́ток ’пачатак’, польск. naczątek ’тс’, славен. načetek ’тс’, серб.-харв. наче́так ’пачатак; скібка’, ст.-слав. начѧтъкъ ’пачатак’. Прасл. načętъkъ, да načęti ’пачаць’, гл. нача́ць.

Па́дчарыца, па́дчарка ’няродная дачка мужа ці жонкі’. Рус. па́дчерица, дыял. па́дчерка, па́дочка, па́дчирка, укр. па́дчірка, серб.-царк.-слав. падъштерица. Паводле Фасмера (3, 184), з pa‑ і dъkti, він. скл. dъkterь. Параўн. ст.-прус. poducre, літ. pódukra ’тс’ (Траўтман, 378).

Пара́дак ’правільная, наладжаная сістэма размяшчэння чаго-небудзь; належны стан чаго-небудзь; устаноўлены лад, план, сістэма кіравання’; пара́дкавы, пара́дкаваць, пара́дком. Да рад (гл.). Аналагічна ў іншых слав. мовах: рус. поря́док, польск. porządek, чэш. pořádek, серб.-харв. по̏редак і г. д.

◎ Пахадны́ ’шпаркі, хуткі’, ’зручны, ёмкі’, пахаднб ’цёпла, добра’ (лід., слонім., Сцяшк. Сл.). Да па‑ і ⁺ходны: ц.-слав. ходьнь, серб.-харв. hödan ’праходны, дасягальны’, славен. hóden ’ходкі’, ’праходны’, в.-луж. khódny ’ходкі’, польск. chodny ’тс’, прасл. хо!!!ьnъ()ь).

Перано́сіца ’пераноссе’ (навагр., ЖНС), пірано́сіца ’верхняя частка носа між вачэй’ (Варл.). Лексема з суф. ‑іц‑а (як у балг. і серб.-харв. мовах) — пад уплывам рус. ці ц.-слав. мовы, параўн. яшчэ ст.-рус. переносица ’тс’ (з 1682 г.).

Ры́тка ’выдумшчык, махляр’ (Сцяшк. Сл.). Магчыма, звязана з польск. rytka, retka ’дэталь ткацкага станка для навівання пражы на навой’, якое з ням. Retkamm. Наўрад ці можна збліжаць з серб.-харв. ри̏та ’лахман’, ’галадранец’, ’абарванец’, не гледзячы на фармальнае падабенства.