Духаве́нства ’духавенства’ (БРС). Запазычанне з рус. духове́нство ’тс’, якое ўзята з польск. мовы (duchowieństwo). У польск. мове гэта з’яўляецца калькай з ням. Geistlichkeit ’тс’. Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 216; падрабязна Вінаградаў, Очерки, 32.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Духва́ць ’думаць, меркаваць, спадзявацца’ (Сл. паўн.-зах.). Ужо ў ст.-бел. мове было дуфати, духвати ’верыць’ (гл. Булыка, Запазыч.). Гэта запазычанне з польск. dufać, duchwać ’тс’ (падрабязна аб польск. слове гл. у Слаўскага, 1, 178).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дэ́ман ’дэман’ (БРС). Рус. де́мон, укр. де́мон. Кніжнае запазычанне са ст.-слав., ц.-слав. демонъ, дѣмонъ ’тс’ (а гэта з грэч. δαίμων ’злы дух, д’ябал’). Гл. Фасмер, 1, 498; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 67.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Капіта́н ’афіцэрскае званне’, ’асоба, якая мае гэта званне’, ’камандзір судна’, ’кіраўнік спартыўнай каманды’, ст.-бел. капитанъ (пач. XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. kapitan (Булыка, Запаз., 138), якое з с.-дац. capitāneus ’галоўны’ < caput ’галава’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ля́даўка ’яравая пшаніца’ (Касп.). Да ля́да 2 (’пшаніца, якую сеюць на лядзе’). Аднак дзякуючы народнай этымалогіі гэта лексема ўспрымаецца як роднасная да лёд, параўн. зэльв. лядоўка ’яравая пшаніца, якую сеюць вельмі рана, пры замаразках’ (Сцяц.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перабе́рыць ’замучыць’ у сказе: Гэта боль пераберыць мяне (мядз., Жыв. сл.). Да пера- (гл.) і ⁺бе́рыць, якое, відаць, генетычны суадносіцца з бароць (гл.). Аб пераходзе о > е па нявытлумачаных прычынах гл. Карскі, 1, 154–158.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

канёк I, -нька́ м., в разн. знач. конёк;

разны́ к. упрыго́жвае дах — резно́й конёк украша́ет кры́шу;

◊ се́сці на свайго́ канька́ — сесть на своего́ конька́;

гэ́та яго́ к. — э́то его́ конёк

канёк II, -нька́ м. (для катания по льду) конёк

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гуча́ць несов., прям., перен. звуча́ть;

стру́ны г. глу́ха — стру́ны звуча́т глу́хо;

гучы́ць вясёлая мело́дыя — звучи́т весёлая мело́дия;

Чалаве́к! Гэ́та гучы́ць го́рда! — Челове́к! Э́то звучи́т го́рдо!;

у гэ́тым пыта́нні гучы́ць сумне́нне — в э́том вопро́се звучи́т сомне́ние;

◊ не гучы́ць — не звучи́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праду́кт, -ту м.

1. в разн. знач. проду́кт;

сыры́ п. — сыро́й проду́кт;

п. згара́ння — проду́кт сгора́ния;

гэ́та фо́рмула — п. до́ўгіх по́шукаў — э́та фо́рмула — проду́кт до́лгих по́исков;

2. только мн. (съестные припасы) проду́кты;

○ суку́пны грама́дскі п. — эк. совоку́пный обще́ственный проду́кт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ведь

1. союз; при переводах всегда опускается и соответствующий оттенок фразы компенсируется прибавлением к первому слову част. ж (после гласной) или жа (после согласной);

веди́ нас, ведь ты зна́ешь доро́гу вядзі́ нас, ты ж ве́даеш даро́гу;

а ведь я вам говори́л! а я ж вам каза́ў!;

2. част.; переводится словами гэ́та, дык, также с част. ж (жа);

ведь я и не спо́рю! дык я і не спрача́юся!;

ведь вот как интере́сно! гэ́та ж вунь як ціка́ва!.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)