гэ́та, часц.
1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.
Г. мы прыйшлі.
2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.
Праца — г. крыніца нашага багацця.
Жыццё — г. барацьба.
3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.
Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гэ́та
1. мест. указ., ж. и ср. э́та; э́то; см. гэ́ты;
2. в знач. сущ. э́то, то;
не г. я меў на ўва́зе — не э́то я име́л в виду́;
3. мест. указ. при отсутствующем сказ. э́то;
пра́ца — г. крыні́ца на́шага бага́цця — труд — э́то исто́чник на́шего бога́тства;
4. частица э́то;
хто г. гаво́рыць? — кто э́то говори́т?;
дзе г. ты прапада́ў? — где э́то ты пропада́л?;
як г. так? — как э́то так?;
5. частица усил. э́то;
што г. ён цяпе́р парабля́е? — что э́то он сейча́с поде́лывает?;
6. частица разг. (при припоминании забытого) бишь;
як г. яго́ заву́ць? — как бишь его́ зову́т?;
7. частица (в сочетании с частицей ж при восклицании) ведь;
г. ж вунь як ціка́ва! — ведь вот как интере́сно!;
◊ г. зна́чыць — (сокращённо г.зн. —) союз пояснительный то есть (сокращённо т.е.);
вось г. я разуме́ю! — вот э́то я понима́ю!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
гэ́та, часціца.
1. указальная. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе. І яшчэ было чым міла Тое поле хлапчуку, Гэта тым, што дзед Курыла Там яго трымаў руку. Колас. Гэта Ленін навучыў, каб народ шчасліва жыў. З нар. // Паказвае на ўдакладняльны сэнс другой часткі выказвання. Адзін дуб у полі — гэта не лес. □ Службовы аўтобус імчыцца па бетаніраванай дарозе — гэта едуць у Бярозу.. будаўнікі. Дадзіёмаў.
2. узмацняльная. Служыць для ўзмацнення значэння папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах. [Альжбета:] Куды вы, родненькія, ці ж гэта вы ўсё яшчэ з рынку едзеце? Купала. Чалавек у космасе! Як гэта здорава, сябры! А. Александровіч. Няма патрэбы ўсяму ўзводу ісці пад Доўгі Брод, як гэта было намечана раней. Колас.
•••
Гэта яшчэ (толькі) кветачкі — пра пачатак чаго‑н., звычайна непажаданага, за якім трэба чакаць яшчэ большага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гэ́таII часц denn;
што гэ́та з ва́мі? was fehlt Íhnen denn?;
як гэ́та мо́жна? wie kann man bloß?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гэ́таI займ
1. гл гэты;
2. у знач наз н das, dies(es), es;
гэ́та до́бра das ist gut;
я гэ́та чу́ю ich höre es;
пра гэ́та davón, darüber;
пасля́ гэ́тага danách;
з гэ́тым damít, hiermít;
дзе́ля гэ́тага dafür; hierfür;
для гэ́тага dazú, dafür;
да гэ́тага dazú;
ад гэ́тага davón;
з гэ́тага daráus
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
незнаро́к, прысл.
Выпадкова, ненаўмысна.
Здарылася гэта н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зале́тась, прысл.
Два гады назад.
Гэта адбылося з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
на́руку, прысл. (разм.).
Выгадна, зручна, дарэчы.
Гэта яму н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
крыміна́л, -у, м. (разм.).
Крымінальная справа.
Гэта ж к.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ве́рыцца, -рыцца; безас., незак.
Здавацца сапраўдным.
У гэта цяжка в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)