◎ По́шань ’стрэмка’ (Сцяшк. Сл.), параўн. укр.пптениця ’насмарк, катар’. Няясна. Магчыма, утварэнне ад * патануць (Стануць), параўн. з рус.дыял.тануть ’моцна піхнуць, кінуць’, якое ў сваю чаргу тлумачыцца, як шатну́ть ад шатать (Фасмер, 4, 405). Імаверна, аднак, што гэта слова можа ўзыходзіць да *пашынуць (пошынь > потань) піхнуць, ударыць5 (Гарачава, Этимология–1985, 63), параўн. славац.ošimdo ho ’яго хапіў удар, разбіў параліч’ (< ošibnulo), гл. ашыбаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сту́сіна, стусі́на ‘прут, дубец; гібкае пугаўё’, перан. ‘пра высокага тонкага чалавека’ (ТСБМ, Ласт., Касп.), ‘гібкае дрэўца для пугі’ (Пятк. 1, Арх. Федар.; гродз., Нар. сл.), ‘чалавек высокага росту’ (ушац., там жа), сту́сінка ‘чаранок, палачка’, сты́сіна ‘доўгая тонкая галіна’ (Сцяшк. Сл.). З польск.stosina, дыял.stysina, stusina (stósina) ‘тс’, што да ням.Stoß ‘удар’, гл. Глінка, Бел.-польск. ізал., 28; магчыма пасрэдніцтва мовы ідыш (спалучэнне ст‑ замест шт‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
shock
I[ʃɑ:k]1.
n.
1) уда́р -у m., штуршо́к -ка́m., гвалто́ўнае страсе́ньне
earthquake shocks — штуршкі́ землятру́су
2) цяжкі́(мара́льны)уда́р
3) (нэрво́вы) шок, узрушэ́ньне n.
2.
v.t.
1) гвалто́ўна ўда́рыць
2) ашаламля́ць; ура́жваць; абура́ць
3) бі́ць электрашо́кам
3.
v.i.
сутыка́цца, сту́кацца зь вялі́кай сі́лай
•
- shock therapy
II[ʃɑ:k]
n.
ку́чма f.
III[ʃɑ:k]
n.
капа́f., мэ́ндлік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
шкаля́р, ‑а, м.
Разм.
1. Школьнік, вучань. І як ён [чэх] схібіў, збавіў тону, Прыняў пасіўна так удар! Успомніць сорам — як шкаляр!Колас.Хлапчукі пераважна з тых, хто ў школу яшчэ не ходзіць, але ёсць і шкаляры, якія цішком шуснулі з калоны і ўскарабкаліся на дрэва, каб падзівіцца на цуд.Навуменка.
2.Зніж. Пра дарослага чалавека з абмежаваным узроўнем ведаў, які не ўмее самастойна мысліць і дзейнічаць. Гэта Алесь гарлапаніць на двары. Да дваццаці чатырох гадоў дажыў, ды так шкаляром і застаўся.Пінчук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сутыкне́ннен
1. (удар, штуршок) Zusámmenstoß m -es, -stöße; Zusámmenprall m -s, -e; Aufeinánderprallen n -s, -; Kollisión f -, -en;
2.перан (спрэчка) Wíderstreit m -es, -e; Kollisión f;
сутыкне́нне інтарэ́саў Interéssenkollision f;
3. (сутычка, бойка) Zusámmenstoß m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
conk
[kɑ:ŋk]1.
n.
1) Brit., Sl. нос -а m.
2) Sl. галава́f.
3) уда́р у галаву́
2.
v.t.
уда́рыць, саўгану́ць (асабл. у галаву́)
•
- conk out
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
impact
1.[ˈɪmpækt]
n.
1) уда́р -у m., сутыкне́ньне n., калі́зія f.
2) уплы́ў -ву m.; узьдзе́яньне n.
2.[ɪmˈpækt]
v.
1) мо́цна ўціска́ць
2) удара́ць
3) сутыка́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Самарда́к ’удар па твары’, ’хвароба ў роце, калі баляць сківіцы’, ’пахмурны, упарты, маўклівы чалавек’, ’упартасць, маўклівасць’ (ТСБМ), самурда́ка ’ўпартасць, маўклівасць’ (Касп.), самарды́ка ’нягодніца’ (Мат. Гом.). Улічваючы пераважна ўсходнюю лакалізацыю гэтых лексем, магчыма выдзеліць прыст. са‑, якая тут часта ўжываецца замест з‑, с‑; тады да морда (гл.), асабліва параўн. разважанні аб роднасці ўсх.-слав.морда і славен.mrd ’грымаса’. Адсюль першаснае значэнне, відаць, было ’чалавек з выразам, грымасай незадаволенасці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отража́тьнесов.
1.(отбивать удар, нападение) адбіва́ць;
2.(воспроизводить изображение) адлюстро́ўваць, адбіва́ць; (лучи, колебательные движения и т. п.) физ. адбіва́ць;
3.(воспроизводить в образах) адлюстро́ўваць; (показывать) пака́зваць; (выражать) выка́зваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)