das Geld zum ~ hináuswerfen* — кі́даць гро́шы на ве́цер
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
launch
I[lɔntʃ]1.
v.t.
1) спушча́ць, спуска́ць, спуска́ць (чо́вен) на ваду́
2) пуска́ць, запуска́ць
to launch a torpedo — вы́пусьціць тарпэ́ду
to launch a rocket — запусьці́ць раке́ту
3) пачына́ць; разго́ртваць, пуска́ць у рух
to launch a new enterprise — распача́ць но́вае прадпрые́мства
4) кіда́ць; пуска́ць, выпуска́ць
to launch threats against someone — кіда́ць не́каму пагро́зы
2.
v.i.
выпраўля́цца, накіро́ўвацца куды́-н.
3.
n.
за́пуск, пуск -у m.
•
- launch out
II[lɔntʃ]
n.
барка́с -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Перакіда́цца, скіда́цца ’ператварацца ў іншую істоту’ (Растарг.), перакі́нуцца ’пераўтварыцца’ (карм., Мат. Гом.), перакі́нуць ’часова пераапрануцца ў іншае (сухое) адзенне’ (Юрч.), мсцісл.пірікіда́ньня ’змена адзення’ (Юрч. СНЛ), перэкіда́цца ’перакульвацца, пераўвасабляцца’ (ТС), перэкі́нуцца ’перакуліцца, змяніцца’, найбліжэй да якіх стаяць польск.przekinąć się, przekidać się ’перакінуцца, перамяніцца; перакуліцца’, ст.-польск.przekinąć się ’перайсці на чый-небудзь бок’, параўн. “тэхналогію” пераўвасаблення ў ваўкалака: перэкінецца церэз ножа і робіцца наподобіе воўка (ТС). Да пера- і кідаць, кідацца < прасл.*kydati (sę), гл. кідаць, параўн. таксама ўкр.чарніг.перекида́тися ’пераапрануць, змяніць адзежыну’ і ’пераўтварацца, абярнуцца’. Іншую версію прапануе Санько (Kryuja, 1996, 1, 92): перакінуцца, скінуцца ’перавярнуцца на кагосьці, ператварыцца’ звязана не з слав.*kinǫti, *kidati, а з літ.kìsti (kiñta, kìto) ’мяняцца, змяняцца’, kėisti (‑čia, ‑tė) ’мяняць, змяняць, перамяняць, абменьваць’, keìtìklis ’ператваральнік, унформер’, keitìmas ’абмен, размен, змена, замена, ператварэнне’, што ў святле прыведзеных вышэй фактаў не пераконвае, аднак балтыйскі ўплыў на семантыку ’змена (адзення і пад.)’ адмаўляць няма падстаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пуля́ць1 ’шпурляць, кідаць, страляць’ (ТСБМ; карэл.; Жыв. НС; Сцяц.), пуля́цца ’тс’ (Касп.), рус.пуля́ть ’кідаць; сварыцца’, пуляться ’тс’. Няясна, магчыма, да пу́ля ’куля’, параўн. Фасмер, 3, 405; аднак гл. Шустар-Шэўц, 2, 1190, які ўслед за Супруном (адносна рус.пульну́ть ’кінуць’ гл. Веснік БДУ, 1974, 2, 20–25) уключае названыя словы разам з в.-луж., н.-луж.pulać ’праганяць, адпіхваць’, польск.pulać ’цяжка несці’, славен.púliti ’шчыпаць; біць’ і пад. у агульнае гняздо слоў, што ўзыходзяць да прасл.*puliti, у аснове якога і.-е.pou‑ ’выстаўляцца, выпучвацца’; гл. таксама Сной, 514, які збліжае славен.puliti з літ.piáuti ’рэзаць, жаць, калоць’, лац.pavīre ’таўчы, таптаць’ і інш., што ўзыходзяць да і.-е.peu̯‑ ’таўчы’. Параўн. пуліць (гл.).
Пуля́ць2 аргат. ’купляць’ (Рам.). Узводзяць да грэч.πουλω ’прадаваць’ (гл. Лукашанец, Сацыялекты, 73), параўн. польск. аргат. pulać ’тс’. Змена семантыкі пад уплывам прыстаўкі пра- (про-), параўн. укр.пропу́льовати = про‑давати (Горбач, Арго, 27).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́шмаркам ’з размаху’ (Сцяшк. Сл.). Хутчэй за ўсё, да шмо́ргаць ’церабіць’, ’абрываць з галінак лісце і кветкі, захапіўшы ўсёй жменяй’, шмаргану́ць ’парнуць рогам’, ’хутка правесці бруском па касе’. Імаверна, аднак, што гэта балтызм, параўн. літ.pasmárkauti ’шалець, лютаваць’, pasmar̃kinti ’стаць больш жорсткім, хуткім, моцным’. Сумніўная сувязь з рус.дыял.шма́рить ’біць, секчы’, укр.шма́рити, шмаряти ’кідаць’; можна лічыць запазычаннем з польск.smarować ’шмараваць’, ’маляваць, пісаць’, ’брудзіць’, ’хутка ехаць’ (Фасмер, 4, 458).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ля́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Утвараць рэзкі стук, шум пры ўдарах, штуршках; удараць з ляскам. Ляпаць малатком. □ Ляпалі вароты, бразджалі вёдры ля студні, гаманілі жанчыны.Пташнікаў.Гудзелі паравозы, вішчалі тармазы, ляпалі прылады аўтасчэпкі.Васілёнак.
2. Біць, удараць па чым‑н. з шумам. Майстар па-бацькоўску ляпаў хлопца па плячах і супакойваў: — Не трэба спяшацца.Даніленка.
3.што. Кідаць што‑н. густое, ліпкае. Ляпаць цеста на патэльню.
4.перан.; што і без дап. Гаварыць што‑н. неабдумана, нетактоўна. — А ты падрыхтуй прамоўцаў да сходу, — параіў Ляшчэня. — Каб абы-хто там усякае лухты языком не ляпаў.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папакі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Разм.Кідаць доўга, неаднаразова; пакідаць многа чаго‑н. А пастой жа ў гліне, папагніся, папакідай дзень рыдлёўкай...Галавач.Пніцкі штурхануў цыгана пад локаць і сказаў яму: — І ты тут гліны папакідаў. — Цыган не зразумеў яго спачатку, дык Зыдор пастараўся растлумачыць яму: — Колькі ты тут гліны накапаў на гэтую цэглу!..Чорны.
папакіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак., каго-што.
Пакінуць усіх, многіх або ўсё, многае. Быў муж, ды няма яго, хіба мала параскідала людзей вайна, папакідала жанчын удовамі?Скрыган.[Брат гаспадыні:] — У лесе, дзевачка, ёсць шмат таго, што страляе, узрываецца... Шмат чаго і нашы прымакі папакідалі.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
áufwerfen
*vt
1) адчыня́ць (рэзка), расчыня́ць
2) капа́ць (яму)
3) насыпа́ць (земляное ўзвышэнне)
4) ускі́дваць (галаву)
5) кі́даць уве́рх, накі́дваць
6) узніма́ць, закрана́ць (пытанне)
◊ viel Staub ~ — узня́ць вэ́рхал
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вургу́ль ’цвёрды нарост пад скурай’ (мсцісл., З нар. сл.). Відаць, не можа разглядацца асобна ад варгу́ль ’нарост на дрэве’ (палес., Цыхун, вусн. паведамлю; як і паралельнае да яго балг.радоп.вьргу́л’ ’камяк зямлі ці невялікі моцны камень’, варгу́лʼка ’тс’ з’яўляецца хутчэй за ўсё самастойным аддзеяслоўным утварэннем, параўн. бурду́ль ’пухір’ і бурдзе́ць ’закісаць’, незафіксаваны дзеяслоў павінен быў бы мець форму *вурга́ць (гл. вурганіць) ’кідаць, штурхаць’ з характэрнай для назоўнікаў з такім значэннем суфіксацыяй.