◎ Кра́яць, краяты ’дзяліць на часткі, рэзаць’ (Доўн.-Зап. 3, Клім.). Укр.краяти, рус.краять, ст.-рус.краяти ’тс’, серб.-харв.кращати, славен.krȃjati ’тс’, польск.krajać, чэш.krájeti, славац.krajať, н.-луж.kšajaš4палаб.krojot ’тс’, прасл.krajati — ітэратыўная форма да krojiti (гл. кроіць) (SP, 1, 47; Ваян, Gram. comp., 3, 267; Трубачоў, Эт. сл., 12, 86–87).⇉. м и _
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прысі́кацца (прысі́катысь) ’прыставаць, лезці ў бойку і пад.’ (Клім.). Укр.присі́катися ’прычапіцца, прыдрацца, прыстаць’, рус.дан., урал.присика́ться, приси́каться ’прыдзірацца, чапляцца’. Няясна. Прымаючы пад увагу агалосоўку кораня ва ўкраінскім слове, параўн. укр.присіка́ти ’прыпыняць’, з прысяка́ць да сячы́ (гл.). Распаўсюджаная ў славянскіх мовах семантычная мадэль ’біць, рэзаць, драць, калоць’ — ’прыдзірацца, быць сварлівым і да т. п.’, параўн. прыдзірацца, рус.подкалывать і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́зіць ’удараць’, ’абражаць’ (Нас., Гарэц.), разі́ць ’паразіць (пра хваробу)’ (паст., Сл. ПЗБ), ра́зіцца ’трапляць у няёмкае становішча’ (Нас., Гарэц.), ’абражацца’ (Гарэц.), рус.рази́ть ’біць, наносячы ўдары’, ’злаваць, крычаць’, укр.рази́ти ’біць’, польск.razić ’раніць’, ’надразаць’, чэш.raziti ’біць’, славац.raziť ’біць’, славен.ráziti ’драпаць’, балг.сразя́ ’паваліць адным ударам’. Да прасл.*raziti. Звязана з раз, рэ́заць (гл.) (Фасмер, 3, 434; Махэк₂, 510).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Се́дацца (се́дыцца) ‘хвалявацца, нервавацца’ (Бяльк.). Магчыма, да *sedati sę, параўн. ст.-слав.сѣдати cѧ ‘трэскацца, лопацца; рассядацца’, гл. сесці. Да семантыкі параўн. рус.дыял.се́даться ‘трэскацца (пра скуру)’, а таксама рассе́сціся ‘распасціся’, укр.розсіда́тися ‘распадацца’. Нельга выключыць сувязь з аманімічным коранем *sed‑ ‘рэзаць, шчымець’, роднаснага ст.-інд.kšádate ‘разразае, раздзяляе’, што да і.-е.*ksed‑, гл. Махэк₂, 521; ESJSt, 13, 803.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухабра́зы ’хто выглядае худым, сухім з твару’ (Варл.). Складаны прыметнік, утвораны са спалучэння слоў суха (гл. сухі) і абраз у незахаваным архаічным значэнні ’твар’, параўн. стараж.-рус.образь ’тс’, славен.obraz ’твар’, серб.-харв.о̀браз ’шчака’, балг.образ ’твар, шчака’, макед.образ ’шчака, твар’, што да прасл.*obrazъ (< *obraziti ад *raziti ’рэзаць, высякаць’, першапачаткова ў дачыненні да фігуры, адлюстравання, параўн. від, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hackle
I[ˈhækəl]1.
n.
1) шчо́тка (для часа́ньня лёну́, кано́пляў)
2) пе́р’е на шы́і пе́ўня і і́нш пту́шак
3) шту́чная прына́да (для ры́бы)
2.
v.t.
часа́ць (лён)
•
- raise the hackles
II[ˈhækəl]
v.
няро́ўна рэ́заць, сячы́ абы-я́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
kill[kɪl]v.
1. забіва́ць; рэ́заць (скаціну)
2. права́льваць (план, прапанову і да т.п.)
3. спыня́ць (боль, хваробу і да т.п.)
4. знішча́ць; загубі́ць;
Cancer kills thousands of people every year. Ад раку гінуць тысячы людзей кожны год;
Frost killed the plants. Мароз загубіў расліны.
♦
kill time марнава́ць час;
kill two birds with one stone ≅ забі́ць двух зайцо́ў адны́м стрэ́лам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ры́за ’адзенне святара’, ’металічная акладка на абразах’ (ТСБМ), ’раса’ (Янк. 1) ’дрэнная вопратка’ (валож., ЛА, 5), ры́зніца ’памяшканне, дзе захоўваюцца рызы і царкоўныя рызы’ (ТСБМ), ’зношанае адзенне’ (рэч., лельч., ельск., добр.), ры́зіна ’старая, падраная вопратка’ (Янк. 1), ри́за ’адзенне святара’, ’раса’ (Нас.), ри́зка, ри́зочка ’адзенне, у якім хрысцяць дзіця’ (Нас.), ризки ’тс’ (Дэмб. 1, 646), ст.-бел.риза, рыза ’адзенне’ (XV ст.), ’адзенне святара’ (XVI ст.), рызница ’рызніца’, рус.ры́за ’адзенне святара’, ри́зка ’пялёнка, у якую закручваюць дзіця пасля хрышчэння’, ст.-рус.риза ’адзенне’, укр.ри́за, чэш.říza ’рыза’, серб.-харв.ри̏за ’адзенне’, балг.ри́за, ст.-слав.риза. Няма надзейнай этымалогіі. Па адной з версій меркавалася роднасць з *rezati, *raz (> бел.рэ́заць, раз). Некаторыя схіляюцца да версій аб запазычанні, параўн. візант.ῥίαις ’перадплечча’ (Фасмер, 3, 482–483 з літ-рай БЕР, 6, 254).
2.Разм. Удараць, біць чым‑н., пакідаючы на целе сляды ў выглядзе палос. Раптам Сомік скочыў, схапіў.. [жанчыну] леваю рукою за хустку разам з валасамі і пачаў паласаваць плёткай.Крапіва.Цяпер дзядзька стаяў на падводзе, трымаў у руках лейцы і лейцамі ўвесь час паласаваў каня.Васілеўская.
3.перан.Разм. Бліскаць паласой агню, святла. Усё часцей і часцей паласавалі неба агнявыя маланкі.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
slaughter
[ˈslɔtər]1.
n.
1) забо́й -ю m., забіва́ньне, зарэ́з -у m.
slaughter of animals for food — забо́й жывёлы на мя́са
2) разьня́f.
2.
v.t.
1) рэ́заць, забіва́ць (жывёлу на мя́са)
2) ма́сава забіва́ць (на вайне́, падча́с рэпрэ́сіяў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)