Нарог ’лямеш, сашнік’ (Нас., Чач., Шн., Гарэц., Яруш., Тарн., Сл. ПЗБ); паводле Насовіча, назва ужывалася ў Віленскай, Ковенскай, Гродзенскай і Мінскай губ.; згодна з ДАБМ, у паўночна-заходняй зоне беларускіх гаворак; за межамі гэтага арэала вядомы на Беласточчыне naroχ ’тс’ (Смул.) і ўсх.-палес. naroh ’жалезны наканечнік рагаціны’ (Маш.); ст.-бел. нарогъ ’сашнік’ (Гарб.), польск. дыял. і ст.-польск. naróg ’жалезны зуб у сахі’. Празрыстая назва (на + рог) акрэслівае этналінгвістычную супольнасць, якая характарызуецца пэўным культурна-моўным адзінствам, у прыватнасці тыпам т. зв. літоўскай сахі (гл. Народная сельскагаспадарчая тэхніка беларусаў. Мн., 1974, 17).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Свідзе́цель (свідзе́ціль) ‘сведка’ (Бяльк., Сл. ПЗБ), свідзі́цель ‘тс’ (Ян.). Хутчэй за ўсё, запазычана з рус. свидете́ль ‘тс’; аднак не выключана захаванне стараж.-рус., ст.-слав. съвѣдѣтель ‘відавочца’, пры змене ѣ > и пад уплывам видѣти (Фасмер, 3, 577), параўн. ст.-слав. засъвѣдѣтельствовати ‘пасведчыць’ і ст.-бел. свидетельствуетъ (1489 г.), тут, згодна з Карскім (1, 216–217), сутыкаемся з “огласовкой” кораня вид‑ замест вѣд‑, дзе и выклікана дысіміляцыяй з наступным складам і ўплывам асноў на ‑і, параўн. ст.-бел. видити, сѣдити і пад. Сной (Бязлай, 3, 347) мяркуе пра зыходны паралелізм. Гл. сведка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hive
[haɪv]
1.
n.
1) ву́лей -я m., кало́да f.
2) рой -ю m. (пчо́лаў)
3) ме́сца по́ўнае ру́ху, дзе́йнасьці, мітусьні́
4) людзкі́ мура́шнік
2.
v.t.
1) саджа́ць пчол у ву́лей
2) насі́ць мёд у ву́лей
3) запа́сіць на бу́дучыню
3.
v.i.
жыць зго́дна (як пчо́лы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
terms
а) умо́вы
the terms of a treaty — умо́вы тракта́ту
б) узае́мадачыне́ньні n.
to be on good terms — быць у до́брых, прыя́зных дачыне́ньнях, зго́дна, до́бра жыць
в) сло́вы, вы́разы
He talked about you in very flattering terms — Ён адзыва́ўся аб табе́ ве́льмі пахва́льнымі сло́вамі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
laut
I
1.
a гу́чны, шу́мны; галаслі́вы
~ wérden — стаць вядо́мым, пашы́рыцца, распаўсю́дзіцца
2.
adv гу́чна, галаслі́ва, шу́мна
II
prp (G) адпаве́дна, па(во́дле), у адпаве́днасці з…, зго́дна з…
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
under
[ˈʌndər]
1.
prep.
1) пад
The book fell under the table — Кні́га ўпа́ла пад стол
under the ground — пад зямлёю
2) ніжэ́й
3) менш за
it will cost under ten dollars — Гэ́та бу́дзе каштава́ць менш за дзе́сяць даля́раў
4) пад ула́дай, у часы́
under the new rule — пад но́вай ула́дай
5) з прычы́ны, дзе́ля чаго́
under the circumstances — пры такі́х умо́вах
6) зго́дна з чым
under the law — зго́дна з зако́нам
7) абавя́заны, зму́шаны
to be under obligation — быць абавя́заным
2.
adv.
ніжэ́й, пад
to go under —
а) тану́ць; гі́нуць, зьніка́ць
б) руйнава́цца
3.
adj.
ніжэ́йшы ра́нгам, цано́ю
•
- from under
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
прытры́млівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прытрымацца.
2. чаго. Імкнуцца быць, знаходзіцца бліжэй да чаго‑н. Прытрымлівацца правага боку дарогі. □ [Драчам] даводзіцца быць асабліва асцярожнымі і прытрымлівацца цёмных купін або знаходзіцца ў цяні траў. Самусенка.
3. чаго. Кіравацца чым‑н., выконваць што‑н., дзейнічаць згодна з чым‑н. Прытрымлівацца чаргі. Прытрымлівацца традыцый. □ Цімох і цяпер прытрымліваецца старых спосабаў помсты і змагання. Колас. — А я, ведаеце, прытрымліваюся мудрага правіла: каб быў парадак у рабоце, трэба перш за ўсё навесці яго ва ўласным доме. Шамякін. // Быць згодным з чым‑н. (думкай, поглядам і пад.). Большасць з .. [вучоных] прытрымлівалася думкі, што ракета з’явілася ахвярай сутыкнення з метэарытам. Гамолка. [Мірон] прытрымліваўся погляду, што чалавек усё можа зрабіць, калі толькі захоча. Гурскі.
4. Зал. да прытрымліваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
per
[pɜ:r]
prep.
1) на ко́жнага; за
a pound of candy per child — фунт цуке́рак на ко́жнае дзіця́
ten cents per pound — дзе́сяць цэ́нтаў за фунт
2) праз каго́
I’ll send it per my son — Я пашлю́ гэ́та праз сы́на
as per — зго́дна з чым, паво́дле чаго́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
testamentárisch
1.
a завяшча́льны
éine ~e Verfügung — завяшча́льнае распараджэ́нне
~er Érbe — спадкае́мец, назва́ны [упамя́нуты] у завяшча́нні
2.
adv па завяшча́нні, зго́дна з завяшча́ннем
das ist ~ féstgelegt — гэ́та ўка́зана ў завяшча́нні
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ахве́с (аргат.) ’бог, абраз’ (Рам.), вядома таксама ў формах ахвэс, яхвес, охвіс, охвесь, ахвесь, хвесь і фес у сацыяльных дыялектах на тэрыторыі Беларусі, Украіны і Польшчы, параўн. Бандалетаў, Бел.-укр. ізал., 101. Згодна з Арапавым (Этимология, 1964, 125 і наст.), запазычана з мовы ідыш, дзе ад ст.-яўр. Jahveh, што ўяўляе традыцыйнае чытанне найбольш ужывальнага імені іудзейскага бога IHWH; ад ахвес адна з назваў тайных моў — ахвесніцкая, параўн. польск. język ochweśnicki, а таксама, магчыма, назва гандляроў-разносчыкаў у Расіі офени. Адносна апошняй гл. Фасмер, 3, 174; Кіпарскі, ВЯ, 1956, 5, 135. Інакш Раманаў, 9, 5 (з грэчаскай), Бандалетаў, ЭИРЯ, 7, 1972, 38.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)