Заю́ха ’нервовы чалавек’ (Касп.). На базе дзеяслова *заюшыць і прыметніка *заюшны (гл. заюшна) з уяўным суфіксам ‑уха і далейшай зменай значэння ’люты чалавек’ > ’нервовы чалавек’. Суфікс ‑уха ўтварае асабовыя назоўнікі ж. і агульн. р. ад прыметнікаў і назоўнікаў: таўстуха, прастуха, змяюха, бабуха ’някемлівы чалавек’ (Сцяц., Афікс. наз., 124, 175).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віскуха ’тая, якая вішчыць’ (КТС, І. Шамякін). Да віск (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑уха (< ux‑a).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карпу́ха ’марудная жанчына’ (Нар. словатв.). Дв корпаць. Словаўтварэнне на ‑уха (^вербальныя Nomina agenti-s — SP, І 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Паплаву́ха, паплэву́ха ’асака, якая расце вясной на лугах і балотах у вадзе’ (Шат.). Дэрыват ад поплаў з суф. ‑уха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пахаду́шка, лун. походу́шка ’прыстасаванне, пры дапамозе якога дзеці вучацца хадзіць’ (Шатал.). Да + паход ’хадзьба’ < xodiНахадзіць. Аб суфіксе ‑уха гл. Сцяцко, Афікс. наз., 71.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́ліўка ж.
1. похлёбка; (рыбная) уха́;
2. (жидкая часть кушанья) жи́жа;
◊ (прада́цца) за сачаві́чную ~ку — (прода́ться) за чечеви́чную похлёбку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мазу́ха ’суп, запраўлены льняной макухай’ (акц., Мат. Гом.) — рэгіянальнае ўтварэнне ад ма́заць ’брудзіць’ (гл.) і суф. зніжаючай ацэнкі ‑уха, як і маку́ха (гл.) (ільняная макуха мае цёмна-карычневы колер).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Venter cibi avidus praecepta non audit
Галодны страўнік не слухае павучанняў.
Голодный желудок не слушает наставлений.
бел. Салаўя байкамі не кормяць. Галоднаму і ў галаву нічога не ідзе. Чалавек галодны да нічога не згодны/не годны.
рус. У голодного брюха нет уха. Брюхо ‒ глухо: словом не уймёшь (что ни говори, а корми). С разговоров сыт не будешь. Нет у брюха уха.
фр. Ventre affamé n’a pas d’oreilles (У голодного живота нет ушей).
англ. A hungry belly has no ears (У голодного живота нет ушей).
нем. Der hungrige Bauch hat keine Ohren (У голодного живота нет ушей).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
*Трапуга, трыпу́га, тырпу́га, тэрпуха́ ‘мянташка’, сюды ж трэпуга́ты, тырпу́жыты ‘мянціць’ (Сл. Брэс.). Мясцовае ўтварэнне ад трапаць 1 з рэдкім суф. ‑уга, магчыма, з першаснага ‑уха, які часцей ужываецца пры называнні прадметаў дзеяння (Сцяцко, Афікс, наз., 71).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паляту́ха 1 ’жывёліна атрада грызуноў, падобная на вавёрку, пярэднія ногі якой злучаны з заднімі шырокай лятальнай перапонкай’ (ТСБМ). Дэрыват ад палятаць < лятаць з ‑уха.
Паляту́ха 2 ’сумнік звычайны, Solidago virgaurea L.’ (Кіс., 124). Да палятаць < плятаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)