◎ Нава́ркі ’ільснівыя плямы, пералівы’: «Конь гладкі, аж наваркі ходзяць по ем» (ТС, 3, 112). Разам з навар ’тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы’, да варыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
завары́ць, -ару́, -а́рыш, -а́рыць; -а́раны; зак.
1.што і чаго. Прыгатаваць навар, настой з чаго-н. ці абдаць варам пры гатаванні чаго-н.
З. чай.
З. ліпавага цвету.
З. цеста.
2. Заліць, запоўніць пустоты ў металічным ліцці (спец.).
3.перан. Распачаць рабіць што-н. (клапатное, непрыемнае; разм.).
З. справу.
|| незак.зава́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз.зава́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 і 2 знач.) ізава́рванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Навыру́нку ’навідавоку’ (?): Тут, у нас, любы чалавек навырунку, відзен увесь (Масарэнка). Няясна; магчыма, звязана з навыр (Бяльк.), якое можа мець значэнне ’на двор’; тады першаснае значэнне ’як на двары’ (відаць). Гл. на́вар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нава́рка ’прыбытак’ (мсцісл., Юрч. СНС), сюды ж, відаць, і ’адзін з прыёмаў кідання скручаным ланцужком пры гульні ў шашкі (= бабкі)’ (гродз., Нар. сл.). Да вары́ць, параўн. жарг.навагр.нава́р ’прыбытак’, першапачаткова ’тое, што застаецца таму, хто варыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
brewage
[ˈbru:ɪdʒ]
n.
1) зва́раны напо́й, нава́р -у m., насто́й -ю m., насто́йка f.
2) варэ́ньне, зава́рваньне, насто́йваньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
завары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што і чаго.
1. Прыгатаваць навар, настой з чаго‑н. Заварыць шалфей. Заварыць ліпавага цвету. □ Чай гаварылі густы, ажно чорны, рафінад не кідалі ў шклянкі.., пілі ўпрыкуску.Шамякін.Сцюжа, мрок... Я ізноў хвараваты .. Заварыць бы гарачай гарбаты, Разагрэць бы хутчэй самавар.Багдановіч.// Абдаць варам пры гатаванні чаго‑н. Заварыць цеста.// Прыгатаваць шляхам варкі ці залівання варам. Заварыць клей. Заварыць крухмал.
2. Заліць расплаўленым металам шчыліны, пустоты і пад. у металічных вырабах. Заварыць прабоіну.
3.перан.Разм. Распачаць справу, якая вымагае шмат клопату, дзейнасці і пад. — Ну, зараз будзем расхлёбваць тое, што гаварылі.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
tea[ti:]n.
1. чай, гарба́та;
herb tea гарба́та;
high tea ра́нняя сы́тная вячэ́ра з гарба́тай;
have tea піць чай, чаява́ць;
make tea зава́рваць чай;
Two teas, please. Два кубачкі чаю, калі ласка.
2.нава́р;
beef tea булён
♦
not (smb’s) cup of teainfml не даспадобы (каму́-н.);
not for all the tea in China ≅ ні за які́я гро́шы, ні ў я́кім ра́зе
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тлушч, тук / свіны: сала / авечы: лой / раслінны: алей / што ўтварыўся ў вадкай ядзе пры варцы: навар
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Пералі́ўкі ’дробная страта; пусты занятак: пераліванне з пустога ў парожняе’, ’невялікі навар, даход’ (Нас., Шат.), ’драбніца, жарт’ (Шат.), звычайна ў спалучэнні з не (не-): не перэлі́ўкі ’не паласа, нічога добрага не чакай’ (ТС), гл. непераліўкі: да пера- і ліць (гл.). Укр.пере́ливки ’не жарты, не дробязі’, рус.пере́ли́вки, пск. ’памыі’, ’жарты, смех, кпіны’, смал. ’пустыя размовы’, на переливки ’на спрэчку’, польск.przelewki ’п’яныя жарты’, звычайна ў фразеалагізме to nie przelewki ’гэта не жартачкі!’, przelewka ’зліў, спуск шлаку’. Усх.-слав.-польск. ізалекса, з першапачатковага ’пералітае праз край’, хутчэй за ўсё, маецца на ўвазе спаборніцтва ў перапіванні, параўн. польск.przelewać ’ужываць без меры’, якое Банькоўскі (2, 858) трактуе як пераклад франц.transfuser ’тс’. У іншых слав. мовах — без суф. ‑к‑: в.-луж.přeliw, н.-луж.pśelew, серб.-харв.пре́лив, славен.prelívanje, preliv, балг.прел́иване. Параўн. непераліўкі (гл.).