нава́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. нава́р
Р. нава́ру
Д. нава́ру
В. нава́р
Т. нава́рам
М. нава́ры

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нава́р, -у, м.

1. Вадкасць, насычаная рэчывамі тых прадуктаў, што ў ёй варацца, а таксама тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы з жывёльных прадуктаў.

Мясны н.

2. перан. Прыбытак, выгада ад чаго-н.

Вялікага навару тут не атрымаеш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нава́р нава́р, -ру м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нава́р, -ру м. нава́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нава́р, ‑у, м.

Вадкасць, насычаная рэчывамі тых прадуктаў, што ў ёй варацца. Грыбны навар. // Тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы з жывёльных прадуктаў. Юшка са свежай рыбы ўжо кіпела.. Корань зменшыў агонь, каб не выкіпаў навар, прысеў. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

На́вар ’двор для скаціны’ (Бяльк.). Да вор ’загарадка, агароджа’, утворана хутчэй за ўсё з першапачатковага прыназоўнага словазлучэння на вор, гл. у Бялькевіча навыр ’пад карову, даіць карову (і на двор)’. Паралельна да надворак ’двор’, параўн. ворак ’двор для скаціны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мясны́ в разн. знач. мясно́й;

~ны́я кансе́рвы — мясны́е консе́рвы;

м. нава́р — мясно́й нава́р;

м. магазі́н — мясно́й магази́н;

~на́я жывёла — мясно́й скот

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

На́выр ’пад карову, даіць карову; на двор’: Ці хадзіла ты, таічка, навыр? (Бяльк.). Гл. на́вар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нава́ркі ’ільснівыя плямы, пералівы’: «Конь гладкі, аж наваркі ходзяць по ем» (ТС, 3, 112). Разам з навар ’тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы’, да варыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

завары́ць, -ару́, -а́рыш, -а́рыць; -а́раны; зак.

1. што і чаго. Прыгатаваць навар, настой з чаго-н. ці абдаць варам пры гатаванні чаго-н.

З. чай.

З. ліпавага цвету.

З. цеста.

2. Заліць, запоўніць пустоты ў металічным ліцці (спец.).

3. перан. Распачаць рабіць што-н. (клапатное, непрыемнае; разм.).

З. справу.

|| незак. зава́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. зава́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 і 2 знач.) і зава́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)