Купа́цца 1 ’абмывацца, плаваць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Я руш., Бяльк., ТС, Касп.). Укр. купати, рус. купать, балг. къпя, серб.-харв. ку́пати, славен. kópati, польск. kąpać, чэш. koupati, славац. kupať, в.-луж. kupać, н.-луж. kupaś ’тс’. Прасл. kǫpati не мае этымалагічна задавальняючага тлумачэння. Вельмі праблематычна сувязь з назвай канапель (параўн. Бернекер, 600), з германскай назвай мора (ст.-ісл. haf) (Якабсон, KZ, 42, 161), з прасл. kǫpa ’звязка’ і інш. Здаецца, што прыведзеная вышэй этымалогія купалы пралівае святло і на гэты тэрмін (гл. купала). Калі дапусціць дублет kupěti/kǫpati (параўн. аб такіх дублетах: Брукнер, KZ, 42; Лер-Сплавінскі, Studia; Слаўскі, SO, 18), можна звесці купаць (у адрозненне ад мыць) да першапачатковага ’ачышчацца агнём’. Пакуль што, аднак, гэта этымалогія вельмі праблематычная.
Купа́цца 2 ’пералівацца, зіхацець (пра сонца)’ (ТС). Параўн. купець (гл.) і купіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
passage
[ˈpæsɪdʒ]
n.
1) прахо́д -у m., калідо́р -а m.
2) се́ні, pl. only.
3) уры́вак -ўка m., абза́ц -а m.
4) падаро́жжа мо́рам
5) біле́т на вадапла́ў
to secure a passage for Europe — купі́ць біле́т на вадапла́ў у Эўро́пу
6) прыня́цьце або́ правядзе́ньне законапрае́кту
7) Mus. паса́ж -у m.
8) бо́йка на кулачкі́; сва́рка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wyrost :
na wyrost — загадзя; на запас; на выраст;
martwić się na wyrost — загадзя бедаваць (турбавацца; непакоіцца);
kupić ubranie na wyrost — купіць вопратку на выраст
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
падкупі́ць, ‑куплю, ‑купіш, ‑купіць; зак., каго-што.
1. Пры дапамозе грошай, падарункаў схіліць на свой бок. Падкупіць сведак. □ [Дзед:] — А стары Чапскі, а потым і яго сыны не хацелі аддаць луг сялу, падкупілі каморнікаў, і тыя пераправілі планы. Якімовіч. Іх [камуністаў] не падкупіш і не зломіш І не завабіш іх нічым. Колас.
2. перан. Выклікаць сімпатыю да сябе. Рыбак наўперад для паказу Сам заіграў на дудцы той і падкупіў малога зразу Сваёю шчодрай дабратой. Колас. Андрэю вельмі цяжка было гаварыць, але наіўная шчырасць дзяўчыны неяк падкупіла яго. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
anywhere [ˈeniweə] adv.
1. (y пыт. ск.) дзе-не́будзь, куды-не́будзь; не́дзе, дзе́сьці;
Did you go anywhere yesterday? (Ці) хадзілі вы куды-не́будзь учора?
2. (y адм. ск.) нідзе́; ніку́ды;
I can’t find my purse anywhere. Я нідзе не магу знайсці свой кашалёк.
3. (y сцвярдж. ск.) усю́ды, скрозь; дзе хо́чаш/хо́чаце; куды́ хо́чаш/хо́чаце;
You can buy it anywhere. Вы гэта можаце купіць усюды (у любой краме).
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
набы́ць
1. erwérben* vt, erlángen vt; sich (D) etw. ánschaffen; gewínnen* vt (сяброў і г. д.);
набы́ць значэ́нне Bedéutung gewínnen*;
набы́ць ве́ды Kénntnisse erwérben*;
набы́ць во́пыт [до́свед] Erfáhrung(en) sámmeln;
2. (купіць) káufen vt, erwérben* vt;
3. (форму, афарбоўку і г. д.) bekómmen* vt, ánnehmen* vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нажы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак.
1. што і чаго. Набыць паступова, назапасіць. — Якая там гаспадарка, — махнуў рукою Тарэнта. — Мусіць, ніколі ўжо яе не нажыву. Галавач. — Мілы браце! У чужой хаце Не нажыць табе багацця. Колас. // Набыць, купіць што‑н. Надзейны я нажыў карэц, Заўсёды п’ю ім квас. Непачаловіч.
2. каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (звычайна што‑н. непрыемнае, непажаданае). Нажыць гора. Нажыць сораму. Нажыць ворага. □ Мы ў зямлянках Чэрствы хлеб жавалі, Рэўматызмы Дружна нажывалі. Панчанка.
3. Разм. Пражыць нейкі час (звычайна нядоўгі). У гасцях доўга не нажывеш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэла́ж 1, ‑а, м.
1. Прыстасаванне ў выглядзе паліц, размешчаных адна над другой, для захоўвання або размяшчэння чаго‑н. Паміж шафай і сцяной стаяў нізкі, старадаўняй работы стэлаж, на дзвюх паліцах якога блішчалі фальгой і золатам кнігі. Чыгрынаў. У цяпліцы хвоя была раскладзена на стэлажы, у ёй падтрымлівалася нізкая, але роўная тэмпература. Дубоўка.
2. Прыстасаванне для захоўвання чаго‑н. у вертыкальным становішчы. Паставіць вёслы ў стэлажы.
[Ням. Stellage.]
стэла́ж 2, ‑у, м.
Біржавая здзелка, якая дае аднаму з дагаворных бакоў права выбару, за пэўную прэмію, або прадаць ці купіць біржавыя каштоўнасці ў межах вызначаных здзелкай курсаў.
[Ням. Stellage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
odkupić
odkupi|ć
зак.
1. выкупіць; адкупіць; купіць;
~ę ci tę książkę — я куплю табе новую кнігу (замест згубленай, сапсаванай і да т.п.);
2. рэл. збавіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
конь, каня́, мн. ко́ні і (з ліч. 2, 3, 4) кані́, ко́ней, м.
1. Буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі грузаў і людзей, а таксама для верхавой язды.
Купіць каня.
Навязаць каня.
Па конях! (кавалерыйская каманда для пасадкі на коней).
2. Шахматная фігура з галавой каня.
Хадзіць канём.
3. Абабіты скурай брус на чатырох ножках для гімнастычных практыкаванняў.
◊
На кані і пад канём — у самых разнастайных, прыемных і непрыемных сітуацыях (пабываць, быць).
Ні па кані, ні па аглоблях (разм.) — не так, як хацелася (зрабілася, атрымалася).
Ход канём — пра смелае, рашучае дзеянне.
|| памянш. ко́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. ко́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ко́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).
К. двор.
Конская грыва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)