Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
купі́цьсов.
1. купи́ть;
к. паліто́ — купи́ть пальто́;
2. (привлечь на свою сторону подкупом, какими-л. действиями) купи́ть, подкупи́ть; разыгра́ть;
◊ к. ката́ ў мяшку́ — купи́ть кота́ в мешке́;
за што купі́ў, за то́е і прадаю́ — погов. за что купи́л, за то и продаю́;
купі́ў не купі́ў, а патаргава́ць мо́жна — посл. попы́тка не пы́тка, а спрос не беда́; за спрос не бьют в нос;
не ме́ла ба́ба кло́пату, (дык) купі́ла парася́ — погов. не́ было печа́ли, (так) че́рти накача́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
купі́ць, куплю, купіш, купіць; зак., каго-што.
1. Набыць за грошы ці іншыя каштоўнасці. Купіць касцюм. Купіць кнігу. □ За багацце розуму не купіш.Прыказка.
2.перан. Подкупам, абяцаннямі і пад. схіліць на свой бок; падкупіць. У Аўгінні ніякіх сумненняў цяпер не заставалася: Саўку нанялі, купілі за грошы і ставілі на цёмную, здрадніцкую справу.Колас.//чым. Разм. Схіліць у сваю карысць якімі‑н. дзеяннямі, якасцямі. [Ураднік] лаяўся, гразіў, абяцаў арыштаваць і згнаіць у турме, спрабаваў купіць ліслівасцю, прасіў, але Агапа стаяла на сваім.Чарнышэвіч.
•••
За што купіў, за тое і прадаю — паўтараю толькі тое, што чуў, за дакладнасць не ручаюся.
Купіць ката ў мяшку — набыць што‑н., не бачачы і не ведаючы яго якасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
купі́ць
1. káufen vt, ánkaufen vt;
2. (падкупіць) káufen vt, bestéchen* vt;
◊ за што купі́ў, за то́е прадаю́ ≅ ich erzähle es so, wie ich es gehört habe
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Купі́ць ’набыць за грошы’ (ТСБМ, Бяльк., ТС, Сл. паўн.-зах.). Укр.купити, рус.купить, ст.-слав.коупити, балг.купя, серб.-харв.ку́пити, славен.kúpiti, польск.kupić, чэш.koupiti, славац.kúpiť, в.-луж.kupić, н.-луж.kupiś ’тс’. Прасл.kupiti лічыцца запазычаннем з гоц.kaupon ’таргаваць, гандляваць’, а германскія словы — з лац.caupo ’крамар’ (Бернекер, 647; Траўтман, 123; Кіпарскі, 204). Аднак існуе іншая магчымасць вытлумачыць паходжанне славянскіх лексем. Лац.caupo ў сваю чаргу разглядаецца як запазычанне з невядомай мовы. Яго можна звязаць са ст.-грэч.κάπηλος ’крамар’, калі прыняць для апошняга κάπηλος (< *κϜαπηλος): caupo‑ *ku̯op‑: *kou̯p‑. Сюды ж можна аднесці і тах.kappi ’серабро’ (< *kou̯p‑): ст.-грэч.καπηλεία ’гандаль’ ∼ тах.kappi ’серабро’. І.‑е. ku̯op тады разглядаецца як назва адзінкі натуральнага абмену. Параўн. прасл.kopa (гл. капа) (ст.-польск. і ст.-чэш.kopa ’грашовая адзінка’). Калі гэта так, мы можам рэканструяваць *ku̯op‑/*kou̯p‑ і аднесці сюды прасл.kupiti. Германскія словы можна разглядаць як славянізмы (далейшую аргументацыю гл. у Мартынава, Лекс. взаим., 161–166).
Ку́піць ’гарэць без полымя, дымець’ (Мартынаў, Зб. Крапіве, 210), якое суадносіцца з ко́паць (< *ku̯op‑) як аблаўтны варыянт *koup‑. Гл. купець і капцець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
купи́тьсов.купі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)